از شهداي کربلاست.نافع، بزرگواري دلاور، قاري قرآن، کاتب و از حاملان حديث و از اصحاب امير المؤمنين‏ «ع‏» بود و در سه جنگ جمل، صفين و نهروان در رکاب آن‏ حضرت بود.وي از شخصيتهاي بارز کوفه بود و پيش از شهادت مسلم بن عقيل، مخفيانه ‏از کوفه بيرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسين‏ «ع‏» به کربلا آمد.در کربلا همراه عباس‏ «ع‏» در آوردن آب به خيمه‏ها مشارکت داشت. [1] از جمله کساني بود که ‏در سخنراني پرشوري مراتب وفاداري خويش را نسبت به سيد الشهدا ابراز داشت.نافع، نام خود را روي تيرهاي زهرآگين خود مي‏نوشت و همواره با آنها تيراندازي مي‏کرد. [2] روزعاشورا وقتي تيرهايش تمام شد، شمشير کشيد و بر سپاه کوفه تاخت، در حالي که چنين ‏رجز مي‏خواند: انا الهزبر الجملي ديني علي دين علي کوفيان با سنگ و تير، او را مورد ضربه‏هاي خود قرار دادند تا اينکه بازوهايش‏ شکست.او را محاصره کرده و زنده دستگير نمودند.شمر او را گرفته نزد عمر سعد برد. سپس به دست‏شمر به شهادت رسيد.از جمله رجزهاي او چنين بود: انا الغلام اليمني الجملي ديني علي دين حسين بن علي ان اقتل اليوم فهذا املي فذاک رايي و الاقي عملي [3] . بعضي نيز او را هلال بن نافع گفته‏اند.