بيان مصيبت، گريه کردن با آواز، آواز ماتم، شيون و زاري، مويه‏گري، زاري بر مرده، شعري که در ماتم و سوگواري با صوت حزين و ناله و زاري خوانند، اعم از سوگواري ‏براي کسي که تازه مرده، يا براي امامان شيعه. [1] ترکيبات ديگر آن عبارت است از: نوحه ‏آراستن، نوحه ساختن، نوحه سرودن، نوحه ‏خواني.نوحه‏گري بر مرده، رسم جاهليت‏ بوده است و کاري مکروه است، [2] مگر براي معصومين‏ «ع‏» که نوحه و گريه بر آنان از شعائرمهم و از عوامل نشر فضيلتها و احياي ياد اسوه‏هاي کمال است و خود امامان بر سيد الشهدا «ع‏» مي‏گريستند و امر به نوحه‏خواني مي‏کردند.بر جعفر طيار و حمزه ‏سيد الشهدا نوحه‏خواني شد.آنچه که از کراهت نوحه و ناپسند بودن شغل نوحه‏گري و زشت بودن اجرت نوحه‏گر در روايات ياد شده، ناظر به نوحه‏گريهاي جاهلي است که ‏آميخته به باطل و گاهي حرام بود. [3] . در فرهنگ عزاداري براي امام حسين، نوحه به نوعي خاص از شعر مرثيه مي‏گويند که‏ در مجالس به صورت جمعي اجرا مي‏شود. «اشعار نوحه را براي سينه زدن مي‏ساختند، يکي نوحه مي‏خواند و ديگران به نوا و آهنگ و وزن اشعار نوحه‏خوان سينه مي‏زدند.ولي ‏اشعار مرثيه را با آهنگ در مجالس سوگواري براي به گريه افکندن و اظهار تاسف ‏شنوندگان بر قتل شهداي کربلا مي‏خواندند و عنوان روضه نداشت.»، [4] «... از معروفترين ‏شعراي عصر قاجار که مرثيه و نوحه ساخته‏اند، مي‏توان يغماي جندقي و وصال شيرازي‏ را نام برد». [5] اين شيوه در بين عربها هم متداول است و سبک مرثيه سرايي و نوحه‏خواني ‏بر سالار شهيدان مخصوص است.با توجه به گستردگي اين مراسم و رواج آن در طول ‏سال، حتي در سوگ امامان ديگر، ضرورت دارد که سروده‏هاي ناب و نوحه‏هاي صحيح و دور از تحريفها و دروغها پديد آيد و فرهنگ عاشورا در قالب نوحه نيز ترويج گردد و نوحه خوانان نيز، بيش از هدف قرار دادن گريه، نشر فضيلتهاي اهل بيت را هدف قرار دهند. [6] .

[1] لغت‏نامه، دهخدا. [2] بحار الانوار، ج 79، ص 88. [3] به روايات مربوط به تعزيه و ماتم و نوحه در بحار الانوار، ج 79، ص 71 تا 113 مراجعه کنيد. [4] موسيقي مذهبي ايران، ص 7. [5] همان، ص 29. [6] نگرشي به مرثيه سرايي در ايران، عبد الرضا افسري، بررسي گسترده‏اي از سابقه اين کار در ايران و انواع مرثيه ‏سراييها دارد.