نهضت عاشورا به لحاظ ماهيت اسلام خواهي، اصلاح طلبي و ظلم ستيزي‏اش، همواره الهام بخش انقلابيون و حرکتهاي اصلاحي بوده است.انقلاب اسلامي ايران نيز از آن سرچشمه سيراب شد و از محتواي عاشورا الهام گرفت.اين الهام گيري هم از سوي ‏رهبر انقلاب بود، هم از ناحيه مردم.شرايط سياسي و اجتماعي ايران قبل از انقلاب، شبيه‏ دوران بني اميه بود.فساد و ظلم حاکميت داشت، اسلام در حال نابودي بود، تبليغات ضد اسلامي در اختيار طاغوت بود، ابتذال فرهنگي و غربزدگي، معروف شدن منکر، منکرشدن معروف، به زندان افتادن آزاد مردان، حيف و ميل بيت المال در راه عياشيهاي ‏طاغوت، همه شرايطي را به وجود آورده بود که اصلاحي عميق را مي‏طلبيد.تا زور بعنوان‏ عامل استقرار حکومت نفي شود و معيارها حاکم گردد. امام امت‏ «ره‏»، با الهام از عاشورا، روح حماسه و غيرت ديني را در مردم دميد، به ‏حکومت اسلامي و حاکميت ارزشهاي قرآني فرا خواند، مفاسد رژيم طاغوت را برشمرد و در دوران تبعيد هم از اين راه دست بر نداشت.مردم، مبارزات خود را بر ضد يزيد زمانه‏ مي‏دانستند و از تبيين مفاسد معاويه، يزيد، ابن زياد و... ذهنها به مفاسد و مظالم طاغوتيان‏ منتقل مي‏شد. مجالس محرم، منبرها، وعظها، نوحه‏ها رنگ و حال و هواي سياسي وانقلابي گرفت.حتي شعارهاي مردم در راهپيماييهاي ضد طاغوتي، پيوند انقلاب و عاشورا را مي‏رساند (رهبر ما خمينيه، نهضت ما حسينيه).عاشورا محور بسيج مردم و شور گستري بر ضد طاغوت شد. عنصر شهادت به مبارزه مردم جان و روح بخشيد. خانواده‏ها شهداي خود را به فرمان حسين زمان و محشور با شهداي کربلا مي‏دانستند. امام امت، در سخنرانيهايش و نيز در مصاحبه‏ها، مشروعيت ‏حکومت‏شاه را زير سؤال بردو خواستار تشکيل حکومت اسلامي بود.آنگونه که سيد الشهدا «ع‏» نيز با امتناع از بيعت، خلافت‏ يزيد را نا مشروع و غاصبانه دانست.نگرش سياسي به حادثه کربلا و درس ‏آموزي از قيام عاشورا، سر لوحه دعوت امام خميني و همفکران او بود و اعلام اينکه همه ‏جا کربلا و هر روز عاشوراست، تاکيدي بر اين برداشت بود.قتل عام 15 خرداد، گرچه ‏بظاهر سرکوب نهضت امام بود، اما خونهاي شهدا و افشاگريها و مبارزات بعدي، اذهان رابراي يک انقلاب آماده ساخت. عاشوراي حسيني هم در ظاهر، با شهادت امام و يارانش‏به پايان رسيد، ولي همان حادثه، بذر تحرکها و بيدارگريهاي عظيمي را افشاند و به بارنشست.امام امت، با توجه به قدرت جذب، الهام، سازماندهي و شور آفريني کربلا و عزاداريهاي ايام محرم و دسته‏هاي عزاداري، اين سنت ديرين را بشدت، حمايت کرد. همچنانکه خطابه امام خميني در 15 خرداد (12 محرم) آغاز اين نهضت بود، راهپيماييهاي ‏تاسوعا و عاشورا نيز در آخرين سال حکومت رژيم پهلوي، ضربه نهايي را بر آن زد. امام ‏تاکيد داشت که روحانيون و خطبا، حد اعلاي استفاده را از منابر حسيني در ماه محرم و صفر داشته باشند.بهره‏هايي که عاشوراي حسيني به پيروزي انقلاب رساند، فراوان بود. به تعبير امام امت: «اگر قيام حضرت سيد الشهدا «ع‏» نبود، امروز ما هم نمي‏توانستيم پيروز شويم.». [1] «واقعه عظيم عاشورا از 61 هجري تا خرداد 61 و از آن تا قيام عالمي بقية الله‏ ارواحنا لمقدمه الفداء، در هر مقطع انقلاب ساز است.». [2] . عاشورا و جبهه‏ها: پس از پيروزي انقلاب نيز، آنچه ملت را در مقابل استکبار جهاني، مقاوم و بي باک ساخت و امت انقلابي و رهبري انقلاب، تن به سازش ندادند، همان درس‏ عزتي بود که از «هيهات منا الذله‏» ابا عبدالله آموخته بودند و آنچه که در سالهاي دفاع‏ مقدس، جبهه‏ها را گرم نگه مي‏داشت و سيل نيروي عظيم انساني به جبهه‏ها سرازير مي‏شد و فتح الفتوح ‏ها مي‏آفريد، درسهاي آموخته از کربلا و مکتب شهادت بود.امام امت‏ فرمود: «انقلاب اسلامي ايران، پرتوي از عاشورا و انقلاب عظيم الهي آن است.» [3] و فرمود: «اين خون سيد الشهدا است که خونهاي همه ملتهاي اسلامي را به جوش مي‏آورد.» [4] . آنچه عاشورا داشت، يک بار ايدئولوژيکي و انگيزه مکتبي براي مبارزه بود.اين محتوا در ذهن رهبر انقلاب و در دل پيروان او شکل گرفت و نهضت را پديد آورد و پس ازپيروزي هم هشت‏سال دفاع خونين از انقلاب را اداره و تغذيه کرد.فرهنگ عاشورا و الهام از اسوه‏هاي کربلايي، حتي در وصيت نامه‏ها، پيشاني‏بندها، شعارها، سرودها، نوحه‏ها، تابلوهاي جبهه، رمز عمليات، مجالس ختم شهدا متجلي بود.وقتي فرماندهي‏مي‏گفت: «ما يک بار حسين را در کربلا تنها گذاشتيم و چهارده قرن، تحقير و تازيانه و توهين و شکنجه چشيديم، هرگز مبادا اين بار حسين‏ «ع‏» را تنها بگذاريم‏» [5] اين عمق تاثيرعاشورا را در دفاع مقدس ما نشان مي‏دهد. رزمندگان اسلام، به عشق حسين‏ «ع‏» در جبهه‏ها تشنه جان مي‏دادند، انتظار و اميد حضور ابا عبدالله‏ «ع‏» را بر بالين خود داشتند.آنچه به پيشاني بندها يا پشت لباسهاي رزم‏ خود مي‏نوشتند، پيوند جبهه و کربلا را مي‏رساند، از قبيل: مسافر کربلا، زائر کربلا، يازيارت يا شهادت، هيهات منا الذله، يا قمر بني هاشم، يا ثار الله، يا حسين شهيد، يا سيدالشهدا، عاشقان کربلا، کل يوم عاشورا، يا ابا عبدالله، لبيک يا حسين و... تابلو نوشته‏هاي ‏جاده‏هاي جبهه نيز الهام از فرهنگ عاشورا داشت.غير از تعبيرات ياد شده که گاهي درتابلو نوشته‏ها هم ديده مي‏شد، عباراتي اين چنين نيز، گوياي اين حقيقت است: هر که ‏دارد هوس کرب و بلا بسم الله، اگر خسته جاني بگو يا حسين، وعده‏گاه حزب الله صحن ‏ابا عبدالله، رزمندگان تا کربلا راهي نمانده، راه قدس از کربلا مي‏گذرد، پيش به سوي حرم‏ حسيني، بسيجي مسافر جاده‏هاي پر پيچ و خم کربلا و... دهها جمله ديگر. [6] . نامگذاري برخي از عمليات نيز با الهام از نهضت عاشورا بود.عمليات محرم، مسلم بن‏ عقيل، عاشورا، ثار الله، کربلاي 1 تا 10 و... از اين نمونه‏هاست. رمز عمليات نيز گاهي از اسامي مبارک حماسه‏سازان کربلا بود که رزمندگان، شوري عاشورايي پديد مي‏آورد، همچون: يا حسين فرماندهي، يا اباالفضل العباس، يا زينب، يا ابا عبدالله الحسين، همين که ‏رزمندگان خود را در مسير اهداف عاشورا مي‏ديدند، شور مي‏گرفتند و همين که‏ خانواده‏هاي آنان به جبهه حسيني سرباز مي‏فرستادند، صبور و مقاوم مي‏شدند، شهيدان ‏جبهه‏ها را مسافران بازگشته از کربلا مي‏دانستند (اين گل پرپر از کجا آمده؟ از سفر کرب وبلا آمده) و عزيمت به جبهه را حرکت به سوي حرم حسيني مي‏ديدند (گرفته‏ايم جان به‏ کف و به کربلا مي‏رويم، پيش به سوي حرم حسيني) جانبازان بي دست را، اقتدا کنندگان ‏به قمر بني هاشم مي‏دانستند و مادران و خواهران و دختران شهدا را درس آموخته اززينب و سکينه‏ «ع‏» مي‏يافتند و مادر چند شهيد را به‏ «ام البنين‏» تشبيه مي‏کردند و درحمايت از رهبري انقلاب و اطاعت فرمان جهاد او، شعار «ما اهل کوفه نيستيم حسين تنها بماند» سر مي‏دادند.شبهاي حمله، با نوحه خواني و سينه زني و عزاداري براي امام‏حسين‏ «ع‏» روحيه مي‏گرفتند. در آن سالها، عزيمت به جبهه، پاسخ به نداي‏ «هل من ناصر» حسين زمان بود و جبهه‏هاي غرب و جنوب کشور، «کربلاي ايران‏» محسوب مي‏شد و شهدايي که به‏ عاشوراييان تاريخ مي‏پيوستند، سيراب شدگان از فرات عشق و علقمه يقين بودند و حتي‏ «مفقود الاثر» ها، گمشدگاني در «حريم کربلا» تلقي مي‏شدند.اين باورها و برداشتها بود که‏به امت ما آرامش و اطمينان مي‏بخشيد و رزمندگان را براي رفتن به جبهه، بي‏تاب ‏مي‏ساخت.انقلاب اسلامي ايران و دفاع مقدس، در اهداف، انگيزه‏ها، شيوه مبارزه، روشهاي دفاع، روحيه مردم، شهادت طلبي و صبر، الهام گرفته از عاشوراست، تا پايان نيزبه اين فرهنگ وفادار مي‏ماند.