فقها و دانشمندان زمان امام صادق عليهالسلام و همچنين عالمان بعد از او، همگي آن حضرت را به عظمت و برتري علمي و گستردگي دانش ستودهاند. از آن جمله:
1- ابوحنيفه، پيشواي مشهور فرقهي حنفي، گفته است:
«من دانشمندتر از جعفر بن محمد نديدهام.» [1] و نيز از او نقل شده که گفته است: «لو لا السنتان لهلک نعمان» يعني اگر آن دو سال (شاگردي من نزد او) نبود، نعمان هلاک ميشد. (نام ابوحنيفه نعمان بن ثابت بوده است).
2- مالک، پيشواي فرقهي مالکي، گفته است:
«مدتي نزد جعفر بن محمد رفت و آمد ميکردم، او را همواره در يکي از سه حالت ميديدم: يا نماز ميخواند، يا روزه بود و يا قرآن تلاوت ميکرد، و هرگز او را نديدم که بدون وضو حديث نقل کند.» [2] .
3- ابنحجر هيثمي گفته است:
«به قدري علوم از او نقل شده که زبانزد مردم گشته و آوازهي آن، همه جا پخش شده است و بزرگترين پيشوايان (فقه و حديث) مانند: يحيي بن سعيد، ابنجريح، مالک، سفيان ثوري، سفيان بن عيينه، ابوحنيفه، شعبه و ايوب سبحستاني از او نقل حديث کردهاند.» [3] .
4- ابوبحر جاحظ گويد:
«جعفر بن محمد کسي است که علم و دانش او جهان را پر کرده است و گفته ميشود که ابوحنيفه و سفيان ثوري از شاگردان اوست، و شاگردي اين دو تن در اثبات عظمت علمي او کافي است.» [4] .
[ صفحه 199]
5- ابنخلکان مورخ مشهور نوشته است:
«او يکي از امامان دوازده گانه در مذهب اماميه، و از بزرگان خاندان پيامبر است که به علت راستي و درستي گفتار، وي را صادق ميخواندند. فضل و بزرگواري او مشهورتر از آن است که نياز به توضيح داشته باشد. ابوموسي جابر بن حيان طرطوسي شاگرد او بود. جابر کتابي شامل هزار ورق تأليف کرد که تعليمات جعفر صادق را در برداشت و حاوي پانصد رساله بود.» [5] .
6- شيخ مفيد مينويسد:
«به قدري علوم از او نقل شده که زبانزد مردم گشته و آوازهي آن، همه جا پخش شده است و از هيچ يک از افراد خاندان او، به اندازهي او علوم و دانش نقل نشده است.» [6] .
|