مختار بن ابي عبيده ثقفي، پنجسال پس از حادثه کربلا و يک سال پس از نهضت توابين، در سال 66 هجري در کوفه قيام کرد.هدف نهضت او خونخواهي حسين «ع» و انتقام از قاتلان شهداي کربلا و جنايتکاران حادثه عاشورا بود.قيام او و خونخواهياش موجب خرسندي ائمه بود.از امام باقر «ع» روايتشده که: «لا تسبوا المختار فانه قد قتل قتلتنا و طلب بثارنا». [1] مختار را ناسزا نگوييد، چرا که او قاتلان ما را کشت و به خونخواهي ما برخاست.خلاصهاي از قيام او (طبق نفس المهموم) چنين است:
مختار، در 14 ربيع الاول سال 66 در کوفه قيام کرد و عبدالله بن مطيع را که کارگزار عبدالله بن زبير بود بيرون نمود.آغاز قيامشان با شعار «يا منصور امت» و «يا لثارات الحسين» بود. درگيرهاي سختي در محلهها و ميدانهاي کوفه پيش آمد.گروههايي کشته و گروههايي تسليم شدند و مختار وارد قصر شد و فردايش براي مردم سخنراني کرد، اشراف کوفه با او بيعت کردند.مختار پس از استيلا بر اوضاع، يکايک قاتلان حسين «ع» را دستگير ميکرد و ميکشت. نيروهايي هم به اطراف ميفرستاد تا هم بر آن مناطق استيلا يابد و هم جنايتکاران را گرفته و به کيفر رساند.مدتها اين تحرکات و دستگيريها و نبرد با مقاومت کنندگان از طرفداران بني اميه ادامه داشت.مختار موفق شد کساني چون عمر سعد، شمر، ابن زياد، خولي، سنان، حرمله، حکيم بن طفيل، منقذ بن مره، زيد بن رقاد، زياد بن مالک، مالک بن بشر، عبدالله بن اسيد، عمرو بن حجاج و بسياري از کسان را که در کربلا دستشان به خون شهدا آلوده بود از دم تيغ گذراند و پيکرشان را بسوزاند و يا در مقابل سگها بيندازد. [2] مختار، سر «ابن زياد» را به مدينه نزد محمد حنفيه فرستاد، او هم آن سر را پيش امام سجاد «ع» آورد.آن حضرت مشغول غذا خوردن بود.با ديدن اين صحنه، سجده شکر به جاي آورد و فرمود: «الحمد لله الذي ادرک لي ثاري من عدوي و جزي الله المختار خيرا...». [3] خدا را شکر که انتقام مرا از دشمنم گرفت. خداوند به مختار جزاي نيک دهد. مختار، هجده ماه حکومت کرد (تا 14 رمضان سال 67) و در سن 67سالگي در درگيري با سپاهيان عبدالله بن زبير به شهادت رسيد.
|