پژوهش های تفسیری آیه نهم سوره بقره تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان موضوع : خود فریبی منافقان 9. یُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ ما یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُونَ با خدا و کسانى که ایمان آوردهاند، نیرنگ مىبازند، در حالى که جز برخودشان نیرنگ نمى زنند و (با درک حسّى) متوجه نمى […]
با خدا و کسانى که ایمان آوردهاند، نیرنگ مىبازند، در حالى که جز برخودشان نیرنگ نمى زنند و (با درک حسّى) متوجه نمى شوند.
این آیه به مطلب روان شناختى «خود فریبى» اشاره دارد. آنان مى پندارند که با نیرنگ و اظهار ایمان دروغین، خدا و مؤمنان را فریب مى دهند، در حالى که با این کار به سوى گمراهى مى روند و خود را از سعادت دنیا و آخرت محروم مى سازند؛ پس خودشان زیان مى کنند و فریب مى خورند؛ همچون بیمارى که نسخه ى پزشک را مخفیانه دور مى اندازد و مى پندارد که پزشک را فریب داده است، در حالى که با خود نیرنگ کرده است.
برخى مطالب، فرا حسّى اند و یا به سختى با حواسدرک مى شوند؛ همچون امور معنوى و روان شناختى که انسان به سادگى متوجه آنها نمى شود. در این آیه اشاره شده است که منافقان متوجه نمى شوند که خودشان را فریب مى دهند (نه خدا و مؤمنان را)، چرا که این مطلب با دقت حسّى قابل درک نیست، در حالى که قلمرو دید منافقان مطالب حسّى است. «1»
هیچ کس نمى تواند خدا را فریب دهد؛ چرا که او از آشکار و نهان آگاه است و حتى افکار و نقشه ها و نیرنگ هاى افراد را مى داند.
پس مقصود از نیرنگ با خدا، همان نیرنگ با پیامبر صلى الله علیه و آله و مؤمنان است و گویا نیرنگ با مؤمنان نیرنگ با خداست و این تعبیر براى احترام به مؤمنان و دفاع خدا از آنان است که خود را در صف آنها قرار مى دهد. «2»
البته این احتمال نیز هست که مقصود از نیرنگ با خدا، خدعه به احکام خدا و دین او باشد. «3»
__________________________________________________
(1). تعبیر «لا یَشْعُرُونَ» از مادهى «شَعر» به معناى «مو» است و این تعبیر را در مورد چیزهاى دقیق که با حواس بهسختى درک مىشوند، به کار مىبرند؛ پس مفهوم فارسىاش این است که منافقان با درک دقیق حسّى این مطالب را متوجه نمىشوند. (التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، مادهى «شَعر»)
(2). ر. ک: تفسیر نمونه، ج 1، ص 104
(3). تفسیر نور، ج 1، ص 57
یکى از نشانه هاى روان شناختى منافقان آن است که خود را زیرک مى دانند و مى پندارند که خدا و مؤمنان را فریب داده اند.
نتیجه ى نیرنگ بازى با حقیقت، فریب دادن خود است:
هیچگاه حقیقت و واقعیت را نمى شود فریب داد و هر کس که به فکر فریب دادن حقایق بیفتد، در واقع خودش را فریب داده است. طبیب را مى شود فریب داد اما طب را نمى شود فریب داد ….
در اینجا نیز مسلمانان را مى توان گول زد و با آنها از در نیرنگ وارد شد ولى هیچگاه به خداوند که عین حق و حقیقت است نمى توان نیرنگ زد. «1»
1) منافقان خودفریب و ناآگاهند.
2) کسانى که با خدا و مؤمنان نیرنگ مى بازند، گرفتار خودفریبى شده اند.
3) منافقان را از نیرنگ بازى آنان بشناسید.
_______________________
(1). آشنایى با قرآن، ج 2، ص 85
تفسیر قرآن مهر، ج1، ص: 178
Views: 19
فهرست مطالب
این مطلب بدون برچسب می باشد.
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.