محمد بن السائب کلبي گويد: هنگامي که امام صادق - عليه‏السلام - وارد عراق شد، در (شهر) حيره اجلال نزول فرمود آنجا ابوحنيفه بر او وارد شد، و سؤالاتي از آن حضرت نموده، و از جمله سؤالاتي که کرد اين بود؛ که گفت: فدايت شوم؛ امر به معروف چيست؟ حضرت فرمود: اي ابوحنيفه؛ معروف در ميان اهل آسمان همان معروف در ميان اهل زمين است و او اميرالمؤمنين علي بن ابي‏طالب - عليه‏السلام - است. گفت: فدايت شوم؛ منکر چيست؟ حضرت فرمود: منکر آن دو نفرند که او (علي - عليه‏السلام -) را ظلم و ستم کردند، و حق او را غصب کردند، و مردم را بر او جري کردند. عرض کردم: مگر امر به معروف و نهي از منکر غير از اين است که مردي را در [ صفحه 268] حال ارتکاب معصيت خدا ببيني و او را نهي کني؟ حضرت صادق - عليه‏السلام - فرمود: اين امر به معروف نيست و نهي از منکر نيز نيست، بلکه اين خيري است که انجام داده است. ابوحنيفه گويد: مرا خبر ده - فدايت شوم - از معني و تفسير قول خداي عزوجل: (ثم لتسئلن يومئذ عن النعيم) [1] «سپس در آن روز (همه‏ي شما از نعمتهايي که داشته‏ايد بازپرسي خواهيد شد». حضرت فرمود: تفسير آن نزد شما چيست؟ گفت: امنيت راه، و سلامتي بدن، و قوت حاضر. حضرت فرمود: اي ابوحنيفه؛ اگر خدا روز قيامت تو را توقيف نمايد تا اينکه از تو در ارتباط با هر خوراکي که خورده‏اي، و هر آبي که آشاميده‏اي بپرسد حتما وقوف و توقيف تو به طول خواهد انجاميد. ابوحنيفه گفت: پس نعيم چيست فدايت شوم؟ حضرت فرمود: نعيم ما هستيم که خداوند مردم را به وسيله‏ي ما از گمراهي نجات داد، و به وسيله‏ي ما جهل و ناداني آنان را به علم و دانش و بينش مبدل ساخت. ابوحنيفه گفت: فدايت شوم؛ چگونه قرآن هميشه تازه و جديد است؟ فرمود: براي اينکه قرآن براي زماني دون زماني قرار داده نشده است، تا اينکه روزها او را کهنه کنند، و اگر چنين بود به طور مسلم قرآن پيش از فناي جهان فاني مي‏شد. [2] .