توبه‏کنندگان، لقب گروهي از شيعيان کوفه که به خونخواهي شهداي کربلا قيام کردند. پس از حادثه کربلا، شيعيان کوفه بخاطر ياري نکردن امام حسين‏ «ع‏» پشيمان شدند و توبه‏ کردند و زدودن ننگ کوتاهي در نصرت امام را در قيام و انتقام از قاتلان سيد الشهدا ديدند. سليمان بن صرد خزاعي را که از چهره‏هاي بارز شيعه بود به رياست برگزيده، در خانه او گرد آمدند و هم‏پيمان شدند تا دست به قيام عليه امويان بزنند.آغاز تصميمشان در سال‏61 هجري بود، ليکن زمان نهضت را در سال 65 هجري قرار دادند.در اين مدت، باجذب افراد به گروه خويش و تهيه سلاح و فراهم کردن امکانات نهضت، پس از مدتي ‏سازماندهي مخفيانه، سرانجام با جمعيتي 4000 نفري قيام کردند و با شعار «يا لثارات‏ الحسين‏»، عازم نخيله شدند تا از آنجا به سوي شام حرکت کنند.شروع قيام آنان را در عصر مروان بن حکم، روز چهارشنبه بيست و دوم ربيع الثاني گفته‏اند. [1] . بر سر تربت ‏سيد الشهدا رفتند و پس از زيارت قبر حسين‏ «ع‏» و گريه‏ها و ناله‏ها با خداچنين راز و نياز کردند: «پروردگارا! ما پسر دختر پيامبرمان را خوار و بي‏ياور ساختيم، گذشته ما را ببخشاي و توبه ما را بپذير، که تو توبه ‏پذير مهرباني، بر حسين و ياران شهيد وصديق او رحمت فرست.ما تو را شاهد مي‏گيريم که بر همان راه و هدفي هستيم که آنان ‏جان باختند، پس اگر ما را نبخشايي و رحم نکني از زيانکاران خواهيم بود». [2] به خاطر همين اظهار توبه و پشيماني، به‏ «توابين‏» مشهور شدند.چون عامل اصلي فاجعه کربلا را حکومت‏يزيد مي‏دانستند، از آنجا رو به شام نهادند و به عين الورده آمدند و در آنجا با سپاه ‏شام برخوردي شديد داشتند.پس از چندين روز نبرد سخت، سرانجام سران نهضت، از جمله سليمان بن صرد که آن هنگام 93 سال از عمرش مي‏گذشت به شهادت رسيدند و انقلابيون چون توان مقابله با سپاه انبوه شام را که با فرماندهي‏ «حصين بن نمير» آمده بودند نداشتند، شبانه به کوفه رفتند، البته جمعي هم در درگيري شهيد شدند. [3] رهبران نهضت، بجز سليمان، عبارت بودند از: مسيب بن نجبه، عبدالله بن سعد ازدي، عبدالله بن وال، رفاعة بن شداد.

[1] انصار الحسين، شمس الدين، ص 205. [2] ثورة الحسين، شمس الدين، ص 264. [3] حياة الامام الحسين، باقر شريف القرشي، ج 3، ص 450 و کامل ابن اثير، حوادث سال 65.