عبدالله بن فضل هاشمي گويد: به امام صادق - عليه‏السلام - عرض کردم: به چه علتي خداوند ارواح را در بدنها قرار داد پس از آنکه در ملکوت اعلايش در عالي‏ترين محل قرار داشت؟ حضرت فرمود: خداوند متعال دانست که اگر ارواح در شرافت و مرتبه، و [ صفحه 539] مقام عالي خود بمانند بيشتر آنها به سوي ادعاي ربوبيت گرايش پيدا مي‏کنند، لذا خدا با قدرت خويش آنها را در ابداني که مقرر و مقدر نمود قرار داد، و اين را از باب رحمت به آنها انجام داد. و آنها را محتاج همديگر نمود، و پاره‏اي را متوقف بر ديگري نمود، و بعضي را بر بعضي ديگر به درجاتي برتري داد، و بعضي را به بعضي ديگر کفايت نمود. و براي آنها فرستادگان خود را فرستاد، و به آنها حجتهاي خود را معرفي نمود، که بشارت و بيم دهند و امر نمايند به پيشه گرفتن راه عبوديت و بندگي، و تواضع در برابر معبودشان به انواع عبادتهايي که وسيله‏ي تقرب قرار داده است. و براي آنها عقوبتها، و مجازاتهايي در دنيا و در آخرت، و ثوابها و پاداشهايي در دنيا و در آخرت قرار داد، تا بدين وسيله آنها را به خير ترغيب و از شرّ منصرف نمايد، و تا به وسيله‏ي طلب معاش و کسب و کار آنها را ذليل کند، تا بدانند بندگان آفريده شده، و دست پرورده هستند، و بر عبادت او اقبال کرده، و روي آورند، و بدين وسيله مستحق نعمت ابدي و بهشت جاودانه بشوند، و از گرايش و کشش به سوي چيزي که حق آنها نيست در امان باشند. سپس حضرت صادق - عليه‏السلام - فرمود: اي پسر فضل؛ نظر خداي متعال درباره‏ي بندگانش از نظر خودشان بهتر است. مگر نمي‏بيني که آنها نيستند مگر کسي که دوست دارد خود را بالاتر از ديگران بداند تا جايي که بعضي از آنها مايلند ادعاي ربوبيت کنند. و بعضي از آنها دوست دارند که بدون حق ادعاي نبوت کنند، با اينکه همگي آنها در خود نقص و ناتواني و ضعف، و بي‏مقداري و نياز و فقر و درد و رنج را مي‏بينند، و مي‏بينند که چگونه مقهور مرگ هستند و چگونه مرگ تمامي آنها را مغلوب خود ساخته است؟ اي پسر فضل؛ خداوند تبارک و تعالي هيچ کاري به بندگانش نمي‏کند مگر اينکه براي آنها اصلح باشد، و هرگز به مردم ظلم و ستم نمي‏کند، و اين خود مردم [ صفحه 540] هستند که به خويش ظلم و ستم مي‏نمايند. [1] .

[1] علل الشرايع: ج 1 ص 15، بحارالأنوار: ج 58 ص 133 ح 6.