پژوهش های تفسیری آیه هشتم سوره مبارکه بقره دو گانگى دل و زبان منافقان 8) وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِینَ و برخى از مردم کسانى هستند که مىگویند: «به خدا و به روز بازپسین ایمان آوردهایم.» در حالى که آنان مؤمن نیستند. نکته ها و […]
و برخى از مردم کسانى هستند که مىگویند: «به خدا و به روز بازپسین ایمان آوردهایم.» در حالى که آنان مؤمن نیستند.
نکته ها و اشاره ها :
1) نکته اول
در اولین آیات سوره ى بقره ، دو خطّ مؤمنانِ پارسا و کافران لجوج ترسیم شد و در این آیه و آیات بعد، خطّ منافقان ترسیم مى شود تا هر کس بتواند راه خود را آگاهانه انتخاب کند.
2) نکته دوّم
در یک مقطع تاریخى از اسلام و به ویژه در مدینه که مسلمانان قدرتیافتند، گروهى پیدا شده بودند که نه با اخلاص ایمان مى آوردند و نه قدرت و جرأت مخالفت داشتند، و از این رو، ظاهراً مسلمان مى شدند، امّا در باطن کافر بودند.
3) نکته سوّم
منافقان افرادى دو چهره بودند که با نفوذ در میان صفوف مسلمانان خطر بزرگى براى اسلام به شمار مى آمدند؛ از این رو قرآن با این پدیده ى شوم برخورد مى کند و نشانه هاى منافقان را به دقت برمى شمارد تا در طول تاریخ و در هر عصر شناخته شوند و نقشه ى شوم آنها خنثى گردد.
4) نکته چهارم
رابطه ى تمدن و نفاق :
انسان هر چه از نظر تمدن پیش مى رود، قدرت نفاق بیشترى مى یابد؛ پس هزار سال قبل یک صدم نفاق بشر امروز را نداشته است. بسیارى از الفاظى که امروز رایج است الفاظ منافقانه است؛ مثل کلمه ى «استعمار».[1]
استعمار، در اصل به معناى آبادانى زمین است ولى به معناى تسلط بر ملتها به کار مى رود و نیز واژه هاى «دفاع از حقوق بشر ، آزادى ، دموکراسى و …» گاهى منافقانه به کار مى روند.
5) نکته پنجم
ایمان امرى قلبى است و مرحله اى بالاتر از اسلام است. اسلام همان شهادت به یگانگى خدا و نبوت پیامبر صلى الله علیه و آله است، امّا در مرحله ى ایمان ، شخص عملًا از دستورات خدا و پیامبر صلى الله علیه و آله پیروى مى کند.[2]
6) نکته ششم
چهره اى دیگر از نفاق:
بدان اى عزیز! که یکى از مراتب نفاق و دورویى و دو زبانى، نفاق با خداوند متعال و دورویى کردن با مالک الملوک و ولىّ النعم (صاحب نعمتها) است که ما در این عالم مبتلاى به آن هستیم و ازآن غافلیم، ….
این دو رویى چنان است که من و تو در تمام مدّت عمر، اظهار کلمه ى توحید و دعوى اسلام و ایمان، بلکه محبت و محبوبیّت مى کنیم ….
اى مدّعى ایمان و خضوع قلب! اگر قلبت موافق با ظاهرت است و باطنت موافق با دعوایت است، چه شده است که براى اهل دنیا اینقدر قلبت خاضع است؟ چرا پرستش آنها را مى کنى؟ جز این است که آنها را مؤثر در این عالم مى دانى و اراده ى آنها را نافذ و زر و زور را مؤثر مى دانى؟ چیزى را که کار کن در این عالَم نمى دانى، اراده ى حقّ تعالاست …. پس تو نیز از زمره ى مؤمنانْ خارج و در سلک منافقان و دو زبانان محشورى.[3]
آموزه ها و پیامها :
1)منافقان دو چهره اند
منافقان دو چهره اند و زبان و دل آنها یکسان نیست.
2) علامت منافقان
منافقان را از دورنگى آنان بشناسید.
3) شناخت خودی های واقعی
مواظب خطر نفاق در جامعه باشید؛ که هر کسى در جامعه ى اسلامى، خودى به شمار نمى آید.
