و [یاد کنید] هنگامى که کسى را کشتید و درباره [قاتل] او به نزاع و ستیز برخاستید؛ و خدا آشکار کننده چیزى است که پنهان مىداشتید. (۷۲) پس گفتیم: پارهاى از آن [گاو ذبح شده] را به مقتول بزنید [تا زنده شود و قاتل را معرفى کند]. خدا مردگان را این گونه زنده مىکند و نشانههاىِ [قدرت و ربوبیّت] خود را به شما نشان مىدهد، تا بیندیشید. (۷۳) سپس دلهاى شما بعد از آن [معجزه شگفتانگیز] سخت شد، مانند سنگ یا سختتر؛ زیرا پارهاى از سنگهاست که از آنها نهرها مىجوشد، و پارهاى از آنها مىشکافد و آب از آن بیرون مىآید، و پارهاى از آنها از ترس خدا [از بلندى] سقوط مىکند؛ و خدا از آنچه انجام مىدهید بىخبر نیست. (۷۴)
و [یاد کنید] هنگامى که کسى را کشتید و درباره [قاتل] او به نزاع و ستیز برخاستید؛ و خدا آشکار کننده چیزى است که پنهان مىداشتید. (۷۲) پس گفتیم: پارهاى از آن [گاو ذبح شده] را به مقتول بزنید [تا زنده شود و قاتل را معرفى کند]. خدا مردگان را این گونه زنده مىکند و نشانههاىِ [قدرت و ربوبیّت] خود را به شما نشان مىدهد، تا بیندیشید. (۷۳) سپس دلهاى شما بعد از آن [معجزه شگفتانگیز] سخت شد، مانند سنگ یا سختتر؛ زیرا پارهاى از سنگهاست که از آنها نهرها مىجوشد، و پارهاى از آنها مىشکافد و آب از آن بیرون مىآید، و پارهاى از آنها از ترس خدا [از بلندى] سقوط مىکند؛ و خدا از آنچه انجام مىدهید بىخبر نیست. (۷۴)
خلاصه و لب مطالبی که خدمت سروران عزیزمان راجع به قساوت قلب یا همون سنگدلی عرض کردیم این است که یکی از رذایل اخلاقی بحث قساوت قلب است و همان سنگدلی است. درواقع بیخیالی انسان نسبت به معبود و بی توجهی و نسبت به اونچه که اطرافش اتفاق میافتد، بیاحساس باشد و عاطفهای نداشته باشد.
قساوتخصوصیت بنیاسراییل و ابوجهل
به عقیده برخی از مفسران قرآن اعم از شیعه و سنی این صفت را در قرآن به دو دسته نسبت دادند این آیات را و این بحث قساوت قلب را. یکی قوم بنیاسرائیل که در این آیه است و یکی هم نسبت به ابوجهل. دربرخی از روایات گفته شده ک اونها هم گفتند. که البته به باور همه و حالا شاید بعضی باشند که این را قبول نداشته باشند ولی اکثرا و غالبا این است که میگویند قساوت قلب دارای مراتبی خواهد بود. هرکسی ممکن است درجه پایین داشته باشد یا یکی درجه بالا داشته باشد.
تشبیه قساوت به سختی سنگها
اگر کسی قساوت قلبش کلا مسدود نباشد و یک روزنهای برای رسیدن به توجه و ذکرالله در او باشد، مثل اون سنگهایی است که بعضی سنگهای خیلی سختی هستند. وقتی میخواهند آاونها را بشکنند و حجاری کنند یه رگه پیدا میکنند و قلمشون را روی آن رگه میگذارند و ضربه میزنند تا بتوانند اون سنگ را بشکنند. بعضی افراد یک رگههایی از ایمان هنوز در وجودشان هست، قساوت دارند اما رگهها وجود دارند. اگر اون رگهها باشند، جای برگشت و امید برای هدایت اونها خواهد بود و الا اگر غیر از اونن باشد که به طوری که «خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ عَلى سَمْعِهِمْ وَ عَلى أَبْصارِهِمْ»(۲) توصیفشان بکند آنها دیگر راه برگشت نخواهند داشت.
راه توبه برای انسانها
راه توبه و راه برگشت برای هر مرتبهای از مراتب نفاق و کفر برای انسانها هست این هم به جهت رحمت واسعه حضرت حق تعالی است که برای انسانها قرار داده موضعگیریهایی که در برابر خدا می کنند آدمها در برابر پیامبران بیشتر میکنند، منشا همه اینها غفلت است و بی توجهی.
دلیل بیحیایی انسان در برابر خدا
یعنی انسان وقتی بی توجه است به آن حاضر و ان ناظری که برایش هست به اینجا کشیده میشود و الا اگر کسی حق تعالی را حاضر و ناظر بر خودش ببیند و توجه داشته باشه ان حیا درونش زنده میماند. این که ما بی حیا میشویم بخاطر همین است که ما حواسمان نیست که یک کسی بالاسرمان همیشه دارد نگاه میکند. «العالم فی محضرالله و لا تعصوا فی محضر الله»(۳)
درمانغفلت چگونه است؟
بهترین راههایی که برای درمان این غفلت است، توبه، انابه و توجه به قرآن یعنی کمک گرفتن از قرآن محبت به اولیای الهی، مودت به اهل بیت(ع) است. اینها باعث میشود انسان بتواند از راهی که برایش بسته شده برگردد و راه را برایش باز کنند اقرار به گناه نیز معرفی شده لکن اقرار در برابر ذات احدیت که اقرار وقتی شد به انابه و توبه هم کشیده میشود، اما اگر در برابر خلق باشد، پسندیده نیست.
نکاتی در باب مواظبت از خود
دو سه نکتهای که من به ذهنم هست به شما بگویم جدای از نوشتارها و کتابها و آیات و روایات و توصیههای اخلاقی در کتب اولیای خدا و اهل اخلاق این است که عزیزان خودمان را مواظب باشیم، خودمان رو فراموش نکنیم یعنی ما بعضی وقتها خودمان از آنچه که هستیم فراموش میکنیم و به یک جایگاهی توجه میکنیم که اصلا به هیچ وجه ما آن جایگاه را نداریم. این باعث خودبینی، خودپسندی. باعث این میشه که عجب در ما ایجاد بشود و از آنچه که واقعیت دارد برای خودمان غافل بشویم منشا همه این ها را که بررسی بکنیم به همین یک کلمه برمیگردد.
اهمیت خودشناسی در بحث توبه
اگر کسی نسبت به خودش توجه داشته باشد که خودشناسی کند حالا خودشناسی که میگوییم این نیست که بروی ده تا کتاب بخوانی ، یک توجه به خودت بکن ببین چه چیزی هستی، چه کسی هستی؟ در عالم وجود در برابر موجوداتی که در اطراف تو زندگی میکنند در چه جهتی از کدامشان بالاتری؟ از جهات مادی اگر همه ما بسنجیم، با همه موجودات عالم اگر خوب دقت بکنیم از همه موجودات در جهات وجودی اون موجودات، از همشون ما پایینتریم.
انواع لذتهای دنیوی
سه چیز برای ما خیلی لذت دارد: خوردن، پوشیدن و تلذذهای جنسی. لذتهای جنسی که سرآمد همه آنهاست در مجاری ادراری هست، خیلی مهم است، پستترین جای وجودی جسمی بشر. خیلی که نباید خرجش کنیم که یعنی واقعا باید هر چه است، ما خرج ان بکنیم؟
انواع لذتهای خوردنی در دنیا
برای مسائلی که لذت میبریم مثلا خوردن، بهترین غذارو ما تو دنیا عسل میدانیم، همه این را قبول دارند عسل مصفا. عسل مصفای خالص بهترین غذاست، از یک حشره به وجود میآید. وقتی این عسل را میخوریم و لذت هم میبریم، لذتش تا کجاست؟ تا حلق هست. یعنی تو دهن که گذشت دیگر اگر خودت آن را از گلو و مری و حلق بیاوری بیرون حالت بد میشود.
ِلذتهای پوشیدنی در دنیا
سومی اون نیز که بهترین لباس که از ابریشم و حریر هست از کرم بوجود میآید. این چیزی هست ک ما بتوانیم با لباس فاخر و غذای خیلی بامزه و با شهوترانیهای فلان، برتری پیدا کنیم در عالم،کدام آدم میتواند به اندازه یک خوک شهوترانی کند یا به اندازه گربه لذا هیچ وقت نمیتوانیم قدم برداریم اندازه آنها در مسائل شهوی کم میآوریم.
قصه نهنگ حصرت سلیمان (ع)
در خوردن، حیواناتی داریم که میخورند نهنگهای دریایی هستند که معروفند. ان نهنگ معروفی که گفت دو قورت و نیمش باقی است در زمان حضرت سلیمان که خواستند از طرف خدا کل جهانیان رو غذا بدهند. میگویند ۶ ماه غذا جمع کرد که کل دنیا و موجودات رو غذا بدهد. روز موعد که رسید یک نهنگ از دریا سربالا آورد که سلیمان من امروز مهمان توام غذای من کو؟ گفت اینها همه غذا هست ببین از دریا تا دریا و خشکی از غذا پر شده برو بخور، گفت خیله خب،میگویند نهنگ دهن باز کرد و غذاهایی که انها ۶ ماه جمع کرده بودند را بلعید. گفتند چه شد غذاها؟ گفتند نهنگ که تو گفتی برو بخور خورد دیگر. سلیمان گفت چه کردی؟ گفت این تازه نیم قورتش بود. من دو قورت و نیم دیگر باقی دارم. دوقورت و نیمت باقی است این است ضربالمثلش هست.
محدودیت انسان در خوردن و شهوترانی
حالا کدوم انسان میتواند اینقدر بخورد؟ کدام انسان میتواند اونقد شهوترانی کند؟ بعضی موجودات را میبینی چه پرهایی چه پشمهایی اینقدر زیبا و قشنگ. خیلیاشون آدم را به حیرت و تعجب وامیدارند. پس اینا هیچ کدوم برتری برای انسان نسبت به سایر موجودات و برتری نسبت به همنوع خودمان درست نمیکند پس بشکنید این غرور را که خبری نیست .
تفسیر سخن امیرالمومنین
«اولها نطفه آخرها جیفه» این است ک در روایات این همه تاکید شده امیرالمومنین (ع) فرموده که آب بدبو اولین وجود مادی ما در این عالم است در پایان هم که مردهای اسم ما را هم از ما میگیرند، وقتی مردیم دیگر نمیگویند مثلا حالا میخواهند بیایند تشییع جنازه کنند نمیگویند که رضوانی کو یدالله کو؟ میگویند جنازه کو؟ یعنی دیگر اسم ما را از ما برمیدارند. همه از دستمان فرار میکنند و اگر طبیعی و نرمال بمیریم دستهجمعی میکنندمان زیر خروارهای خاک در پایان هم میشویم جیفه گندیده و گوشت بدبو که از دست اون گندیدگی و بدبوییش باید زیر خاک برویم که بقیه در امنیت بمانند. حالا این وسط چخبر هست؟ آیتالله وحید خراسانی استاد ما حفظهالله فرمود اگر پوست بدن را از ما بردارن چیزی میماند از این بدن ما؟ غیر از چرک و خون چیزی میماند؟
لزوم انعطاف و حساسیت در برابر دیگران
در جوفماپ چخبر هست؟ از این حلق به پایین تا مقعد غیر کثافت چیزی نیست که حمال کثافات است، مستراح متحرک، پس باید به خود بیاییم که در برابر همدیگر یک مقداری انعطاف داشته باشیم. دلهای واقعی ما یعنی وجود روحانی و انسانی ما این جهت را داشته باشد که نسبت به درد همدیگر درمانگر باشیم، دارو باشیم، نه اینکه بیخیال باشیم.
درک فلسطین بعنوان عضوی از اسلام
برخی مینشینند میگویند آقا این فلسطین به ما چه ربطی دارند؟ آقا این فلسطینیها جزو پیکره اسلام هستند و جالبیش این است که اگر این غده آنجا درمان نشود همه را میگیرد همه را فرامیگیرد. داعش شش سال شاید کمتر یا بیشتر فعالیت کرد تا دنیا و همه آنچه که سرآمد اسلام بوده در دنیا را نابود کند. حالا نتوانست چگونه نتوانست؟ از غیرت جوانان بود جوانان ایرانی، افغانی و پاکستانی. آنهایی که از بلادهای دیگر رفتند به سوریه و عراق جلوی آنها ایستادگی کردند. سرهایشان را دادند. بدنهایشان را تکه تکه کردند. اما کار به جایی رسید که بالاخره همه آنها الحمدلله شکست خوردند، نیست و نابود شدند.
نقش آمریکا و اسرائیل در نابودی دنیا
گرچه دشمنان قدرقدرت مثل آمریکا پشت سر اینها بود. تمام نقشهها و دسیسهها را چه کسی چیده بود؟ اسرائیل چیده بود. اما این به انعطاف و آن نرم دلی جوانها و توجه به خدا بود اینها نابود شدند و الا نابود نمیشدند مثل جنگ خودمان. جنگ هشت ساله ما اسلحه داشتیم؟ بمب داشتیم؟ هستهای داشتیم؟ چه چیزی داشتیم؟ بسیاری از عملیاتها را خود ما حاضر و ناظر بودیم که ما اولیات جنگ را هم نداشتیم مثل عملیات فتحالمبین.
نقش ایمان در تاریخ دفاعمقدس
اولیات جنگ را نداشتیم حتی آن اسلحههایی هم که درکشورمان داشتیم در دست ارتشمان بود ارتشمان هم در دست بنیصدر بود و جالبی ان این بود که به رزمندهها، بچههای بسیجی و سپاهیها اسلحه نمیدادند ولی آنها ایستادند، با ایمان ایستادند، این دلی است که نورانی بودن این دلهایی است که خدا نورانیت بخشیده و اینقدر موثر واقع میشود و الا اگر سنگدل بودند میگفتند به ما چه ربطی دارد؟ به ما چه چی میشد؟
سنگدلی در تاریخ
زمان شاه حسین شد دیگر گفتند به ما چه همینجا ما را بس است. رسیدند تا مدرسه چارباغ و رفتند در اتاقی که آنجا بود و تاج را گذاشتند روی سرش، روی سر چه کسی؟ روی سر آن کسی که سردمدار مهاجرین بود و آنهایی که گرفتند کشور را،غیرت نبود، عاطفه نبود، مهر نبود، دل نبود و سنگدلی بود تا کار به اینجا کشید.
وظیفه علما در حوزه علمیه
حالا آنچه که ما الان نسبت به آن وظیفه داریم این است که در حوزههای علمیه نسبت به گذشتگان و آنچه که دستاورد گذشتگان هست، بیشتر اهمیت بدهیم هر کدام به نوبه خودمان و انعطاف نشان بدهیم نسبت به اینکه مردم هدایت بشوند. توجه بدهیم. امربهمعروف و نهی ازمنکر تو جامعه ما واقعا مرده. میگن به ما چه ربطی دارد. همه میگویند به ما چه. به ما چ که نیست که. همه به ماست همم ما مسئولیم« کلکم راع و کلکم مسئول»(۴)
وظیفه مردم در قبال احیای اقتصاد داخلی
واقعا من خیلی چیزها در جامعه دارم میبینم و حرکتی که خودمان میتوانیم انجام بدهیم میدهیم اما فایده ندارد همه باید حرکت کنیم، همه ما باید حرکت کنیم در دنیا باید اقتصاد را درست کنیم که در برابر دنیا دستمان دراز نباشد. تا زمانی که دست ما به آمریکا دراز باشد، معنای مرگ بر آمریکا فایدهای برایمان ندارد. یعنی چیزی را برای ما ایجاد نمیکند. میگوییم مرگ بر آمریکا اما دستمان دراز است به آمریکا خب این فایده ندارد برایمان. اگر میگوییم مرگ بر آمریکا باید واقعا آمریکا تو زندگیهایمان مرده باشد، باید همه ما حرکت کنیم که اقصاد بارور شود.
طرح بحث احیای اقتصاد توسط رهبری
ما بعنوان مبلغ باید داخل مردم تبلیغ کنیم که مردم بچسبند اقصاد را درست کنند. اینقدر که اقا چندین سال است دارد بحث اقتصاد را هرسال مطرح میکند ولی متاسفانه آنچه ک شایسته و بایسته هست از مسئولین که هیچ از خود مردم هم حرکت نمیشود. یک گوشه و کناری یک کارهای کوچکی میشود که نگاه میکنی میبینی چقدر نورانیت ایجاد میکند.
نقش صادرات نفت و فروش محصولات صنعتی
نکته جالبی به شما بگویم که در بحث صادرات نفتمان ما هر چقدر نفت صادر کنیم، ضرر به خودمان داریم میزنیم. ریشههای اقتصاد خودمان را سست میکنیم چون خرانههامان دارد خالی میشود. تازه میدهیم به ما پول نمیدهند،همان دلار را هم نمیدهند. میگویند بیایید جنسهای بنجل ببرید. ولی اگر ما کشاورزیمان را درست کنیم، صنعتمان را درست کنیم، میتوانیم در دنیا بهگونهای عمل کنیم که بیایند دو کنده زانو پیش رعیتهایمان زانو بیایند بزنند و دلارها و یوروها را تحویل بدهند تا بتوانند محصولات کشاورزی را ببرند یا محصولات صنعتی ما را ببرند.
امر به معروف اقتصادی
این یک واقعیتی هست که همه ما مسئولیم هرکدام در نوبه خودش لذا نگویید به ما چه و بگویید یک مسجدی میرویم و دو ریال شهریه میدهند واقعا همه ما مسئولیم که مردم را بیدار کنیم تا دست از نزولخوری بانکی بردارند. انعطاف نشان بدهیم، سختدلی نشان بدهیم در این جهت نه در جهتی که بگوییم به ما چه ربطی دارد. سماجت نشان بدهیم ک مردم را امربهمعروف کنیم که پولشان را از بانکها بکشند بیرون. بنابراین آنچه که مسلم هست این است که بدانیم بعضی اوقات خود قرآن و تعبیرات قرآن نحوه عذرخواهی دارند.
تسبیح موجودات عالم
کَالْحِجارَهِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَهً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَهِ لَما یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ (۵) بعضی اوقات بعضی انسانها رو بعضی آدمها را وقتی تشبیه میکنند به بعضی موجودات دیگر. این واقعا جای عذرخواهی دارد. چون همه آنها دارند به صددرصد وظیفشون عمل میکنند تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً (۶)
تفسیر آیات تسبیح سوره رعد و اسرا
هر آنچه که در این عالم هست همه دارند تسبیح خدا را میکند اما ما نمیفهمیم. تسبیح آنها را ما نمیفهمیم اما آنها دارن تسبیح خدا را میکنند.« وَ یُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَ الْمَلائِکَهُ مِنْ خِیفَتِهِ وَ یُرْسِلُ الصَّواعِقَ فَیُصِیبُ بِها مَنْ یَشاءُ وَ هُمْ یُجادِلُونَ فِی اللَّهِ وَ هُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ »(۷) یا «وَ النَّجمُ و الشَّجَرُ یَسجُدانِ»(۸)
اینها آیات مختلف قرآن هستند که در سوره مبارکه اسرا در سوره مبارکه رعد و سوره الرحمن اینها بیان شده هر آنچه که در این عالم هست وظیفهاش انجام میدهد غیر انسانها غیر ان چیزی که همه عالم برای او خلق شده همه عالم در تسخیر وجود اوست.
نقش غیرتمندی در نابودی ستمگران
بنابراین دقت بکنیم که ما در این جهت سنگدل نشویم و اگر یک درجات ضعیفی از این قساوت در دلمان ایجاد شده ک بگوییم به ما چه ربطی دارد؟ نباشه. غیرت داشته باشیم. غیرت مردانه و جوانمردی ایرانی اسلامی شیعه اثنیعشری که بتوانیم انشاالله بدترین اهمرینها را بدترین قدرتمندها را زمین بزنیم و میتوانیم و اینکار را بکنیم. انشاالله به لطف و دعای حضرت حجهبن الحسن و انشاالله با توجه حضرت ذات احدیت همه اینها به منصه واقعیت برسد که دست تمام ابرقدرتها و ستمگران رو از عالم وجود کوتاه کند.
