تاثيري که حادثه کربلا و قيام حسين بن علي‏ «ع‏» بر انديشه مردم جهان، حتي غير مسلمانان داشته، بسيار است.عظمت قيام و اوج فداکاري و ويژگيهاي ديگر امام و يارانش‏ سبب شده که اظهار نظرهاي بسياري درباره اين نهضت و حماسه آفرينان عاشورا داشته ‏باشند.نقل سخنان همه آن کسان کتاب قطوري مي‏شود.بويژه که برخي از نويسندگان ‏غير مسلمان مستقلا کتاب درباره اين حادثه نوشته‏اند.در اينجا تنها تعدادي اندک از اين‏نظرها (از مسلمانان و غير مسلمانان) آورده مي‏شود: [1] . مهاتما گاندي (رهبر استقلال هند): من زندگي امام حسين، آن شهيد بزرگ اسلام را بدقت ‏خوانده‏ام و توجه کافي به صفحات کربلا نموده‏ام و بر من روشن شده است‏ که اگر هندوستان بخواهد يک کشور پيروز گردد، بايستي از سرمشق امام حسين‏ پيروي کند. محمد علي جناح (قاعد اعظم پاکستان): هيچ نمونه‏اي از شجاعت، بهتر از آنکه امام‏ حسين از لحاظ فداکاري و تهور نشان داد در عالم پيدا نمي‏شود.به عقيده من تمام ‏مسلمين بايد از سرمشق اين شهيدي که خود را در سرزمين عراق قربان کرد پيروي نمايند. چارلز ديکنز (نويسنده معروف انگليسي): اگر منظور امام حسين جنگ در راه‏ خواسته‏هاي دنيايي بود، من نمي‏فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنين حکم مي‏نمايد که او فقط بخاطر اسلام، فداکاري خويش راانجام داد. توماس کارلايل (فيلسوف و مورخ انگليسي): بهترين درسي که از تراژدي کربلا مي‏گيريم، اينست که حسين و يارانش ايمان استوار به خدا داشتند.آنها با عمل‏ خود روشن کردند که تفوق عددي در جايي که حق با باطل روبرو مي‏شود اهميت‏ ندارد و پيروزي حسين با وجود اقليتي که داشت، باعث‏شگفتي من است. ادوارد براون (مستشرق معروف انگليسي): آيا قلبي پيدا مي‏شود که وقتي درباره کربلاسخن مي‏شنود، آغشته با حزن و الم نگردد؟حتي غير مسلمانان نيز نمي‏توانند پاکي روحي را که در اين جنگ اسلامي در تحت لواي آن انجام گرفت انکار کنند. فردريک جمس: درس امام حسين و هر قهرمان شهيد ديگري اين است که در دنيا اصول ابدي عدالت و ترحم و محبت وجود دارد که تغيير ناپذيرند و همچنين‏ مي‏رساند که هر گاه کسي براي اين صفات مقاومت کند و بشر در راه آن پافشاري‏ نمايد، آن اصول هميشه در دنيا باقي و پايدار خواهد ماند. ل.م.بويد: در طي قرون، افراد بشر هميشه جرات و پردلي و عظمت روح، بزرگي ‏قلب و شهامت رواني را دوست داشته‏اند و در همينهاست که آزادي و عدالت ‏هرگز به نيروي ظلم و فساد تسليم نمي‏شود.اين بود شهامت و اين بود عظمت امام‏حسين.و من مسرورم که با کساني که اين فداکاري عظيم را از جان و دل ثنا مي‏گويند شرکت کرده‏ام، هر چند که 1300 سال از تاريخ آن گذشته است. واشنگتن ايروينگ (مورخ مشهور آمريکايي): براي امام حسين‏ «ع‏» ممکن بود که ‏زندگي خود را با تسليم شدن اراده يزيد نجات بخشد، ليکن مسؤوليت پيشوا و نهضت بخش اسلام اجازه نمي‏داد که او يزيد را بعنوان خلافت بشناسد.او بزودي ‏خود را براي قبول هر ناراحتي و فشاري به منظور رها ساختن اسلام از چنگال‏بني اميه آماده ساخت.در زير آفتاب سوزان سرزمين خشک و در روي ريگهاي ‏تفتيده عربستان،. [2] روح حسين فنا ناپذير است.اي پهلوان و اي نمونه شجاعت و اي‏ شهسوار من، اي حسين! توماس ماساريک: گر چه کشيشان ما هم از ذکر مصائب حضرت مسيح مردم را متاثر مي‏سازند، ولي آن شور و هيجاني که در پيروان حسين‏ «ع‏» يافت مي‏شود در پيروان مسيح يافت نخواهد شد و گويا سبب اين باشد که مصائب مسيح در برابر مصائب حسين‏ «ع‏» مانند پر کاهي است در مقابل يک کوه عظيم پيکر. موريس دوکبري: در مجالس عزاداري حسين گفته مي‏شود که حسين، براي حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگي مقام و مرتبه اسلام، از جان و مال و فرزند گذشت وزير بار استعمار و ماجراجويي يزيد نرفت.پس بياييد ما هم شيوه او را سرمشق‏ قرار داده، از زيردستي استعمارگران خلاصي يابيم و مرگ با عزت را بر زندگي باذلت ترجيح دهيم. ماربين آلماني (خاور شناس): حسين‏ «ع‏» با قرباني کردن عزيزترين افراد خود و با اثبات مظلوميت و حقانيت‏خود، به دنيا درس فداکاري و جانبازي آموخت و نام‏اسلام و اسلاميان را در تاريخ ثبت و در عالم بلند آوازه ساخت.اين سرباز رشيد عالم اسلام به مردم دنيا نشان داد که ظلم و بيداد و ستمگري پايدار نيست و بناي ‏ستم هر چه ظاهرا عظيم و استوار باشد، در برابر حق و حقيقت چون پر کاهي بر باد خواهد رفت. بنت الشاطي: زينب، خواهر حسين بن علي‏ «ع‏» لذت پيروزي را در کام ابن زياد و بني اميه خراب کرد و در جام پيروزي آنان قطرات زهر ريخت، در همه حوادث ‏سياسي پس از عاشورا، همچون قيام مختار و عبدالله بن زبير و سقوط دولت ‏امويان و برپايي حکومت عباسيان و ريشه دواندن مذهب تشيع، زينب قهرمان‏ کربلا نقش برانگيزنده داشت. لياقت علي خان (نخستين نخست وزير پاکستان): اين روز محرم، براي مسلمانان سراسرجهان معني بزرگي دارد.در اين روز، يکي از حزن آورترين و تراژديک‏ترين وقايع‏اسلام اتفاق افتاد، شهادت حضرت امام حسين‏ «ع‏» در عين حزن، نشانه فتح نهايي‏روح واقعي اسلامي بود، زيرا تسليم کامل به اراده الهي به شمار مي‏رفت.اين درس‏به ما مي‏آموزد که مشکلات و خطرها هر چه باشد، نبايستي ما پروا کنيم و از راه‏حق و عدالت منحرف شويم. جرج جرداق (دانشمند و اديب مسيحي): وقتي يزيد، مردم را تشويق به قتل حسين و مامور به خونريزي مي‏کرد، آنها مي‏گفتند: «چه مبلغ مي‏دهي؟» اما انصار حسين به ‏او گفتند: ما با تو هستيم.اگر هفتاد بار کشته شويم، باز مي‏خواهيم در رکابت جنگ ‏کنيم و کشته شويم. عباس محمود عقاد (نويسنده و اديب مصري): جنبش حسين، يکي از بي نظيرترين ‏جنبشهاي تاريخي است که تاکنون در زمينه دعوتهاي ديني يا نهضتهاي سياسي پديدار گشته است... دولت اموي پس از اين جنبش، به قدر عمر يک انسان طبيعي ‏دوام نکرد و از شهادت حسين تا انقراض آنان بيش از شصت و اندي سال نگذشت. احمد محمود صبحي: اگر چه حسين بن علي‏ «ع‏» در ميدان نظامي يا سياسي‏ شکست‏ خورد، اما تاريخ، هرگز شکستي را سراغ ندارد که مثل خون حسين‏ «ع‏» به‏نفع شکست ‏خوردگان تمام شده باشد.خون حسين، انقلاب پسر زبير و خروج ‏مختار و نهضتهاي ديگر را در پي داشت، تا آنجا که حکومت اموي ساقط شد و نداي خونخواهي حسين، فريادي شد که آن تختها و حکومتها را به لرزه درآورد. آنطون بارا (مسيحي): اگر حسين از آن ما بود، در هر سرزميني براي او بيرقي بر مي‏افراشتيم و در هر روستايي براي او منبري بر پا مي‏نموديم و مردم را با نام ‏حسين به مسيحيت فرا مي‏خوانديم. گيبون (مورخ انگليسي): با آنکه مدتي از واقعه کربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعه ‏هم وطن نيستيم، مع ذلک مشقات و مشکلاتي که حضرت حسين‏ «ع‏» تحمل ‏نموده، احساسات سنگين دل ‏ترين خواننده را بر مي‏انگيزد، چندانکه يک نوع‏ عطوفت و مهرباني نسبت به آن حضرت در خود مي‏يابد. نيکلسون (خاورشناس معروف): بني اميه، سرکش و مستبد بودند، قوانين اسلامي را ناديده انگاشتند و مسلمين را خوار نمودند... و چون تاريخ را بررسي کنيم، گويد: دين بر ضد فرمانفرمايي تشريفاتي قيام کرد و حکومت ديني در مقابل امپراتوري ‏ايستادگي نمود.بنابر اين، تاريخ از روي انصاف حکم مي‏کند که خون حسين‏ «ع‏» به‏ گردن بني اميه است. سر پرسي سايکس (خاور شناس انگليسي): حقيقتا آن شجاعت و دلاوري که اين عده ‏قليل از خود بروز دادند، به درجه‏اي بوده است که در تمام اين قرون متمادي هرکسي که آن را شنيد، بي اختيار زبان به تحسين و آفرين گشود.اين يک مشت مردم ‏دلير غيرتمند، مانند مدافعان ترموپيل، نامي بلند غير قابل زوال براي خود تا ابدباقي گذاشتند. تاملاس توندون (هندو، رئيس سابق کنگره ملي هندوستان): اين فداکاريهاي عالي از قبيل ‏شهادت امام حسين‏ «ع‏»، سطح فکر بشريت را ارتقا بخشيده است و خاطره آن ‏شايسته است هميشه باقي بماند و يادآوري شود. محمد زغلول پاشا (در مصر، در تکيه ايرانيان): حسين‏ «ع‏» در اين کار، به واجب ديني و سياسي خود قيام کرده و اينگونه مجالس عزاداري، روح شهامت را در مردم‏ پرورش مي‏دهد و مايه قوت اراده آنها در راه حق و حقيقت مي‏گردد. عبد الرحمان شرقاوي (نويسنده مصري): حسين‏ «ع‏»، شهيد راه دين و آزادگي است.نه‏ تنها شيعه بايد به نام حسين ببالد، بلکه تمام آزاد مردان دنيا بايد به اين نام شريف افتخار کنند. طه حسين (دانشمند و اديب مصري): حسين‏ «ع‏» براي به دست آوردن فرصت و از سرگرفتن جهاد و دنبال کردن از جايي که پدرش رها کرده بود، در آتش شوق ‏مي‏سوخت.او زبان را درباره معاويه و عمالش آزاد کرد، تا به حدي که معاويه‏تهديدش نمود.اما حسين، حزب خود را وادار کرد که در طرفداري حق سختگير باشند. عبد الحميد جودة السحار (نويسنده مصري): حسين‏ «ع‏» نمي‏توانست با يزيد بيعت کند و به حکومت او تن بدهد، زيرا در آن صورت، بر فسق و فجور، صحه مي‏گذاشت‏ و ارکان ظلم و طغيان را محکم مي‏کرد و بر فرمانروايي باطل تمکين مي‏نمود.امام‏حسين به اين کارها راضي نمي‏شد، گر چه اهل و عيالش به اسارت افتند و خود و يارانش کشته شوند. علامه طنطاوي (دانشمند و فيلسوف مصري): (داستان حسيني) عشق آزادگان را به‏ فداکاري در راه خدا بر مي‏انگيزد و استقبال مرگ را بهترين آرزوها به شمارمي‏آورد، چندانکه براي شتاب به قربانگاه، بر يکديگر پيشي جويند. العبيدي (مفتي موصل): فاجعه کربلا در تاريخ بشر نادره‏اي است، همچنان که مسببين‏ آن نيز نادره‏اند... حسين بن علي‏ «ع‏» سنت دفاع از حق مظلوم و مصالح عموم را بنابر فرمان خداوند در قرآن به زبان پيمبر اکرم وظيفه خويش ديد و از اقدام به آن ‏تسامحي نورزيد.هستي خود را در آن قربانگاه بزرگ فدا کرد و بدين سبب نزد پروردگار، «سرور شهيدان‏» محسوب شد و در تاريخ ايام، «پيشواي اصلاح طلبان‏» به شمار رفت.آري، به آنچه خواسته بود و بلکه برتر از آن، کامياب گرديد. جمع بندي: «از مجموعه گفته‏هاي نقل شده، اين جمع بندي به دست مي‏آيد: 1-امام حسين‏ «ع‏» بدين جهات قيام کرد: به خاطر بقا و عظمت اسلام و حکومت قرآن، به خاطر مسؤوليت امامت، براي حفظ ناموس و شرف مردم، براي اصلاح‏ حال امت، به خاطر امر به معروف و نهي از منکر، به خاطر دفاع از مظلوم و مصالح ‏عموم. 2-وصف قيام او: نهضت امام بر اساس اخلاق و شهامت و مصلحت عامه بود و جهادي به قصد دفع رذيلت و نشر فضيلت به شمار مي‏رفت. 3-تاثير قيام امام: مردم بيدار شدند، تظاهر به ديانت را به تعمق و ايمان بدل کردند. 4-اين مکتب به خلق عالم چه آموخت؟ درس اين آموزشگاه، ابدي و اصولي است، از آزادي و عدالت و محبت‏ حکايت مي‏کند، پاکي نظر را در مبارزه مي‏آموزد، نحوه ‏امتناع از قبول ستم و رد استعمار را نشان مي‏دهد، غيرت، شجاعت، فداکاري، پايداري در برابر مصيبات و ثبات بر طريق حق را تعليم مي‏دهد، حرمت‏سکوت رادر برابر باطل و فساد، مدلل مي‏سازد و ثابت مي‏کند که حق و فضيلت، عدل وايمان، در هر شرايطي مي‏توانند بر خودسري و مکر و ستم و کفر، غلبه يابند.ياران ‏صادق امام نيز، بهترين درس ايمان به خدا را به جهانيان آموختند و راه پيروزي ‏ملتها را گشودند و نشان دادند که مؤمنان با کمي تعداد و نيرو، همچنان ‏پيروزند...». [3] .