مداحي مداحان اهل بيت، که با ذکر مصيبت و ذکر فضايل خاندان وحي، مجالس حسيني را گرم و اشک عاشقانه شيعيان آل الله را جاري مي‏سازند، از عوامل مهم بقاء فرهنگ ‏عاشورايند.مداح، در اصطلاح شيعي، به کساني گفته مي‏شود که در ايام ولادتها و شهادتهاي ائمه‏ «ع‏» در مجالس جشن و عزا به خواندن اشعاري در فضايل و مناقب محمد وآل محمد، يا در مظلوميت آنان مي‏پردازند.ولي اغلب، به مرثيه خوانان حسيني گفته‏ مي‏شود که با خواندن شعر مرثيه و ذکر مصيبت، اهل مجلس را مي‏گريانند. «مداح: روضه ‏خواني که ايستاده در پيش منبر به شعر، مدايح اهل بيت و مصائب آنان را خواند، آنکه ‏ايستاده در کنار منبر در مجالس روضه خواني، يا روان در کوي و بازار، اشعار مدايح‏اهل بيت را به آواز بخواند.» [1] . مداحي اهل بيت و نوحه خواني در سوگ آنان، از جمله کارهايي است که حادثه‏ عاشورا را زنده نگهداشته است.ائمه نيز از مداحان و ذاکران، تقدير و تشويق مي‏کردند، صله مي‏دادند، دعا مي‏کردند و براي اين کار، فضيلت و ثواب بسيار مي‏شمردند.امام ‏صادق‏ «ع‏» فرموده است: «الحمد لله الذي جعل في الناس من يفد الينا و يمدحنا و يرثي‏لنا»، [2] خدا را سپاس که در ميان مردم، کساني را قرار داده که به سوي ما مي‏آيند و ما را مدح و مرثيه مي‏گويند.و حضرت رضا «ع‏» در تشويق دعبل به مرثيه خواني در ايام عزاي ‏حسيني فرمود: «يا دعبل!احب ان تنشدني شعرا فان هذه الايام حزن کانت علينا اهل البيت‏» [3] اي دعبل، دوست دارم برايم شعر بسرايي و بخواني، چون اين روزها، روزهاي اندوه ما اهل بيت است.همين گونه مجالس و برنامه‏ها، آن شهادت عظيم و حادثه ‏شگفت را با مرور اينهمه سال، همچنان زنده نگهداشته و به برکت آن نيز، دين و احساسات ديني و انس و آشنايي مردم با خط اهل بيت زنده مانده است.به تعبير امام‏ خميني‏ «قدس سره‏»: «روضه سيد الشهدا، براي حفظ مکتب سيد الشهدا است... اين گريه‏ها و اين روضه‏ها حفظ کرده مکتب را.» [4] مداحي، نوعي الگو دادن به مخاطبان و شخصيت‏پردازي اجتماعي و الگويي براي جامعه ارزشي است، سنگري براي پراکندن و نشر فضيلتها در قالبي مؤثر و فراگير نسبت به همه است و مداحان به خاطر اهميت کارشان در جامعه و در شکل دهي افکار و عواطف، نقش مهمي دارند و فلسفه اساسي مداحي، ترويج ‏خوبيها و تبيين روحيه‏هاي والاي شهيدان کربلا و دميدن روح تعهد و حماسه در شيعه است و يک عشق و ايمان است، نه يک حرفه و شغل.به تعبير آية ا... خامنه‏اي: «جامعه مداح و ذاکر و ستايشگران اهل بيت، طبقه‏اي هستند که در سايه اين روش، بيشترين تاثير را در تعميق فرهنگ و معارف اسلامي در ذهن مردم دارند... قضيه، فقط قضيه شعر خواني نيست.مساله، مساله پراکندن مدايح و فضايل و حقايق در قالبي است که‏ براي همه شنوندگان، قابل فهم و درک باشد و در دل آنها تاثير بگذارد.» [5] . مداحان، به لحاظ آنکه کارشان بر عنصر «صدا»، «شعر»، «اجرا» و «مخاطب‏» متکي‏ است، بايد هر چه بيشتر نسبت به آموزش ديدنهاي لازم، پختگي اجرا، تمرين پيوسته، گزينش شعرهاي خوب و پر معني و زيبا و بديع و ولايي، مطالعه مقتلهاي معتبر و منابع‏ تاريخي، تکيه روي اشعار و مطالب اخلاقي، فکري و عقيدتي، پرهيز از غلو و مبالغه و گفتن حرفهاي اغراق آميز و غير قابل قبول که اثر منفي دارد، اهتمام ورزند، از دروغ و تصنع و بازار گرمي بپرهيزند، خلوص و صداقت و مناعت طبع را فراموش نکنند، نوکري‏ ابا عبدالله الحسين و اخلاص نسبت به آن حضرت را از ياد نبرند و از آنجا که شعر خوب‏ از نظر مضمون، قالب و تعبير، در دلها و افکار، تاثير ماندگار مي‏گذارد، در شناخت و مطالعه و انتخاب شعرهاي پخته و عميق و زيبا بکوشند تا بهتر بتوانند در اين سمت، به‏ ترسيم چهره الگوهاي کمال و اسوه‏هاي پاکي، يعني معصومين‏ «ع‏» بپردازند و خود نيز الگوي اخلاق و تعهد باشند.رسالت مقدس مداحان در عصر حاضر عبارتست از: -استفاده شايسته از عواطف پاک مردم و جهت دادن به آنها در مسير پاکي و تهذيب و تقوا. -تعميق محبتها و عشقهاي دروني به انسانهاي اسوه و پاک. -روشنگري افکار جامعه و هدايت به ارزشها و خوبيها و تقويت ايمان مردم. -حفظ و اشاعه فرهنگ شهادت از طريق ياد شهداي کربلا و شهداي انقلاب وجنگ و طرح معارف اسلام و انقلاب و خط امام و رهبري و مسؤوليتهاي‏ اجتماعي. -توسعه و گسترش محافل حسيني و ايجاد معرفت و محبت و اطاعت نسبت به اهل بيت عليهم السلام. ذاکر ياد آورنده، کسي که از مصايب اهل بيت مي‏گويد و مردم را مي‏گرياند، چه مداح باشد وچه واعظ و منبري. «ذاکر اهل بيت‏»، عنواني افتخارآميز است براي آنانکه با مداحي و مرثيه‏خواني، نام و ياد و فضايل و مظلوميتهاي خاندان پيامبر را زنده نگه مي‏دارند و نقشه‏دشمنان را در به فراموشي سپردن ظلمهاي خود به دودمان رسالت، خنثي مي‏سازند. ذکر و ياد ائمه و شهداي کربلا، مورد تشويق امامان بود و خودشان همواره از ذاکران و احياگران حادثه کربلا و مظلوميت اهل بيت بودند و بر آن مي‏گريستند.امام صادق‏ «ع‏» فرمود: «من ذکرنا عنده ففاضت عيناه حرم الله وجهه علي النار». [6] هر کس که نزد او ياد شويم و چشمانش اشک آلود شود، خداوند چهره‏اش را بر آتش حرام مي‏کند.