از پيشگامان شهادت در نهضت حسيني بود که پيش از مسلم بن عقيل به شهادت رسيد. «هاني، از صحابه پيامبر بود و آن حضرت را ديده و با وي مصاحب داشت.بزرگ قبيله «مراد» بود و در کوفه ميزيست.در رکاب امير المؤمنين «ع»، نيز در سه جنگ جمل، صفين و نهروان شرکت داشت.در حرکت انقلابي حجر بن عدي بر ضد زياد بن ابيه، از ارکان مهم به شمار ميرفت.پس از آنکه «ابن زياد» بعنوان والي جديد کوفه به اين شهر آمد، مسلم بن عقيل، پس از آنکه هزاران نفر با وي بيعت کرده بودند، خانه هاني را مقر پنهاني خويش قرار داد.چون براي والي روشن شد که در نهضت مسلم، هاني از زمينهسازان و چهرههاي مؤثر است، او را دستگير، زنداني و شهيد کرد.» [1] .
هاني در کوفه، موقعيت ويژهاي داشت.چندين هزار مرد مسلح و سلاح بر دوش، زير فرمان داشت و از بزرگان و اشراف اين شهر محسوب ميشد. [2] حتي ابن زياد که والي بصره و کوفه بود، به وي احترام ميگذاشت و در کوفه به عيادت هاني آمد.ولي چون هاني به مسلم بن عقيل پناه داده بود و حاضر نشد او را تسليم ابن زياد کند، مورد غضب قرار گرفت و توهين و شکنجه و سپس شهيد شد. [3] هاني را پس از دستگيري و گفتگوهاي تندي که با ابن زياد داشت، دست بسته به بازار گوسفند فروشان برده و کشتند. قاتلش «رشيد ترکي»، غلام ابن زياد بود.شهادت او روز ترويه (هشتم ذيحجه سال 60) بود. درباره وي، عبدالله بن زبير اسدي اشعاري گفته که مطلع آن چنين است:
اذا کنت لا تدرين ما الموت فانظري
الي هاني بالسوق و ابن عقيل [4] .
هاني، هنگام شهادت، 83 و به قولي 90 سال داشت.روزي به شهادت رسيد کهامام حسين «ع» از مکه به طرف کوفه حرکت کرد.قبر او در کوفه پشت قبر مسلم بن عقيل مشهور است و زيارتگاه اهل ولاست.در مفاتيح الجنان و کتب زيارت، زيارتنامهاي براي آن شهيد ذکر شده است (سلام الله العظيم و صلواته عليک ياهاني بن عروة...) [5] .
|