1. توجه به ضعيفان، مخصوصا ايتام، چون اين قشر و اين گروه نياز بيش تري به مهرباني و سرپرستي دارند. به اين روايت توجه کنيد: مردي به محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله آمده، از قساوت (بي رحمي) قلبش شکايت نمود. پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: آيا دوست داري قلبت مهربان گردد و حوايجت برآورده شود؟ به يتيمان مهرباني کن، و دست شفقت و ترحم به سر آنان بکش، و از غذاي خود که ميخوري، به آنان بده؛ قلبت مهربان و حاجتت برآورده خواهد شد [1] .
2. آداب و کيفيت کمک به فقرا و ايتام را بايد رعايت کنيم، و آبرو و حيثيت ضعيفان را در نظر بگيريم و ببينيم خاندان عترت و طهارت چگونه با فقرا و يتيمان برخورد مينمودند. روايت شده که حضرت رضا عليهالسلام از بالاي در منزل خود به حاجتمند کمک مينمود.
[ صفحه 156]
(که مبادا صورت او را ببيند و او خجالت بکشد) [2] .
3. در برخورد با زنها دقت بيش تري لازم است. اين مسأله بسيار حساس و با اهميت است که اين قشر ضعيف جامعه، نياز به سرپرستي و مراقبت خاصي دارند، ولي با ملايمت و لطافت اثر بيش تري خواهد داشت؛ که از تعبير روايت که «زن ها رياحين هستند» ، به خوبي اين معني فهميده ميشود. با دسته گل خشونت نميکنند، بلکه با آن مدارا و مهرباني مينمايند، که مبادا اين گل پرپر شود؛ با زنها نيز بايد با نرمي و مدارا برخورد نمود، مگر در موارد بسيار محدود و اندک.
در روايت داريم شب زفاف حضرت زهرا عليهاالسلام، پيغمبر اسلام صلي الله عليه و آله دست فاطمه را گرفت و در دست علي عليهالسلام گذاشت و به هر دو 25 سفارش و وصيت نمود که بايد همهي ما با اين سفارشها آشنا شويم و حقوق زن و مرد مشخص شود و به آنها عمل کنيم، تا خير دنيا و آخرت را ببينيم. انشاءالله.
ابوسعيد خدري ميگويد: رسول خدا صلي الله عليه و آله به حضرت علي عليهالسلام سفارش فرمود:اي علي! وقتي عروس به خانهات آمد، کفشهاي او را بيرون بياور و پايش را بشوي و آبش را از در خانه به دور بريز که هفتاد هزار رنگ از ناداري و فقر را ببرد، و هفتاد هزار رنگ از ثروت و غنا بياورد، و هفتاد هزار برکت نازل و هفتاد هزار رحمت داخل شود، و بر سر عروس پر و بال زند که برکت به همهي خانه نازل شود و عروس از بيماريها محفوظ گردد، تا در آن خانه باشد. به
[ صفحه 157]
عروس (روزهاي اول) شير و سرکه و گشنيز و سيب ترش نده، زيرا رحم را از فرزند آوردن باز ميدارد.
1. رسول خدا صلي الله عليه و آله نهي فرمود فاطمه را از اين که چيزي از علي عليهالسلام بخواهد و فرمود: فاطمه جان! اگر همسرت چيزي به خانه آورد، چه خوب، و اگر نياورد، درخواست نکن.
2. کارها را بين خود اين گونه تقسيم کنيد: فاطمه عليهاالسلام کارهاي داخل خانه - از قبيل خمير کردن و نان پختن و رفت و روب - را به عهده گيرد، علي عليهالسلام هم کارهاي بيرون منزل - از قبيل تهيهي هيزم و آوردن طعام جو، گندم و غيره - را عهده دار شود.
3. فاطمه جان! هميشه قبل از آمدن علي خود را آراسته کن.
4. فاطمه جان! زن عورت است و بايد از نامحرم و مجالس حرام دور شود.
5. علي جان! فاطمه جان! هميشه بچهها را به يک چشم نگاه کنيد.
6. علي جان! فاطمه جان! به زيردست و خدمه نبايد فشار آورد.
7. اسرار همديگر را کتمان کرده، حرفهاي داخل خانه را به خارج نبريد.
8. هميشه شکرگزار نعمتهاي الهي باشيد. (از اين رو فاطمه عليهاالسلام هميشه ميگفت: الحمد لله علي نعمائه و الشکر لله علي آلائه.)
9. يا علي! بعد از پاکي بلافاصله با همسرت آميزش مکن، که فرزند، لوچ شود. 10. يا علي! با همسرت به شوق زن ديگر آميزش مکن، که فرزند
[ صفحه 158]
خنثي شود.
11. در فراش به هنگام جنابت قرآن نخوان، که ميترسم آتش آيد و شما را بسوزاند.
12. به هنگام آميزش تو و همسرت، هر يک پارچهاي جداگانه داشته باشيد که بين شما دشمني و نزاع نيايد.
13. ايستاده آميزش مکن، که اين کار خران است و فرزند آن در جاي خود ادرار کند.
14. شب عيد فطر با همسرت آميزش مکن، که فرزند آن شرش زياد خواهد بود.
15. زير درخت باردار با همسرت آميزش مکن، که فرزند آن يا جلاد، يا خونريز و يا فرمانده ستم شود.
16. برابر خورشيد بدون پرده با همسرت آميزش نکن، که فرزند آن به بينوايي دچار شود تا هنگام مرگ.
17. بين اذان و اقامه با همسرت آميزش نکن، که فرزند آن بر خونريزي حريص باشد.
18. به هنگام حمل با همسرت بدون وضو آميزش مکن، که آن فرزند کوردل و بخيل شود.
19. روي پشت بام با همسرت آميزش مکن، که فرزند دورو و رياکار و صاحب بدعت شود.
20. شب حرکت براي سفر با همسرت آميزش مکن، که فرزند مال خود را در غير حق صرف کند.
21. در سفر سه روزه با همسرت آميزش مکن، که فرزند آن يار
[ صفحه 159]
ستمکاران باشد.
22. شب پنجشنبه با همسرت آميزش کن، که فرزند آن حاکم و يا دانشمند شود.
23. اگر با همسرت شب جمعه آميزش کني، فرزند آن گوينده و زبانآوري توانا شود.
24. زنها بايد مثل فاطمه باشند. حضرت علي عليهالسلام ميفرمود: هر وقت وارد خانه ميشوم و فاطمه را ميبينم، هم و غم از من دور ميشود، و هيچ وقت نافرماني مرا نکرد.
25. در تمام کارها با هم مشورت و هم فکري کنيد و در همهي امور مراعات همديگر را نموده، توافق اخلاقي داشته باشيد [3] .
امام صادق عليهالسلام فرمود: سه زن به حضور رسول خدا صلي الله عليه و آله شرفياب شدند و از شوهران خود شکايت داشتند. يکي از آنها گفت: شوهرم گوشت نميخورد.
دومي گفت: شوهرم از بوي خوش استفاده نميکند.
سومي گفت: شوهرم به زنان نزديک نميشود (و تمايل براي آميزش نشان نميدهد) .
(در حقيقت، اين بانوان از شوهران خود شکايت داشتند؛ چرا که شوهرانشان به خيال خود، به دنيا پشت پا زده بودند و راه آخرت را در پيش گرفته بودند، و خيال ميکردند که استفادهي صحيح از نعمتهاي دنيا، دنيا پرستي مذموم است) . رسول اکرم صلي الله عليه و اله بسيار ناراحت شد و از خانه بيرون آمد؛ در حالي
[ صفحه 160]
که بر اثر شدت ناراحتي، عبايش به زمين کشيده ميشد. در اين حال وارد مسجد گرديد، به بالاي منبر رفت و پس از حمد و ثناي الهي، خطاب به مردم فرمود:
چه شده که (گروهي از) ياران من، از خوردن گوشت، و بوييدن بوهاي خوش، و نزديک شدن به زنان، دوري ميکنند؟
اما اني آکل اللحم، و اشم الطيب، و آتي النساء، فمن رغب عن سنتي فليس مني [4] .
بدانيد که من هم گوشت ميخورم، و هم بوي خوش را استشمام مينمايم و هم به زنان نزديک ميشوم، بنابراين هر کس که از روش من بيميل شود، از من نيست.
به اين ترتيب، به آنها آموخت که راهي که از پيش خود برگزيدهاند، راهي انحرافي است.
|