در بسياري از نهضتها «هجرت‏»، نقش عمده داشته است.در نهضت عاشورا نيز سيد الشهدا «ع‏» از مدينه جدش به مکه و از آنجا به کربلا هجرت کرد.همچنان که رسول‏ خدا از مکه به مدينه هجرت نمود و آن هجرت، مبدا تحول در وضع مسلمانان و سر آغاز تاريخ گشت، هجرت امام حسين‏ «ع‏» نيز در زنده کردن دين پيامبر تاثير بسزا داشت و محرم آغاز سال هجري قمري حساب شد و هر دو هجرت بخاطر دين و بقاي رسالت ‏بود.همچنانکه حضرت موسي هجرت کرد و از مصر با حالت ‏خوف بيرون رفت (فخرج ‏منها خائفا يترقب-قصص/21) چون گروه فرعوني در فکر کشتن موسي بودند، سيد الشهدا «ع‏» نيز مخفيانه و خائفانه از جوار قبر رسول خدا «ص‏» کوچيد و راه مکه را درپيش گرفت، در حالي که همان آيه را مي‏خواند. [1] هجرت از مکه نيز براي فرار از مرگ‏تحميلي بود که يزيد مي‏خواست بر او تحميل کند و رو به شهادتي رفت که خونش ‏ثمر بخش باشد، آنگونه که هجرت رسول خدا «ص‏» نيز، خنثي کننده توطئه کساني بود که ‏در «ليلة المبيت‏» به قصد کشتن او به خانه‏اش ريختند، اما آن حضرت راه غار ثور و سپس‏ مدينه را پيش گرفته بود. هجرت، لازمه هر نهضت عاشورايي و انقلاب مکتبي است، هم دل کندن از زندگي و حيات مادي و دست‏ شستن از جان در راه هدف، هم کوچيدن از خاک، خانه، اقوام و همه‏ دلبستگيها و تعلقات است.هجرت، هم مهاجر را پخته و آبديده مي‏کند، هم افق افکار را گسترده مي‏سازد، هم مناطق هجرت را از تحول و دگرگوني برخوردار مي‏کند.هجرت امام‏ خميني نيز از نجف به فرانسه، انقلاب اسلامي را در سطح جهان مطرح ساخت و پيام ‏نهضت را به همه جا رساند.امام امت تصميم داشت اگر هيچ کشوري اجازه ورود ندهد، سوار بر کشتي شده و درياها را در نوردد و پيام مظلوميت ملت ايران را به گوش جهانيان‏ برساند.سفرهاي تبليغي مبلغان ديني در طول سال، بويژه در ايام محرم و رمضان نيز نوعي هجرت است.