برخي از کلمات سيد الشهدا «ع‏» چه در فاصله مدينه تا کربلا و چه در روز عاشورا، داراي پيامهاي مؤثر و ديدگاههاي الهام‏بخش براي جهاد و کرامت است.اين سخنان يا در ضمن خطبه‏ها آمده است، يا رجزها و اشعار آن حضرت، و حالت ‏شعاري به خود گرفته ‏است.مي‏توان هدف حسيني و انديشه‏ها و روحيه‏هاي عاشورايي را از آنها دريافت و آن‏ فرازهاي فروزان را شعارهاي نهضت عاشورا دانست.برخي از اين شعارها چنين است: 1- «علي الاسلام السلام، اذ بليت الامة براع مثل يزيد» [1] (اين را در پاسخ مروان درمدينه فرمود، که از آن حضرت مي‏خواست تا با يزيد بيعت کند تا بر مصيبت سلطه يزيد بر حکومت اشاره کند). 2- «و الله لو لم يکن ملجا و لا ماوي لما بايعت ‏يزيد بن معاوية‏» [2] (در پاسخ برادرش‏ محمد حنفيه فرمود و به قاطعيت در استمرار راه و هدف اشاره داشت). 3- «اني لا اري الموت الا سعادة و الحياة مع الظالمين الا برما» [3] (خطاب به يارانش در کربلا و ارزشگذاري به شهادت). 4- «الناس عبيد الدنيا و الدين لعق علي السنتهم يحوطونه مادرت معايشهم فاذا محصوابالبلاء قل الديانون‏» [4] (در مسير رفتن به کربلا در منزلگاه ذي حسم و اشاره به مفهوم آزمون و تصفيه شدن مردم در مواجهه با سختيهاي راه). 5- «الا ترون ان الحق لا يعمل به و ان الباطل لا يتناهي عنه؟ فليرغب المؤمن في لقاء ربه‏محقا...» [5] (در کربلا خطاب به اصحاب خويش فرمود و آنان را بر شهادت طلبي ترغيب کرد). 6- «خط الموت علي ولد آدم مخط القلادة علي جيد الفتاة‏» [6] (از سخنراني امام‏حسين‏ «ع‏» در مکه پيش از خروج به سوي کوفه، در ميان جمعي از خانواده، ياران ‏و شيعيان خويش که به زيبايي شهادت براي جوانمردان اشاره داشت). 7- «من راي سلطانا جائرا مستحلا لحرام الله، ناکثا عهده مخالفا لسنة رسول الله يعمل‏ في عباد الله بالاثم و العدوان فلم يغير عليه بفعل و لا قول کان حقا علي الله ان يدخله‏ مدخله‏» [7] (در منزلگاه بيضه، در مسير کوفه، خطاب به سپاه حر و استناد حرکت انقلابي و اصلاحگرانه خود به سخن رسول خدا صلي الله عليه و آله). 8- «ما الامام، الا العامل بالکتاب و الآخذ بالقسط و الدائن بالحق و الحابس نفسه علي ذات‏الله‏» [8] (امام اين صفات امام راستين را در پاسخ به دعوتنامه‏هاي کوفيان نوشت وتوسط مسلم بن عقيل به کوفه فرستاد). 9- «سامضي و ما بالموت عار علي الفتي اذا ما نوي حقا و جاهد مسلما» [9] (شعر ازديگري است، اما امام حسين‏ «ع‏» آن را در پاسخ به تهديدهاي حر، در مسير کوفه خواند و بي باکي خود را از رويارويي با شهادت نشان داد). 10- «رضي الله رضانا اهل البيت، نصبر علي بلائه و يوفينا اجر الصابرين‏» [10] (در خطبه‏اي‏ که هنگام خروج از مکه ايراد نمود، خطاب به اصحاب و ياران فرمود و مفهوم صبر و رضا را طرح کرد). 11- «من کان باذلا فينا مهجته و موطنا علي لقاء الله نفسه فليرح معنا» [11] (در آستانه‏خروج از مکه به سوي کوفه فرمود و راه خونين و آميخته به شهادت را ترسيم فرمود). 12- «انما خرجت لطلب الاصلاح في امة جدي‏» [12] (در وصيت نامه سيد الشهدا «ع‏» به ‏برادرش محمد حنفيه آمده است که قبل از خروج به سوي مدينه نوشت و انگيزه و هدف قيام را ترسيم نمود). 13- «لا اعطيکم بيدي اعطاء الذليل و لا اقر اقرار العبيد [لا افر فرار العبيد]» [13] (در سخنراني صبح عاشورا، خطاب به نيروهاي دشمن فرمود، که خواستار تسليم شدن آن حضرت بودند و او به شدت آن را رد کرد و نوعي بردگي و ذلت دانست). 14- «هيهات منا الذلة، يابي الله ذلک لنا و رسوله و المؤمنون...» [14] (در خطاب به سپاه‏دشمن فرمود، پس از آنکه خود را سر دوراهي ذلت و شهادت مخير ديد). 15- «فهل هو الا الموت؟فمرحبا به‏» [15] (در پاسخ عمر سعد، که نامه‏اي به آن حضرت‏ فرستاد و خواستار تسليم شدن بود و استقبال از شهادت را نشان مي داد). 16- «صبرا بني الکرام، فما الموت الا قنطرة تعبربکم عن البؤس و الضراء الي الجنان ‏الواسعة و النعيم الدائمة‏» [16] (خطاب به ياران فداکار خويش در صبح عاشورا، پس از آنکه تعدادي از اصحابش شهيد شدند و دعوت آنان به مقاومت در راه رسيدن به بهشت). 17- » الموت خير من رکوب العار و العار اولي من دخول النار [17] (که روز عاشورا هنگام‏ پيکار با سپاه دشمن به عنوان رجز حماسي مي‏خواند و شهادت را بر ننگ تسليم و ننگ را بر آتش دوزخ، ترجيح مي‏داد). 18- «موت في عز خير من حياة في ذل‏» [18] (که مرگ سرخ، به از زندگي ننگين است). 19- «ان لم يکن لکم دين و کنتم لا تخافون المعاد فکونوا احرارا في دنياکم‏» [19] (در آخرين‏ لحظات پيش از شهادت، وقتي شنيد سپاه کوفه به طرف خيمه‏هاي حرم او حمله ‏کرده‏اند، خطاب به پيروان ابو سفيان چنان فرمود و آنان را به آزاد زيستن و مردانگي و غيرت فراخواند). 20- «هل من ناصر ينصر ذريته الاطهار؟» [20] «هل من ذاب يذب عن حرم رسول الله؟» [21] (وقتي سيد الشهدا «ع‏» اين نصرت خواهي و استغاثه را بر زبان آورد که همه ياران و بستگانش شهيد شده بودند. در واقع ياري طلبيدن از همگان در طول تاريخ است، براي ياري حق و حمايت از مظلوم). از مجموعه اين جملات نوراني و حماسي که شعارهاي حسين‏ «ع‏» در نهضتش‏ به شمار مي‏آيد، تاکيد آن امام، بر مفاهيم و ارزشهاي زير به دست مي‏آيد: نابودي اسلام در شرايط سلطه يزيدي، حرمت بيعت با کسي چون يزيد، شرافت مرگ سرخ بر زندگي‏ ذلت بار، اندک بودن انسانهاي راستين در صحنه امتحان، لزوم شهادت طلبي در عصر حاکميت باطل، زينت بودن شهادت براي انسان، تکليف مبارزه با سلطه جور و طغيان، اوصاف پيشواي حق، تسليم و رضا در برابر خواسته خداوند، همراهي شهادت طلبان در مبارزات حقجويانه، حرمت ذلت پذيري براي آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن مرگ‏براي عبور به بهشت برين، آزادگي و جوانمردي، ياري خواهي از همه و هميشه در راه ‏احقاق حق و... بقا و جاودانگي عاشورا، در سايه همين تعليمات و آرمانهاست که در کلام آن حضرت‏ جلوه‏گر است و نهضتهاي ضد ستم و ضد استبداد، همواره از اين پيامها و درونمايه‏ها الهام‏ گرفته‏اند. درس آزادي به دنيا داد رفتار حسين بذر همت در جهان افشاند، افکار حسين «گر نداري دين به عالم، لااقل آزاده باش‏» اين کلام نغز مي‏باشد ز گفتار حسين «مرگ با عزت زعيش در مذلت بهتر است‏» نغمه‏اي مي‏باشد از لعل دربار حسين [22] .

[1] موسوعة کلمات الامام الحسين، ص 284. [2] بحار الانوار، ج 44، ص 329، اعيان الشيعه، ج 1، ص 588. [3] بحار الانوار، ج 44، ص 381. [4] تحف العقول (چاپ جامعه مدرسين)، ص 245، بحار الانوار، ج 75، ص 117. [5] مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 68. [6] لهوف، ص 53، بحار الانوار، ج 44، ص 366. [7] وقعة الطف، ص 172، موسوعة کلمات الامام الحسين، ص 361. [8] بحار الانوار، ج 44، ص 334. [9] همان، ص 378. [10] همان، ص 366، اعيان الشيعه، ج 1، ص 539. [11] همان. [12] مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 89. [13] مقتل الحسين، مقرم، ص 280. [14] نفس المهموم، ص 131، مقتل خوارزمي، ج 2، ص 7. [15] موسوعة کلمات الامام الحسين، ص 382. [16] نفس المهموم، ص 135، معاني الاخبار، ص 288. [17] مناقب، ابن شهر آشوب، ج 1، ص 68. [18] بحار الانوار، ج 44، ص 192. [19] همان، ج 45، ص 51. [20] ذريعة النجاة، ص 129. [21] بحار الانوار، ج 45، ص 46. [22] حسين پيشواي انسانها، ص 70 (شعر از فضل الله صلواتي).