ابوعبيده از ديگر چهره‏هاي برجسته‏اي است که تک نگاريهاي فراوان او، تغذيه‏کننده آثار بزرگي است که از قرن سوم به بعد تأليف شده است. جاحظ از وي ستايش کرده است. [1] وي فردي شعوبي مسلک بوده و به اين دليل، يا از آن روي که تمايلي به خوارج داشته، مورد اعتناي مردم نبوده است. گفته شده که در تشييع جنازه وي احدي شرکت نکرد! [2] . بيشتر آثار او، در موضوعات ادبي است. آثاري در باره لغات قرآن، جمع‏آوري اخبار و اطلاعات در باره حيوانات مختلف (شبيه آنچه جاحظ و بعدها دميري در الحيوان و حياة الحيوان انجام دادند) و نيز آثار تاريخي، به ويژه فتوحات است. برخي از عناوين کتابهاي تاريخي او عبارتند از: مقاتل الاشراف، کتاب الجمل و صفين، کتاب الغارات، کتاب مقتل عثمان، کتاب قضاة البصرة، کتاب فتوح ارمينة، کتاب فتوح الاهواز، کتاب اخبار الحجاج، کتاب قصة الکعبة. [3] آثار وي در فتوحات مورد استفاده بلاذري در فتوح البلدان و نيز خليفة بن خياط که همشهري وي بوده، قرار گرفته است. آنها به طور مستقيم از کتابهاي وي نقل کرده‏اند، زيرا در نقل از او هيچ سندي نمي‏آورند. [4] . از کتابي که ابوعبيده در باره چاههاي مکه نوشته بوده، تعداد يازده نص در اخبار مکه فاکهي حفظ شده است. [5] کتابهايي که وي در مثالب قبائل عربي نوشته و نيز اثري که به عنوان فضائل الفرس نگاشته، سبب متهم شدن وي به شعوبي‏گري شده است.