از مراسمي است که در بعضي شهرستانها و بلاد شيعي و توسط برخي از عزاداران امامحسين «ع» اجرا ميشود و در تاسي به مجروح و شهيد شدن سيد الشهدا «ع» و شهيدانکربلا و بعنوان اظهار آمادگي براي خون دادن و سر باختن در راه امام حسين «ع» انجام ميدهند.صبح زود عاشورا، با پوشيدن لباس سفيد و بلندي همچون کفن، بصورت دسته جمعي قمه بر سر ميزنند و خون از سر بر صورت و لباس سفيد جاري ميشود. بعضي هم براي قمه زني نذر ميکنند، برخي هم چنين نذري را درباره کودکان خردسال انجام ميدهند و بر سر آنان تيغ ميزنند، در حدي که از محل آن خون جاري گردد.
قمه زني نيز، مثل زنجير زني و شبيه خواني و... از دير باز مورد اختلاف نظر علما و پيروان و مقلدين آنان بوده و به استفتا و افتاء مبني بر جواز يا عدم جواز آن ميپرداختهاند. اين مراسم، از نظر شرعي پايه و مبناي ديني ندارد و صرفا روي علاقه شيعيان به ابا عبدالله الحسين «ع» انجام ميگيرد.فقها نيز آن را در صورتي که ضرري نداشته باشد، مجاز ميدانند. برخي از فقها نيز به خاطر تاثير نامطلوب آن بر افکار ديگران و موجب وهن مذهب بودن، آن را ممنوع دانستهاند.البته شرايط زماني در اين مساله بيتاثير نيست.امام خميني «ره» در پاسخ به استفتايي که در سالهاي اول پيروزي انقلاب اسلامي در اين زمينه از ايشان شده بود، فرمودند: «در وضع موجود، قمه نزنند...» آية الله خامنهاي نيز در ديدار با روحانيون، در آستانه ايام عاشورا (سال 1373 شمسي) در ضمن بيانات مبسوطي درخرافه زدايي از عزاداري سيد الشهدا «ع» فرمودند: «قمه زدن هم از آن کارهاي خلاف است... اين يک کار غلطي است که عدهاي قمهها را بگيرند و بر سر خود بزنند و خون بريزند... کجاي اين کار، حرکت عزاداري است؟ اين جعلي است.اينها چيزهايي است کهاز دين نيست...».آن را بدعت، خلاف و خرافه دانستند.و در پاسخ به نامه امام جمعه اردبيل، نوشتند: امروز اين ضرر بسيار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علني و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع. [1] علماي ديگر نيز در تاييد موضع و سخن رهبر انقلاب، آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند. [2] .
البته اين احساس مذهبي و عواطف ديني که سبب ميشود به عشق حسين «ع» چنين کارهايي کنند، بايد در مسير صحيح هدايت شود و مورد بهرهبرداري قرار گيرد تا شور و انگيزه جهاد و شهادت بيافريند.بعلاوه، آنان که به خاطر حسين «ع» حاضرند خون بدهند، چه بهتر که خون خويش را به درمانگاهها و مراکز انتقال خون اهدا کنند يا با تاسيس بانک خون، از فداکاران و ايثارگران داوطلب، در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهداري گردد، تا از اين طريق، جان انسانهاي بسياري که نيازمند خونند، نجات يابد.گر چه اينکار، شايد مثل قمه زني، تامين کننده احساس عاطفي فرد نباشد، ولي قطعا رضايت خداوند و پسند سيد الشهدا «ع» را بيشتر در پي دارد.کاش روزي صدقه دادن خون نيز، مثل صدقه و کمک مالي و لباس و غذا و... مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گيرد.
کي گفت حسين، بر سر خويش بزن؟
با تيغ، به فرق خويشتن نيش بزن
تيغي که زني بر سر خود، اي غافل
بر فرق ستمگران بد کيش بزن
|