شام به سرزمين منطقه سوريه، فلسطين، لبنان، اردن و اطراف آنها گفته مي‏شده است. شامات هم مي‏گويند.اين سرزمين در صدر اسلام فتح شد و معاويه در دوره عثمان والي ‏آنجا بود و امويان از آن پس بر آن منطقه استيلا يافتند و از حکومت مشروع علي‏ «ع‏» سر برتافتند. دمشق، پايتخت امويان بود.يزيد هم آنجا حکومت مي‏کرد. [1] . از سرزمين شام در روايات، نکوهش شده و ائمه از آن به بدي ياد کرده‏اند.اهل شام ‏بويژه در عهد معاويه، با علي دشمني بسيار مي‏کردند و از جمله علل آن تبليغات گسترده‏ معاويه و امويان بر ضد علي‏ «ع‏» و بني هاشم بود و چون در آن منطقه نفوذ و استيلا داشتند، افکار را بر ضد اهل بيت، منحرف مي‏ساختند و بذر دشمني آنان را در دلها مي‏پراکندند.در دوره‏هاي بعد هم ميان شاميان و عراقيان خصومت و ناسازگاري ادامه يافت و شهرها و مردم عراق، اغلب زير بار حکومت دمشق نمي‏رفتند.سرهاي مسلم بن عقيل و هاني را پس از شهادتشان به شام که مقر حکومت‏ يزيد بود فرستادند. اهل بيت‏سيد الشهدا «ع‏» پس از واقعه کربلا که به اسارت دشمن در آمدند، ابتدا به کوفه ‏و از آنجا به شام برده شدند و چند روزي در دمشق اقامت کردند.ديدارشان با يزيد در دار الخلافه در همين شهر بود که حضرت زينب و امام سجاد «ع‏» در بارگاه يزيد خطبه‏ خواندند و يزيد را رسوا ساختند. [2] قبر حضرت زينب و رقيه که هر دو بصورت حرم و زيارتگاه شيعه است، در شام است.قبر رقيه نزديک مسجد جامع دمشق و حرم حضرت ‏زينب در زينبيه، بيرون از دمشق است. [3] سفر به شام براي اهل بيت‏حسين‏ «ع‏» بسيار تلخ و مصيبتهاي دوران اسارت در اين ديار، برايشان از سختترين مصيبتها بوده است.وقتي از امام سجاد پرسيدند: در سفر کربلا، سختترين مصيبتهاي شما کجا بود، سه بار فرمود: «الشام، الشام، الشام‏». [4] .

[1] دائرة المعارف الاسلامية، ج 13، ص 81. [2] سفينة البحار، ج 1، ص 680. [3] درباره شام و قبور متبرکه و مدفونين در آنجا، از جمله ر.ک: «شام سرزمين خاطره‏ها» مهدي پيشوايي. [4] عنوان الکلام، فشارکي، ص 118.