1- عمر بن زيد گويد: از امام صادق - عليهالسلام - دربارهي آيهي: (و الذين يصلون ما أمر الله به أن يوصل) [1] «آنها که پيوندهايي را که خداوند دستور به برقراري آن داده، برقرار ميدارند»، سؤال کردم.
حضرت فرمود: دربارهي خاندان آل محمد - صلي الله عليه و آله و سلم - نازل فرمود، و ممکن است دربارهي خويشاوندانت نيز باشد.
سپس فرمود: از آن کساني نباشيد که در تفسير آيه ميگويند: مراد همين يکي است.
مرحوم علامه مجلسي در ذيل اين حديث مينويسد:
«قد» گاهي براي تحقيق و تاکيد، گاهي براي تقليل است مجازا، و تعبير امام در اين حديث با لفظ «قد» کنايه از اين است که اصل در آيهي مزبور همان اولي است.
و جملهي امام - عليهالسلام - که ميفرمايد: مباش از آنها... تا آخر، معنايش اين است: هرگاه آيهاي در مورد خاصي نازل شد شما حکم آن را مخصوص به همان مورد نکنيد، بلکه به نظائر و اشباه آن معني تعميم دهيد.
يا معنايش اين است که: هرگاه معنائي براي آيهاي ذکر نموديم سپس معناي ديگر ذکر نموديم تو آن را انکار نکن، زيرا آيات هم ظاهر و هم باطن دارد، و ما در هر مقامي معنائي را متذکر ميشويم که مناسبت داشته باشد، و همهي آنها حق است، و با هم منافات ندارد.
و بدين طريق ممکن است بين اخباري که در ظاهر از جهت معني با هم اختلاف در معني دارند و آن اخباري که در تفسير آيات و تأويل آنها آمده است؛ جمع کنيم. [2] .
2- عمر بن مريم گويد: به امام صادق - عليهالسلام - دربارهي معني فرمايش خدا:
[ صفحه 278]
(و الذين يصلون ما أمر الله به أن يوصل) [3] «و آنها که پيوندهايي را که خدا دستور به برقراري آن داده، برقرار ميدارند»، سؤال نمودم.
حضرت فرمود: از مصاديق آن صله رحم است، و عاليترين تأويل آن اين است رابطهات را با ما حفظ کني. [4] .
|