بگو: او خداى یکتاست؛ (۱) خداى بىنیاز [که نیازمندان با اعتماد به حضرتش قصد او کنند.] (۲) کسى را نزاده، و از کسى زاییده نشده است، (۳) و هیچ کس [نه در ذات و نه در صفات] همانند و همتا و شبیه او نمىباشد. (۴)
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
بگو: او خداى یکتاست؛ (۱) خداى بىنیاز [که نیازمندان با اعتماد به حضرتش قصد او کنند.] (۲) کسى را نزاده، و از کسى زاییده نشده است، (۳) و هیچ کس [نه در ذات و نه در صفات] همانند و همتا و شبیه او نمىباشد. (۴)
اهمیت طهارت در نماز
یکی از مقدمات نماز و به عبارت دیگر شرایط صحت نماز طهارت بدن، لباس و محل نماز خواندن است ، البته این موارد تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند لذا بدن از هر نجاستی باید پاک باشد چه مسری باشد چه نباشد به چه معنایی؟ به لباس یا محل سرایت بکند یا نکند مانند خونی که به بدن خشک شده اما اندازه آن از یک سکه دو ریالی بیشتر می‌باشد ، برای نماز خواندن باید این لکه را پاک کرده سپس نماز خواند.
حکم استثنائات از نجاسات
لباس هم باید پاک و مطهر از نجاست‌ها باشد ،فقط دو چیز در بدن و لباس استثنا شده: یکی اینکه اگر کسی در بدنش جای زخم دارد برای مثال پانسمان شده یا سطح زخم باز است، این اشکالی ندارد و تفاوتی در اندازه آن نخواهد بود ، مورد دیگر خون کمتر از یک درهم می‌باشد، در گذشته سکه‌هایی وجود داشت که به اندازه یک درهم بود و به آن دو ریالی می‌گفتیم لذا اگر یک دایره در نظر بگیریم، حدود دو سانتی‌متر باشد اشکال ندارد.
موارد دیگر از استثنائات
مورد دیگری نیز استثنا می‌باشد: مادری که بچه صغیر دارد و فرزندش دائما ادرار کرده و لباس را نجس می‌کند یا پرستاری که در بیمارستان بیمار دارد و باید به آن‌ها رسیدگی کند و مرتب لباس او نجس می‌شود به طوری اگر بخواهد آن را تعویض کرده و عمل تطهیر انجام دهد، دشوار خواهد بود.
عسر و حرج در تطهیر لباس
اگر پرستار لباس مخصوص کارهای بیمارستان داشته باشد و در هنگام نماز آن را تعویض کند آن اشکالی ندارد اما اگر برای تطهیر لباس یا بدن به عسر و حرج بیفتد ،چه مادر با فرزند صغیر چه پرستار در بیمارستان تفاوتی ندارد ،اشکالی نداشته و استثنا محسوب می‌شود .
حکم شرعی جنس لباس نمازگزار
همچنین لباس نمازگزار باید از مردار، پشم و موی حیوان حرام گوشت نباشد و اگر از پشم گوسفند مرده، برای دوختن لباس استفاده شده باشد، حکم مردار داشته و نجس به شمار می‌رود ، حکم موی سگ و پشم خوک نیز مشابه همان مورد خواهد بود و نماز خواندن در آن لباس صحیح نیست .
پاک بودن محل نمازگزار
محلی که در آن نماز می‌خوانید باید پاک باشد لذا سجاده‌هایی که مرسوم هستند که آن را پهن کرده و بر آن نماز می‌خوانند، اگر آن فرش و موکت یا محل مربوطه نجس شده باشد بلا اشکال است.
حکم نماز خواندن در محل پاک
اگر فرش یا پتویی نجس شده‌اند اما خشک هستند، بدن شما نیز مرطوب نیس به‌طوری نجاست به شما سرایت نماید، به این ترتیب اگر محل خشک باشد و نجاست آن مسری نباشد اشکالی ندارد و همچنین نباید از پوست و پشم مردار و حیوان حرام گوشت ایجاد شده باشد ، این مقدماتی بودند که برای خواندن نماز باید رعایت شوند.
توحید متفرع بر وجود خدا
بحث ما درباره توحید بود ، توحید متفرع بر وجود خداوند می‌باشد یعنی اول باید اثبات کنیم که خدا وجود دارد و اعتقاد داشته باشیم که خدایی وجود دارد ، شاید هر کسی دلیل و برهانی برای وجود ذات ربوبی داشته باشد منتهی آنچه که عقل همگان حکم می‌کند آن است که هر چیزی که در این عالم موجودیت دارد به یک خالق یا موجد نیاز خواهد داشت.
انحصار خلق برای ذات خدا
فقط واجب الوجود می‌تواند خلق کند یعنی آن چیزی وجود او ضروری بوده و نیازی به خالق ندارد، به او خدا می‌گویند منتهی آیا خدایی که در این عالم می‌گوییم، دارای نظیر می‌باشد یا واحد است؟ در قرآن تعبیراتی که از توحید و یگانگی شده به احد و واحد خلاصه می‌شود لذا خداوند متعال می فرماید: «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» ۱
توصیف خداوند به کلمه اَحَد
همچنین خداوند متعال می فرماید:«هُوَ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ»۲ تعبیراتی مانند احد و واحد برای خدا به کار رفته‌اند ،در زبان عربی کلمه احد و واحد اگر دقت کنید در بحث اعداد به کار می‌رود یعنی تا واحد می‌گوییم یعنی یک و به دنبال دو و سه و چهار نیز می‌آید.
تفاوت واحد در معنا و اعداد
این واحدی که برای توصیف استفاده می‌کنیم در باب اعداد نیست لعنت بر آن کسی که بگوید که خدا یک است، خدا یکی می‌باشد یعنی خدا یک نیست و شماره ندارد ، خدا یکی می‌باشد در جهت اینکه یعنی خدا همتا ندارد ، خدا نظیر ندارد و شبیه و مثل نخواهد داشت، او مرکب نیست و احد و واحد است یعنی از چند چیز تشکیل نشده چون مرکب یعنی ترکیب چند چیز که در کنار هم چیزی را ایجاد کرده‌اند مانند بدن انسان.
انسان موجودی مرکب و ناطق
وجود انسان حیوان ناطق می‌باشد یعنی دو چیز ترکیب شده و آن را ترکیب نموده: یکی حیوانیت و دیگری ناطقیت لذذ اهل منطق می‌گویند «الانسان حیوان الناطق» اگر خدا مرکب باشد لازم است با سایر موجودات یک وجه اشتراک داشته باشد ، مانند خودمان که هرگاه بگوییم حیوان ناطق هستیم حیوانیت ما با سایر موجودات همسان خواهد بود ، یعنی ما حیوان بوده و دیگر موجودات نیز حیوان هستند.
نظر اهل منطق درباره انسان
ما با دیگر موجودات یک تفاوت داریم که جنس نامیده می‌شود ، اهل منطق به جوهره وجودی هر چیز، جنس می‌گویند ،کسی که این جنس را با جنس دیگر یکسان نمی‌داند، می‌گویند فحص یا ناطق. ، ناطقی که از روی عقل نطق می‌کند انسان فقط می‌تواند حرف بزند و عقل داشته باشد.
شرح حیوانیت انسان
اشتراک ما با سایر موجودات در حیوانیت ما قرار دارد: خوردن، آشامیدن، تولید نسل، راه رفتن و رشد کردن این موارد همه قوای حیوانی ما خواهد بود لکن خداوند چنین نیست «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» او یگانه بوده و بی همتا می‌باشد ، مثل ندارد و بی نظیر است چون اگر غیر از این باشد ناقص و فقیر می‌شود یعنی اگر فردی یا موجودی شبیه، نظیر یا مثل داشته باشد محتاج به غیر می‌باشد.
توصیف خداوند به صمد بودن
خدا نمی‌تواند محتاج به غیر باشد چون واجب الوجود بوده و همه موجودات را او خلق می‌کند باز در سوره توحید خدا را اینگونه توصیف می‌کنیم: «اللَّهُ الصَّمَدُ» ۳ یعنی خدا منبع برآورده شدن همه نیازهای عالم است یعنی تمام نیازهای عالی از او برآورده می‌شود و غنی بالذات می‌باشد یعنی از هر چیزی و از هر موجود دیگری نیاز است.
تلفظ صحیح صاد در کلمه الصمد
البته این کلمه را در نماز باید با تلفظ صاد خواند؛ یکی از جاهایی که اگر سین و صاد جابجا شود، معنای کفرآمیز به خود می‌گیرد در این قسمت می‌باشد: «اللَّهُ الصَّمَدُ» اگر با سین خوانده شود یعنی خداوند نیازمند مطلق است ، معنای آن تفاوت بسیاری دارد یکی به معنای بی‌نیاز مطلق و دیگری به معنی نیازمند بودن می‌باشد.
ممنوعیت ورود به علم ذات خداوند
بنابراین خداوند احد، واحد، بی‌همتا، یگانه، بینظیر، بی‌مثل، مانند و یکتا است و مانند او وجود ندارد لذا اگر کسی بخواهد ذات خدا را دنبال کند تا بداند ذات و ماهیت خداوند چیست کار او به کفر خواهد رسید لذا می‌گویند کسی در علم ذات وارد نشود چون علم ذات را فقط خود خدا می‌داند حتی پیامبران نیز از آن بی اطلاع هستند.
دلیل عدم شناخت ذات خداوند
به دلیل عظمت خداوند و اکبر بودن از همه موجودات، هیچ کسی قابلیت و ظرفیت این را ندارد که به کنه ذات حق تعالی پی ببرد ، مسلما در باب توحید، توحید افعالی اهمیت بسیاری دارد که همه چیز به او نسبت داده می‌شود ، هرچه وجود دارد در او خلاصه می‌شود و شاید ما در دورانی نتوانیم این را باور کنیم اما در نهایت می‌توانیم.
فرعون و ادعای خدایی
فرعون در لحظه غرق شدنش خدا را صدا کرد اما دیر شده بود یعنی فرعون می‌دانست که خدا نیست اما مردم در آن زمان تا حدی احمق بودند که فرعون به فرعون تبدیل شد ، طبق روایات فرعون در مصر به مدت ۴۰۰ سال خدا بود و همه به او سجده و کرنش می‌کردند تا اینکه فردی از غیب‌گویان به او گفت که کسی ظهور کرده و تو را نابود می‌کند.
عظمت خداوند و تولد حضرت موسی
فرعون به کشتن نوزادان پسران روی آورد اما خدا عظمت خود را اینگونه نمایش می‌دهد که حضرت موسی متولد می‌شود و در خانه خود فرعون و در دامن همسر او رشد کند و تربیت شود و تخت پادشاهی او را بر باد دهد، این کار در ید خدا قرار داشت ، فرعونی که ۴۰۰ سال ادعای خدایی می‌کرد بالاخره وجود خدا را پذیرفت.
عدم آگاهی انسان ها
برخی اوقات خود ما نیز همین‌گونه هستیم و کاری را قبول می‌کنیم که می‌دانیم درباره آن مهارتی نداریم اما برای کسانی رانندگی می‌کنیم که آن‌ها از رانندگی چیزی نمی‌فهمند به همین خاطر برای آن‌ها تبدیل به بت می‌شویم ، خدا احد و واحد، بی‌شبیه، بینظیر و بی مانند بوده یکتا و یگانه است و همه چیز در دست او قرار دارد.
تفسیر کلمه الله
خدایی جز او نیست «لا إله إلّا اللّه» فقط او الله می‌باشد ، کلمه الله به معنای آن کسی است که دارای همه صفات زیبایی ظاهری و کمالات باطنی می‌باشد ،اهل علم به آن مستجمع صفات کمالیه و جمالیه می‌گویند ، جمال یعنی زیبایی ظاهری کمال یعنی باطنی مستجمع نیز دارنده همه این صفات است و فقط خدا این صفات را دارد.
صفات خدا در دعای جوشن
صفاتی که در دعای جوشن می‌خوانیم آن‌ها فقط درباره خدا به کار رفته‌اند و هیچ کس نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند ،صفاتی که خداوند مانند نام او که الله می‌باشد معانی دارند که بسیار گسترده هستند ، برای مثال رحمانیت خدا: بینظیر است و خدا به همه عالم، انسان‌ها، حیوانات، و موجودات بخشش و رحمت دارد.
گسترده بودن عالم
این سیاره و منظومه شمسی که در آن زندگی می‌کنیم یکی از موجودات و مخلوقات خدا بوده و تنها گوشه‌ای از آن را به نمایش می‌گذارد ،خدا میلیاردها و بی‌نهایت عالم دارد چون او دائما خلق می‌کند، خالقیت عین ذات خدا می‌باشد لذا به خلق مشغول است و می‌آفریند و نسبت به همه موجوداتش الرحمن الرحیم خواهد بود.
گسترش رحمت خدا در عالم
خدا رحمت دارد رحمت یعنی چیزی که برای انسان پسندیده بوده و انسان آن را دوست می‌دارد ،«وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ» ۴ می‌فرماید پیامبر ما تو را مگر رحمت برای آن‌ها نفرستادیم «رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ» فقط برای انسان مصداق ندارد و شامل کل عالم می‌شود ، پیامبر بر کل این عالم حتی برای جمادات و حیوانات و حتی سایر موجودات و حتی آنچه که از عالم ملکوت برای این جهان وجود دارد، بر همه آن‌ها رحمت دارد.
رحمه للعالمین بودن پیامبر اسلام
رحمت چه معنایی دارد؟ یعنی هیچ بدی برای تو اتفاق نمی‌افتد و بسیار شرح صدر دارد و حلیم است، پیامبر خدا حلیم می‌باشد ، هرچه این امت او را بیازارند اما او رنجیده نمی‌شود ،پیامبر رحمت چنین معنایی دارد ، شما دقت کنید ۱۲۴ هزار پیامبر که خدا در عالم ما خلق کرده، هر یک از آن‌ها بالاخره یک نفرین کرده‌اند خصوصا پیامبران بنی اسرائیل.
نفرین و عذاب بنی اسرائیل
قوم بنی اسرائیل بسبار نافرمان بودند و هر روز پیامبران را موردآزار قرار داده یا آن‌ها را می‌کشتند ، هزاران پیامبر را کشتند و ۷۰ پیامبر را سر بریدند ، خداوند تبارک و تعالی زمانی که پیامبران بنی اسرائیل نفرین می‌کردند، بر آن‌ها عذاب نازل می‌کرد ،بعد از ارسال عذاب به پیامبر التماس می‌کردند ؛ مانند زمان حضرت موسی تا خداوند آن‌ها را ببخشد.
روند هدایت کردن حضرت نوح
حضرت نوح علیه السلام سه هزار سال عمر کرد و و در صریح قرآن آمده که رسالت او ۹۵۰ سال طول کشید ، در روایات داریم که اهل بیت فرمودند حضرت نوح در طول رسالت خود فقط توانست ۳۰ نفر را موحد کند ، بسیار سخت بود و مردم جاهل بودند حتی پسر او نیز نپذیرفت و مردم او را اذیت می‌کردند.
نفرین حضرت نوح بر امت خویش
مدت چهل سال کشتی می‌ساخت و مردم او را مورد تمسخر قرار می‌دادند تا بالاخره نفرین کرد و در قرآن دارد که خدایا آن‌ها را نابود کن! تنها پیامبری که به امتش نفرین نکرد و مترصد دلسوزی برای امت خود بود، حضرت رسول اکرم (ص) بودند. «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ» ۵
قبض روح پیامبر اکرم (ص)
تنها پیامبر و انسانی که خلق گردید و قبض روح او با اجازه خودش انجام شد، پیامبر خاتم بود ، زمانی که حضرت عزرائیل به خدمت پیامبر اکرم آمد تا ایشان را قبض روح کند، پیامبر به او اجازه نداد گفت یا رسول الله خدا مشتاق دیدار تو است ، فرمودند بله من نیز مشتاق دیدار او هستم اما این بدن‌های امت من در برابر آتش خدا ضعیف بوده و تحمل ندارد.
اخذ ضمانت از خدا برای شفاعت
خدا یک ضمانت به من بدهد که بدن امت مرا در آتش جهنم نسوزاند اگر خدا این تضمین را داد من به تو اجازه می‌دهم تا مرا قبض روح کنی! «وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی»۶ مقامی به تو می‌دهیم که روز قیامت شفاعت امتت را بکنید تا راضی شوید ، نص قرآن شهادت می‌دهد که نگران نباش!
اعطای مقام شفاعت به پیامبر اکرم
«وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی» پروردگارت در روز قیامت به تو ای پیامبر مقامی اعطا می‌کند که شفاعت کنید تا راضی شوید! مسلما و آنچه که برای ما اعتقاد می‌باشد آن است که چنین پیامبری را خدای یگانه، بینظیر و احد و واحد فرستاده و خدایی که از رگ گردن به ما نزدیک‌تر می‌باشد.
حجت بودن حضرت صدیقه طاهره (س)
لذا خداوند متعال می فرماید:«نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ» ۷ یعنی ما از رگ گردن به شما نزدیک‌تر هستیم ، چنین پیامبری، چنین امتی را با یکدیگر خلق کرد و ائمه اطهار را وصی و خلیفه پیامبر نصب کرد ، علی ابن ابیطالب (ع) سیدالاوصیا و حضرت صدیقه طاهره (س) حجت بر همه اولیا و انبیا و حجج بر عالم بودند ، حضرت زهرا (س) بر تمام ائمه و حتی بر پیامبر حجت الله بود ؛یعتی بر حجت خدا حجت بود.
اُم‌ابیها بودن حضرت زهرا (س)
دلیل اینکه به حضرت زهرا (س) ام ابیها گفته می‌شود همین می‌باشد به معنای مادر پدرش ، اولین مادری او برای پدرش این بود که اگر نبود خدا پدرش را خلق نمی‌کرد چون زهرا بود این عالم خلق شد ، پدر به چه علت خلق شد؟ به واسطه نور وجود حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها.
رحمت بودن ائمه برای انسان‌ها
اولاد طاهرین او را خلق کرد تا خاتم اوصیا حضرت مهدی منتظر (عج) ، همه آن‌ها برای ما رحمت هستند لذا امام حسین (ع) رحمتی بود که قربانی جهل ما و جهالت امت شد ، ایشان توسط کفار به قتل نرسیدند، مسلمانان ایشان را به قتل رساندند ، علی را مسلمانان کشتند، فقط پیامبر است که بنابر روایتی که در خیبر آن پیرزن مشرک پیامبر را مسموم کرد، فقط ایشان به دست کفار کشته شدند.
جهل امت در شهادت ائمه
حضرت صدیقه طاهره (س)، امیرالمومنین، امام حسن و امام حسین (ع) به دست مسلمانان شهید شدند ، تا حدی بر ما رحمت بودند که قربانی جهل ما شدند ، جهل امت کار را به جایی رساند که در محراب و نماز خدا حجت خدا را قربه الی الله به قتل رساندند ، حجت خدا را در خانه خدا و در محراب عبادت و در حال نماز و مناجات با خدا به قصد قربه الی الله می‌کشند.
راه رسیدن به خدا
نادانی و جهل امت اینگونه است اما باید بدانیم که آنچه در وجود و ذات احدیت می‌باشد همانا رحمانیت او است ،بسیار بندگان خود را دوست می‌دارد حتی کفار را دوست می‌دارد ،چیزی که خدا از ما می‌خواهد خودش می‌باشد هرچه برای ما تکلیف بر این است که ما به خودش می‌رسد.
اعتراض ملائکه برای خلق انسان
خدا موجودی را خلق کرد که همه ملائکه به او اعتراض کردند ولی حضرت حق فرمود :«إِنّی أَعلَمُ ما لا تَعلَمونَ» ۸ من چیزی می‌دانم که شما به آن آگاهی ندارید و آن تعلیم اسما خدا می‌باشد که فقط در وجود انسان می‌گنجد «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ» ۹
تعلیم اسماءالله به انسان
خدا به انسان علم اسما خودش را یاد داد چون به اسم الله تعلیم شد و دستور داد به ملائکه «فَقَعُوا لَهُ ساجِدِینَ» ۱۰ برایش سجده کنید و در نهایت فرمود :«فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ» ۱۱ اما این «تَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ» بحث خلق و آفرینش ما بود ، این انسان خودش باید برود و به اختیار خودش، به خدا برسد.
اختیار انسان در شکر و کفر
خداوند فرمود:«إنا هدیناه السبیل إما شاکرا وإما کفورا» ۱۲ ما انسان را آفریدیم و برای او راهی گذاشتیم؛ راهی که یک جهت آن به سمت سعادت و جهت دیگر آن به سمت ضلالت می‌باشد بنابراین اگر راه شکر را دنبال کند، پیروز می‌شود و در جایگاه «عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ» ۱۳ قرار می‌گرفت و جایگاهش نزد خدا می باشد و اگر راه کفر را می‌رفت فرمود :«إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ»۱۴
نا امید نشدن از رحمت خداوند
«أَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکُمْ أَجْمَعِینَ» ۱۵ جهنم را برای آن‌ها گذاشتیم ولی خدا دوست ندارد ما به جهنم برویم چرا که رحمانیت او بسیار است ، مراقب باشید اگر گناهی کردید از درگاه الهی مایوس نشوید لاتقنطوا یعنی از درگاه الهی ناامید نباشید. توبه کنید خدا توبه شما را می‌پذیرد.
تواب بودن خداوند
اگر هزار بار توبه کردی و آن را شکستی باز هم از خداوند درخواست چرا که او بندگان خود را دوست می‌دارد. نکته جالب آن است که اگر شما توبه کردید خدا توبه می‌کند چون او تواب و رحیم می‌باشد. توبه یعنی روی به کسی آوردن توبه الی الله یعنی به سمت خدا برگشتن. اگر کسی به سمت خدا برگردد خدا نیز به سمت او خواهد رفت.
لزوم توجه به خداوند
اگر یک قدم بازگشتی هزار قدم خدا به سمت تو خواهد آمد. اگر یک کودک شیطنت بکند و پدرش او را صدا بزند که برگرد به مجرد اینکه صورتش را از آن سمت برگرداند، پدر او را در آغوش می‌گیرد. این خدا بی همتا و یگانه می‌باشد و خدایی است که توحید را برای اثبات می‌کند. شرط اینکه ما بتوانیم از خدا همه چیز دریافت کنیم آن است که فقط به او توجه کنیم «إیَّاکَ نَعْبُدُ وإیَّاکَ نَسْتَعِین» ۱۶
