دلاوري و بي‏باکي براي مقابله با دشمن و نهراسيدن از خطرها و اقدامهاي دشوار يکي ‏از بهترين ملکات اخلاقي است که در حسين بن علي‏ «ع‏» و ياران شهيدش و اسيران آزادي‏بخش جلوه‏گر بود.ريشه روح حماسي در ميدانهاي نبرد، خصلتهاي فرد و زمينه‏هاي ‏تربيتي اوست. وراثت‏خانوادگي نيز در شجاع بودن افراد مؤثر است. قيام کربلا از نخستين مراحلش تا پايان آن، صحنه‏هاي بروز شجاعت بود.قاطعيتي که ‏امام حسين‏ «ع‏» در ابراز مخالفت با يزيد و امتناع از بيعت داشت، تصميم به حرکت به ‏سوي کوفه و مبارزه با يزيديان، متزلزل نشدن روحيه از شنيدن اخبار و اوضاع داخل کوفه، اعلام آمادگي براي نثار خون در راه احياي دين، نهراسيدن از انبوه سپاهي که آن حضرت ‏را در کربلا محاصره کردند، قيام افتخار آفرين مسلم بن عقيل در کوفه، رسوا ساختن امويان ‏توسط قيس بن مسهر در حضور والي کوفه و عامه مردم، رزم‏آوريهاي سلحشورانه و بي‏نظير امام حسين‏ «ع‏» و سربازان و خاندانش، جنگ نمايان عباس و علي اکبر و قاسم و يکايک اولاد علي و فرزندان عقيل، خطبه‏هاي زينب و سجاد «ع‏» در کوفه و شام و... صدها صحنه حماسي، همه جلوه‏هايي از شجاعت است که از الفباي‏ «فرهنگ‏ عاشورا» است. خاندان پيامبر در شجاعت و قوت قلب و دليري نمونه بودند و آنچه در دلشان نبود، هراس از دشمن بود.ميدانهاي جنگ در زمان رسول خدا و پس از او در جنگهاي جمل، صفين و نهروان، نشان دهنده شجاعت آل علي است. امام سجاد «ع‏» در خطبه خويش در کاخ يزيد، شجاعت را از جمله خصلتهاي‏ برجسته‏اي بر شمرد که خداوند به آن دودمان بخشيده است: «اعطينا العلم و الحلم و السماحة و الفصاحة و الشجاعة...». [1] اين شجاعت، هم در گفتار و زبان آوري بود، هم در مواجهه با خصم و نبرد با دشمن و يک تنه به درياي سپاه تاختن و هم در تحمل مصائب و شدايد و خود را نباختن و خواري نپذيرفتن.شجاعت‏ حسين و يارانش را دوست و دشمن ستوده‏اند.دستور عمر سعد براي حمله عمومي و سنگباران کردن مبارزان جبهه‏ امام، نشان دلاوري آنان و بزدلي سپاه کوفه بود.حميد بن مسلم که راوي صحنه‏هاي‏ کربلاست مي‏گويد: به خدا سوگند هيچ محاصره شده‏اي در انبوه مردم را که فرزندان و خاندان و يارانش کشته شده باشد، همچون حسين بن علي نديده‏ام که قويدل و استوار و شجاع باشد.مردان دشمن او را محاصره مي‏کردند، او با شمشير بر آنان حمله مي‏آورد وهمه از چپ و راست مي‏گريختند.شمر چون چنين ديد، به نيروهاي سواره دستور داد تا به پشتيباني نيروهاي پياده شتابند و امام را از هر طرف تيرباران کنند: «فو الله ما رايت ‏مکثورا قط قد قتل ولده و اهل بيته و اصحابه اربط جاشا و لا امضي جنانا منه عليه‏السلام...» [2] گر چه در برخي منابع تاريخي و مقتلها آمار کشته‏هاي دشمن که در حملات‏ ياران جبهه حسين کشته شدند، مبالغه آميز و باور نکردني نقل شده است و همه آنها را نمي‏توان پذيرفت، ولي آنچه بي‏شک ثابت است و غير قابل انکار، شجاعت‏ شگفت آن‏ فدائيان راه خداست.پيروان نهضت و خط عاشورا نيز درس شجاعت را از کربلا آموخته‏اند و از دشمن، هر چه قوي و مجهز و مسلح باشد، بيمي به دل راه نمي‏دهند. شهامت نيروهاي بسيجي در سالهاي دفاع مقدس در جبهه‏هاي ايران، الهام گرفته از عاشوراست. حسين اي درس آموز شجاعت بسيجي از تو آموزد شهامت به روي سينه و پشت بسيجي نوشته: يا زيارت، يا شهادت [3] .