إِنَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ (169) وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَیْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَ لا یَهْتَدُونَ (170) وَ مَثَلُ الَّذینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ (171)
فقط شما را به بدى و زشتى فرمان مىدهد، و اینکه جاهلانه امورى را [به عنوان حلال و حرام] به خدا نسبت دهید. (169) و هنگامى که به آنان [که آلوده به شرک و کفرند] گویند: از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید، پاسخ دهند: نه، بلکه از آیینى که پدرانمان را بر آن یافتیم، پیروى مىکنیم. آیا هر چند پدرانشان چیزى نمىفهمیدند و راه نمىیافتهاند [باز کورکورانه از آنان پیروى خواهند کرد؟!] (170) داستان [دعوت کننده] کافران [به ایمان]، مانند کسى است که به حیوانى [براى رهاندنش از خطر] بانگ مىزند، ولى آن حیوان جز آوا و صدا [آن هم آوا و صدایى که مفهومش را درک نمىکند] نمىشنود. [کافران، در حقیقت] کر و لال و کورند به همین سبب [درباره حقایق] اندیشه نمىکنند. (171)
إِنَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ (169) وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَیْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَ لا یَهْتَدُونَ (170) وَ مَثَلُ الَّذینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ (171)
فقط شما را به بدى و زشتى فرمان مىدهد، و اینکه جاهلانه امورى را [به عنوان حلال و حرام] به خدا نسبت دهید. (169) و هنگامى که به آنان [که آلوده به شرک و کفرند] گویند: از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید، پاسخ دهند: نه، بلکه از آیینى که پدرانمان را بر آن یافتیم، پیروى مىکنیم. آیا هر چند پدرانشان چیزى نمىفهمیدند و راه نمىیافتهاند [باز کورکورانه از آنان پیروى خواهند کرد؟!] (170) داستان [دعوت کننده] کافران [به ایمان]، مانند کسى است که به حیوانى [براى رهاندنش از خطر] بانگ مىزند، ولى آن حیوان جز آوا و صدا [آن هم آوا و صدایى که مفهومش را درک نمىکند] نمىشنود. [کافران، در حقیقت] کر و لال و کورند به همین سبب [درباره حقایق] اندیشه نمىکنند. (171)
در ذیل این آیه در دو جمله آخر «أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ» نه اینکه آنها نمیتوانستند تعقل کنند آنها قادر بودند یعنی اگر کسی در آنچه که انجام میدهد عقل خود را به کار ببرد میفهمد که عاقبت او چیست و چه نتیجه ای دارد اینکه آبا و اجداد کفار و مشرکین بت میپرستیدند یا به بی دینی و لاابالی گری در برابر معبود خود عمل میکردند نه اینکه اگر تعقل میکردند نمیفهمیدند، لیکن آنها متوجه میشدند.
لزوم تعقل در اطاعت از خدا
اینکه خداوند متعال فرموده:«لَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا» ۲یعنی ذرهای تعقل نمیکردند اینجا لای نفعیه برای فعل مضارع آورده اما کلمه «شَیْئًا» یعنی ذرهای فکر خود را به کار نگرفتند که تعقل کنند!
عدم تعصب به رفتار گذشتگان
ما در این آیه باید دقت کنیم که یک سری روشهایی بوده که گذشتگان ما به آن عمل نمیکردند چرا؟ چون در آن تعقل نمیکردند نباید ما به آنها تعصب داشته باشیم.
آثار قمهزنی در رسانههای غربی
برای مثال بحث قمه زنی یک زمانی عزاداری آنها بود ولی فی زماننا هذا که کلیه دشمنان ما به نقاط ضعف ما توجه میکنند من به یاد دارم که در خمینیشهر فیلمبرداری کرده و در رسانههای غربی به نمایش گذاشته بودند با این عنوان که شیعه خونریز و خونخواه میباشد.
عاقل بودن مردم در زمان حال
کلام ما این است که «أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ» ۳ یک سنتی در گذشته انجام میشده شاید آن زمان برای آنها صحیح بوده اما در این زمان مردم عاقل شدند و این کار را انجام نمیدهند اگر قصد دارید خون بریزید به هلال احمر یا مردمان نیازمند خون اهدا کنید!
مدیریت گوسفندان قربانی در عربستان
به یاد دارم که اوایل انقلاب گوسفندانی که در مکه قربانی میشدند آنها را با لودر و کمپرسور به بیابان برده و آنها را سوزانده یا دفن میکردند اکنون در عربستان سردخانههای بزرگی تاسیس کردند و گوسفندان قربانی شده را به سردخانه هدایت کرده و سلاخی میکنند تا به ثمر برسند اما قبلا آنها را نابود میکردند.
مخالفت کفار با پیامبران
اینکه قرآن میفرماید زمانی که پیامبر و اولیای خدا به آنها میگفتند که «اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ» ۴ از تورات و انجیل و امثالهم تبعیت کنید آنها رد میکردند و میگفتند ما از چیزی که قبول نداریم تبعیت کنیم؟ ما از چیزی تبعیت میکنیم که از والدین و آبا و اجداد به دست آوردیم.
استفهام تقریری در اطاعت
«أَوَلَوْ» استفهام تقریری بوده و میگوید مراقب باشید شما نمیدانید آبا و اجداد شما بدون تعقل این کار را میکردند اگر کسی عقل داشته باشد شمشیر به سر خود ضربه نمیزند چون امامحسین نگفتهاند که این کار را کنید!
