نهضت عاشورايي امام حسين‏ «ع‏»، با انگيزه امر به معروف و نهي از منکر و براي نجات‏اسلام و مبارزه با طغيان بود.اهداف و آرمانهاي مقدس، چهره‏هاي متعالي و درخشان و انگيزه‏هايي اجتماعي و سياسي داشت.آن همه تشويق براي گريه بر سيد الشهدا و عزاداري براي سيد مظلومان نيز، براي زنده نگهداشتن اين مکتب جهاد و شهادت و حفظ ‏ارزشها بود.متاسفانه در طول تاريخ، تحريفهايي چه در انگيزه‏ها و اهداف، چه درچهره‏هاي حماسه‏ساز و چه در برنامه‏هاي مربوط به عاشورا انجام شد. تحريفهاي عاشورا، برخي به‏ «محتوا» بر مي‏گردد، برخي به‏ «شکل‏» و برخي به‏ «افراد». کتابهايي که به عنوان مقتل نوشته شد و روضه‏هايي که براي عاشورا گفته و خوانده شد، گاهي چون با انگيزه گرياندن مستمعين بود، آميخته به مطالب ضعيف، غير مستند و احيانا دروغ گشت.علاقه‏اي که به چهره‏هاي عاشورايي وجود داشت، سبب شد در حوادث آن‏حماسه، غلوها و مبالغه‏هايي نقل شود که غير عقلي و باور نکردني است.آمار و ارقام‏کشته‏ها و برخي حوادثي که بظاهر غم‏انگيز و سوزناک بود، بر اصل واقعه افزوده شد. انگيزه آن حماسه اجتماعي و خونين نيز، گاهي تا حد «کشته شدن براي شفاعت ازگنهکاران امت‏» تنزل يافت.نوع برخوردهاي امام حسين‏ «ع‏»، زينب و امام سجاد «ع‏» وکودکان و اهل بيت، گاهي به صورت عجز و لابه و ذلت و حقارت در برابر فاسقاني چون‏ يزيد و عمر سعد و ابن زياد و شمر و... در آمد و خواسته بزرگ امام در اين ميدان حماسه، که رد بيعت با حکومت جور بود، به درخواست جرعه‏اي آب براي لب عطشان خويش ياگلوي خشک علي اصغر در آمد. در روضه‏هايي که خوانده مي‏شد و تعزيه‏هايي که برپا مي‏گشت و شعرها و نوحه‏هايي‏ که سروده و اجرا مي‏شد، از زينب و امام سجاد و مسلم بن عقيل و سکينه و... چهره‏هايي ‏ارائه گشت که با روح بلند و عزتمند و بزرگوار آن خاندان شرف و کرامت، ناسازگار بود. حتي خصومت ديرين امويان با اساس دين و وحي و نبوت، به دشمني شخصي ‏حسين‏ «ع‏» و يزيد تبديل شد.رسالت‏ياري رساندن به جبهه گسترده حسيني در طول ‏تاريخ، تنها به سطح گريستن بر تشنگي و مظلوميت آل عبا پايين آمد و بيش از روضه ‏فکر امام حسين‏ «ع‏»، روضه جسم پاره پاره او و بيش از پيام خونين سيد الشهدا، حلقوم ‏بريده ابا عبدالله مطرح شد.حتي مبارزه دشمنان با اصل اقامه عزا براي سالار شهيدان (که‏ بي‏ثمر بود) تبديل شد به آزادي مراسم و ترويج ‏شعائر، ولي همراه با مسخ حقيقت عاشوراو فلسفه قيام کربلا، که اينگونه برنامه‏ها، هيچ تعارضي با سلطه ستم و فسق نداشته باشد و اين بزرگترين تحريف محتوايي عاشورا بود.در حالي که در تاريخ شيعه، قيام توابين، پس ‏از گريه بر مزار شهداي کربلا و ياد مظلوميت امام حسين‏ «ع‏» شکل گرفت و شيعيان درسرزمين کربلا و با الهام از عاشورا، به رهبري سليمان بن صرد، قيامي را شکل و سازماندهي دادند.و عاشورا، تکليف‏آور براي هر مسلمان بود، نه آنکه امام، يک وظيفه‏ خاص و دستور خصوصي داشته باشد. اعتقاد به شفاعت‏سيد الشهدا و نيز ثوابهاي فراوان براي اشک ريختن بر آن حضرت و همچنين نتايج ارزشمند محبت و ولايت اهل بيت‏ «ع‏»، همه صحيح است، اما اين مسائل ‏بگونه‏اي يکجانبه طرح شد که بسياري از علاقه‏مندان اهل بيت، تعارضي ميان گريستن برحسين‏ «ع‏» و ارتکاب فسق و فجور و زير پا نهادن حق الناس و ترک وظايف ندانند و اميدشان به حسين‏ «ع‏» باشد، هر چند که غرق گناه باشند!امام سجاد «ع‏» که همان روح‏ حسيني و شجاعت علوي را داشت و در عاشورا به مصلحت الهي بيمار بود و توان جنگيدن نداشت، در پي همين تلقينات تحريف شده، به‏ «امام بيمار» شهرت يافت و در اذهان عموم، به صورت مردي لاغر، رنگ پريده، بي‏حال و زرد چهره و عصا به دست‏ جلوه کرد.حتي قضايايي بي‏اساس، همچون حجله عروسي قاسم نوجوان در شب‏ عاشورا، به عنوان دستمايه اشک گرفتن از اهل عزا، به مرثيه‏ها و مقتلها راه يافت و قضايايي به نام رؤيا و خواب (راست‏ يا دروغ) باب شد و دهان به دهان و سينه به سينه‏نقل گشت و بتدريج، حالت‏يک امر مسلم و قطعي يافت.آنچه وظيفه آگاهان و دست‏اندرکاران است، هم تبيين صحيح قيام حسيني، هم ارائه مقتل و روضه صحيح و مستند، هم جلوگيري از خواندن مرثيه‏هاي دروغ و مرثيه‏خوانان ناصالح و مداحان کاسب‏ و واعظان بيسواد و بي‏مطالعه است.در يکي دو دهه اخير، هم کتابهاي ارزشمندي در تحليل ماهيت و اهداف قيام حسيني تاليف شده، هم اشعار با محتوا و منطبق با روح‏عاشورا سروده شده است و هم برخي از اين تحريفهاي لفظي و محتوايي بازگو و معرفي‏شده است. [1] الهامي که در انقلاب اسلامي ايران و در جبهه‏هاي دفاع مقدس، از عاشورا و کربلاگرفته شد، بهترين استفاده از چهره تحريف نشده عاشوراست.و اگر شيعه بتواند «مکتب ‏عاشورا» را آنگونه که هست و بوده، به جهانيان معرفي کند، بي‏شک منبع الهام همه‏آزاديخواهان مبارزي خواهد شد که در پي الگوي راستين براي انقلاب و مبارزه با ستم‏اند.

[1] مطالعه کتاب سودمند حماسه حسيني (3 جلد) از شهيد مطهري در اين زمينه‏ها توصيه مي‏شود.همچنين موارد متعددي از نقلهاي دروغ و حوادث بي‏اساس را که در زبان مرثيه‏خوانان و در شعر و نثر مرثيه درباره حوادث‏کربلاست، در کتاب‏ «لؤلؤ و مرجان‏» و در فصل لزوم پرهيز از دروغ و رعايت صدق در سخن، تاليف‏ «محدث نوري‏» مي‏توان خواند.همچنين کتاب‏ «ستودگان و ستايشگران‏» که مجموعه‏اي از ارشادهاي آية‏ا... خامنه‏اي درباره بايدها و نبايدها در امر مداحان و مرثيه‏خوانان است، خواندني است، نشر «حوزه هنري‏».نيز، ر.ک: «التنزيه لاعمال الشيعه‏»، سيد محسن امين، (خلاصه‏اي از آن در «اعيان الشيعه‏»، ج 10، ص 373 به بعد آمده است)، «اکسير السعادة في اسرارالشهادة‏»، سيد عبد الحسين لاري، «الايات البينات في قمع البدع و الضلالات‏»، کاشف الغطاء، مقاله‏ «امام خميني، احياءو اصلاح شعائر حسيني‏»، سيد جواد ورعي، (ويژه‏نامه روزنامه جمهوري اسلامي با نام‏ «عاشورا و امام خميني‏»، خرداد74).