تفسیر سوره مبارکه بقره آیه 187  جلسه  3

عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنْکُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ ۚ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۱

حکم کلیه افعال انسان

مسلما هر عملی که شما تصور کنید معمول بر این است که آن عمل نسبت به احکام خمسه همه احکام را دارد یعنی شما هر عملی را در نظر بگیرید یا واجب می‌باشد یا مستحب و امر خدا بر روی آن است یا حرام و مکروه می‌شود یعنی نهی خدا دارد و یا مباح خواهد بود به این معنی که نه نهی و نه امر بر روی آن نیست.

شرح احکام خمسه

احکام خمسه همان احکام تکلیفی می‌باشد که در هر عمل و فعلی بر انسان متصور هستند اگر هیچ امری و نهی بر آن نباشد آن عمل مباح خواهد بود یعنی می‌توانید آن را انجام دهید یا انجام ندهید اگر انجام دادید سودی ندارد و ضرری متوجه شما نیست و اگر انجام ندادید کذلک یعنی انجام فعل و عدم انجام و فعل تساوی دارند و تفاوتی ندارند.

شرح اصاله الاباحه

اگر ما نسبت به هر چیز و فعلی و هر کاری که می‌خواهیم انجام دهیم ، شک کنیم که بر آن نهی یا امر وجود دارد اصل آن است که چیزی بر آن نیست به آن اصاله الاباحه می‌گویند یعنی شما فعلی را انجام می‌دهید که نمی‌دانید حرام می‌باشد، مستحب یا مکروه است اصل بر آن می‌باشد که مباح بوده و می‌توان آن را انجام داد یا انجام نداد.

اباحه اصل اولیه در انجام کارها

پس اصل اولیه در مقام شک نسبت به واجب، مستحب، مکروه یا حرام بودن کار یا فعلی اباحه می‌شود این اصل متصوره در همه امور است و همه آنچه که شما انجام می‌دهید آنچه که از شما صادر گردد در صورتی که امر نهی یا چیزی بر آن نباشد و شما شک کنید که آن واجب، مستحب، حرام یا مکروه می‌باشد اصل بر آن است که مباح بوده و می توان آن را انجام داد یا انجام نداد.

معنای فعل مباح

اگر بگوییم مباح می‌باشد یعنی می‌توان انجام داد یا انجام نداد نه اینکه فقط گفته شود می توان آن را انجام داد اصاله الاباحه نه اینکه می‌توان انجام داد حتی می‌توان انجام نداد و بالسویه است، یعنی فعل و ترک آن مساوی هستند فعل و ترک آن نفع و ضرری برای تو ندارد.

عبور اصل اولیه از شک

آنچه که از اصل اولیه عبور کند و نیازی به شک نباشد جایی می‌باشد که امری بر آن باشد، اگر امر بر روی کاری آمد اگر آن امر اطلاق داشته باشد یعنی قید و قیودی نباشد واجب است امر و اطلاق الصیغه در فقه داشتیم اگر بر فعل شما امری باشد یعنی از طرف خدا امر کرده باشند که آن را انجام بدهید و هیچ قید و قیودی بر رخصت نداشت باید آن را انجام داد.

عینی بودن افعال واجب

فعل واجب را عینا باید انجام داد یعنی خودت و دیگران باید آن را انجام دهید اگر غیر از این باشد باید قید و قرینه داشته باشد و بگویند اگر شما انجام دهید کفایت می‌کند یا امر بر خود فعل قرار بگیرد ربطی به مامور و مکلف نداشته باشد به آن امر کفایی گفته می‌شود این موارد اصولی بودند که در آنچه که از انسان صادر می‌شود، متصور می‌باشد.

مصلحت نهی افعال

اگر افعال قرینه‌ای بر رخصت داشته باشند که می‌تواند انجام دهد مستحب بوده و رجحان دارد به این معنا که برای شما سودی دارد مصلحتی در آن است که آن مصلحت برای ما گذاشته شده تا انجام دهیم و کار مستحب خواهد بود و اگر نهی بر فعلی آمده باشد یعنی حرام می‌باشد نهی ظهور در حرمت دارد مانند امر که ظهور در وجوب دارد.

حکم حرمت در افعال

در اینجا انجام دادن آن حرام می‌شود مگر اینکه قید، قرینه یا قیودی بر اینکه رخصت دارید به ارتکاب آن بیاید اگر آنطور شد، کار مکروه می‌شود یعنی مفسده‌ای دارد که باید آن را ترک کرده و به آن نرسید بنابراین هر فعلی از انسان سر بزند دائر مدار یکی از احکام خمسه می‌باشد؛ در مقام شک اباحه و در مقام غیر شک واجب، مستحب، حرام یا مکروه می‌شود.

حرمت مجامعت در رمضان

اکنون بحث مباشرت و معاشرت با زنان مطرح می‌شود البته اینکه نسبت مردان آن را بیان کرده، خصوصیتی ندارد بر زنان نیز اینگونه است زن و مرد بخواهند نزدیکی و تلذذ خاص کنند اگر آن در ماه مبارک رمضان قرار گرفت به جهت ظرف آن و تکلیفی که فرد در ماه مبارک رمضان برای صیام دارد، اینجا موجب می‌شود که آن حرمت داشته باشد.

حرمت جماع در روزه

زمان قبل از این آیه به طور کل حرمت داشت یعنی ماه مبارک رمضان زنان و مردان حق مجامعت و نزدیکی نداشتند این آیه آمد و تخفیف قائل شد، گفت در شب‌ها اشکالی ندارد و شب رخصت دارید که با یکدیگر معاشرت کنید لذا در اینجا در واقع آنچه که قبلا بود را تخفیف دادند لذا ابتدا «أُحِلَّ لَکُمْ» فرمود نسبت ظرفیه «لَیْلَهَ الصِّیَامِ» برای این حلالیت از لحاظ ظرف زمانی می‌باشد.

مراد از استمتاع خاص

«الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِکُمْ»۲ کلمه رفث را استمتاع خاص از زن  گویند لذا اگر کسی در رمضان روزه باشد همسر خود را ببوسد اشکالی ندارد ملاعبه عام بدون اشکال است اما اگر مجامعت شد آن حرام در روزه مبارک رمضان خواهد بود اما نسبت به شب حلال خواهد بود بنابراین نزدیکی، معاشرت و مباشرت زن و مرد با یکدیگر در شب حکم حلیت دارد.

حرمت مجامعت برای صائم

مجامعت در روز حرمت دارد برای کسانی صائم هستند در واقع چیزی که که در لایه‌های این حکم وجود دارد را اینجا به ما اشاره می‌کند «هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ» ۳ خداوند تبارک و تعالی یک نکته بسیار عالی برای زن و مرد اشاره کرده و هشدار می‌دهد که زنان برای مردان و مردان برای زنان لباس هستند یعنی از گزند آنچه که بر زنان و مردان مضر است، یکدیگر را می‌پوشانند.

خصوصیت لباس برای افراد

خصوصیت کلمه لباس بر آن می‌باشد عیوب انسان را می‌پوشاند که همان لباس از لبس می‌آید یعنی پوشش، پوشش چیزی است که انسان را از آنچه که انسان عیب دارد بپوشاند چرا لباس فرمود؟ چون انسان عورت دارد و عورت پوشاندن زن و مرد بر یکدیگر حکم لباس را پیدا می‌کند.

اهمیت لباس زن و مرد

مانند اینکه  پیراهن، عبا یا قبایی که می‌پوشید شما را از گزند مضر گرما، سرپا، حشرات و آفتاب می‌پوشاند تا شما صدمه‌ای نبینید لذا اینجا لباس فرموده که زن وقتی در کنار مرد باشد یا برعکس از گزند تجاوز اجنبی او را حفظ می‌کند لذا تعبیر به لباس و پوشش به این جهت می‌باشد که محاسن را می‌پوشاند.

مصداق نادانی افراد

برخی افراد نادان هستند خوبی‌های شوهر یا زن خود را برای دیگران بیان می‌کنند این برای آن‌ها بدی دارد اگر انسان خوبی همسر خود را برای دیگران بگوید احتمالا به نحوی مورد تجاوز اجنبی قرار بگیرد پس باید مراقب بودن این لباس بودن فقط برای پوشیدن معایب نیست بلکه باید محاسن را فقط برای خودش حفظ کند کما اینکه گرمایش لباس برای بدن بوده و برای خارج بدن نیست!

گرمایش لباس برای انسان

انسان آن گرمایشی که در اثر لباس پیدا می‌کند خاص خودش است حتی سرمایش اینگونه می‌باشد اگر انسان یک لباس خنک به تن کند به نفع آن کسی می‌شود که لباس را پوشیده اگر کسی واقعا خوبی و نیکی داشته باشد برای طرف مقابل او است برای کسی که لباس یکدیگر هستند یعنی زن برای شوهر و شوهر برای زن.

نفع لباس برای زن و مرد

از طرف دیگر این لباس به‌گونه ای می‌باشد که منافع برای زن و مرد دارد چون کلمه «لکم» و «لهن» آورده یعنی هم مرد برای زن و هم زن برای مرد نافع هستند منافع را تامین کرده و سودبخش است منفعت به انسان می‌دهد مانند سود محبتی، ظاهری و معنوی که همه این‌ها سود خواهند بود انسان و همسر شدن سبب ایجاد انسانیت و دوری از پلیدی‌ها می‌شود.

تخفیف در خیانت

این‌ موارد نکاتی بودند که از کلمه «لکم» استخراج شدند اکنون می‌فرماید که «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ» ۴ شما در اینجا خدا آگاه است که دائما به خودتان خیانت می‌کردید آنچه که از این کلمات مستظهر می‌باشد آن است که ماه مبارک رمضان نباید معاشرت می‌کردند اما می‌کردند لذا فرمود :«تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ» اما خدا تخفیف قائل شد که آن‌ها به یکدیگر خیانت نکنند.

قبول توبه بندگان توسط خداوند

انسان‌ها طاقت نداشتند یک ماه خیانت نکنند پس «فَتَابَ» خداوند توبه آن‌ها را پذیرفت «فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنْکُمْ» ۵ و آنچه که آن‌ها مرتکب شدند را از ایشان دور نموده و بخشیدیم ،«فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ» از این زمان به بعد مشکلی ندارد ولی روزها خطا نکنید «فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ» البته این عبارت در آیات دیگر جمع آن را داشتیم در سوره نسا سیزده مرتبه سیزده بار بالمعروف داریم.

معاشرت معروف با زنان

«تباشروهن»، «عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»۶ یا«آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»۷ کلمه بالمعروف سیزده بار در قرآن نسبت به معاشرت زن و مرد با یکدیگر تکرار شده که بالمعروف باشد یعنی به آنچه که خدا فرموده و به بهترین وجه «فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ»۶ به دنبال آنچه که خداوند فرموده باشید «مَا کَتَبَ اللَّهُ» ۷ و برای شما نوشته و واجب کرد که «مَا کَتَبَ اللَّهُ»۸ خداوند، لکم است‌.

نفع صیام برای بدن

تصور نکنید روزه می‌گیرید ضرر به شما می‌خورد البته برخی افراد مواردی را در بحث روزه‌داری و امساک رعایت نمی‌کنند موجب ضرر و زیان به دستگاه گوارش می‌شود مثلا پرخوری می‌کنند و شکم خالی را به سرعت اشباع می‌کنند که این ضرر می‌باشد این مورد ربطی به اصل صیام ندارد، صیام برای انسان نفع دارد.

بحث منفعت انسان در احکام

مسلما اینجا «مَا کَتَبَ اللَّهُ لکم» ۹  بوده و «مَا کَتَبَ اللَّهُ علیکم»   نیست در آن موقعیت خدا آنچه را که علیکم بود به شما برگرداند و توبه شما را قبول کرد اینجا می‌فرماید بخواهید آنچه که برای شما منفعت دارد «مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ»۱۰ را به دنبال باشید بحث تا اینجا معاشرت ماه مبارک رمضان بود که به صورت کلی در اینجا بیان شد روایات آن را مفصلا بیان نموده و احکام‌ آن را استخراج کردند.

زمان اکل و معاشرت

مطلب بعدی «وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ»۱۱ است بحث اکل و شرب مطرح شد که آن از از چه زمانی تا چه زمانی بیان فرمود این خصوصیت ندارد و بحث معاشرت با زنان نیز در همین زمان انجام می‌شود یعنی آن زمانی اکل و شرب برای ما مجاز می‌شود معاشرت با زنان نیز مجاز خواهد شد.

بحث اکل و شرب

بحث اکل و شرب و زمانی که برای انسان مجاز شده را بیان می‌کنند که البته قبل از نزول این آیه نیز اکل و شرب اینگونه بوده چیز خاصی اضافه نمی‌شود «حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ»۱۲ چیزی که محل نزاع و بحث بین فقها و علما است بحث خیط اسود، ابیض می‌باشد که ما به فجر صادق و کاذب تعبیر می‌کنیم.

نورانیت ماه در رمضان

آنچه که مورد بحث قرار می‌گیرد، از شب دوازدهم تا شب بیست و سوم رمضان می‌باشد که بخاطر آن نورانیت ماه که پهنای شرق را گرفته مانع از آن می‌شود که فجر صادق خود را نشان دهد ، لذا برخی، مدت ۸ الی ۲۰ دقیقه را بیان کردند یعنی مدت زمانی که فجر نیاز دارد تا بر نور ماه غلبه کند و خود را نشان دهد لذا بحث شد باید چه کاری انجام داد.

احتیاط در طلوع آفتاب

برخی افراد مانند حضرت امام بحث احتیاط را در پیش گرفتند و گفتند باید در آن زمان وقتی که فجر صادق عادی غیر آن شب‌ها برای شما روشن می‌شد و اکنون نیز روشن می‌گردد کلمه رویت را در روایات داریم از الغای خصوصیت بحث اینکه باید دیده شود احتیاط را پیش می گیرند و می‌گویند شما نباید چیزی بخورید اما شما تا غلبه فجر صادق بر آن نور ماه نیز نماز نخوانید صبر کرده و نخورید و نماز اقامه نکنید.

نحوه تعیین حد ترخص

خواندن نماز صبح را به بعد موکول کنید و در این زمان چیزی نخورید به نظر می‌رسد با علومی که اکنون پیشرفت کرده‌اند کاملا می‌توان این را تصحیح کرد و خصوصیتی نیست که احتیاط بخواهد چون در اکثر مواقع مانند حد ترخص اگر جایی مانعی باشد در شهری که به آن وارد می‌شود کوه یا پیچ و خمی موجود باشد، تصور کنید آن وجود ندارد و اگر آن نبود حد ترخص محسوب می‌شود یا خیر.

تناسب اعتکاف و صیام

نکاتی که در این قسمت بود از لحاظ تفقه و اینکه بتوانیم در آن دقت کنیم جای بحث و تامل را دارد بعد بحث اتمام صیام در کلمات بعدی وجود دارد که کمال صیام را تا شب می‌گوید و بعد بحث اعتکاف را مطرح می‌کند موضوع بعدی در این آیه به اعتکاف ربط دارد به تناسب اینکه در اعتکاف یک روز، روزه بر ما واجب می‌گردد به این دلیل آیه آن را بیان نموده و بحث اعتکاف را بیان می‌دارد که در اعتکاف کسی که معتکف می‌شود حق مباشرت با همسر خود را ندارد.

منابع

۱_سوره بقره آیه ۱۸۷

۲_سوره بقره آیه ۱۸۷

۳_سوره بقره آیه ۱۸۷

۴_سوره بقره آیه ۱۸۷

۵_سوره بقره آیه ۱۸۷

۶_ سوره نساء آیه ۱۹

۷_ سوره نساء آیه ۲۵

۶_سوره بقره آیه ۱۸۷

۷_سوره بقره آیه ۱۸۷

۸_سوره بقره آیه ۱۸۷

۹_سوره بقره آیه ۱۸۷

۱۰_سوره بقره آیه ۱۸۷

۱۱_سوره بقره آیه ۱۸۷

۱۲_سوره بقره آیه ۱۸۷

تفسیر آیه 187 سوره بقره: حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان

مقدمه

آیه 187 سوره بقره به موضوع آمیزش و روابط زناشویی در شب‌های ماه رمضان می‌پردازد. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. در این متن، به تفسیر و تحلیل این آیه و نکات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

1. حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان

1.1. آمیزش با همسران

در شب‌های رمضان، آمیزش با همسران برای مسلمانان حلال شده است. این موضوع به عنوان یک نعمت الهی در نظر گرفته می‌شود که به خانواده‌ها آرامش و نزدیکی بیشتری می‌بخشد.

1.2. لباس بودن همسران

خداوند در این آیه همسران را به لباس تشبیه کرده است. این تشبیه نشان‌دهنده‌ی نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوجین است. همسران باید یکدیگر را در زندگی حمایت کنند و به یکدیگر آرامش ببخشند.

2. توبه و عفو الهی

2.1. علم خداوند به خیانت نفس

خداوند می‌داند که برخی از مسلمانان در گذشته به خود خیانت کرده و آمیزش را در شب‌های رمضان انجام داده‌اند. این آگاهی الهی نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش خداوند است.

2.2. توبه و عفو

خداوند در این آیه به مسلمانان می‌فرماید که توبه آن‌ها را پذیرفته و از خطاهای گذشته آن‌ها درگذشته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است که به بندگانش فرصت دوباره می‌دهد.

3. احکام روزه‌داری

3.1. زمان افطار

در این آیه، به مسلمانان اجازه داده شده است که تا زمان طلوع فجر بخورند و بیاشامند. این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند تا روزه‌داری را به راحتی انجام دهند.

3.2. اتمام روزه تا شب

مسلمانان باید روزه را تا شب به اتمام برسانند و در این مدت از آمیزش با همسران خود در حال اعتکاف در مساجد خودداری کنند.

4. اعتکاف و عبادت

4.1. مفهوم اعتکاف

اعتکاف به معنای بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداوند است. پیامبر اکرم (ص) در مواقعی به اعتکاف می‌پرداختند تا روح خود را صفا دهند.

4.2. آمیزش در حال اعتکاف

در حال اعتکاف، آمیزش با همسران ممنوع است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام است.

5. تشبیه همسر به لباس

5.1. نکات لطیف در تشبیه

تشبیه همسر به لباس نکات و لطایف زیادی را در بر دارد. لباس باید مناسب و زیبا باشد، همان‌طور که همسر نیز باید با شخصیت و فرهنگ فرد متناسب باشد.

5.2. آرامش و زینت

لباس به عنوان زینت و آرامش در زندگی انسان‌ها عمل می‌کند. همسران نیز باید به یکدیگر آرامش و زینت ببخشند.

6. پوشاندن عیوب

6.1. حفظ عیوب یکدیگر

لباس عیوب انسان را می‌پوشاند و همسران نیز باید عیوب یکدیگر را بپوشانند و از یکدیگر حمایت کنند.

6.2. حفظ از آلودگی

همسران باید یکدیگر را از آلودگی به گناه حفظ کنند و در زندگی مشترک به یکدیگر کمک کنند.

7. نتیجه‌گیری

آیه 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیه نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است؟

پاسخ: در آیه 187 سوره بقره، آمیختگی با همسران در شب‌های رمضان حلال شده است. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های این ماه مبارک با همسران خود آمیخته شوند و از این نعمت الهی بهره‌برداری کنند.

سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟

پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب و احترام در گفتگوهای مربوط به روابط زناشویی است.

سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟

پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. این توجه به نیازهای طبیعی نشان‌دهنده‌ی جامعیت دین اسلام است.

سوال 4: چه پیامی در مورد علم الهی در این آیه وجود دارد؟

پاسخ: آیه به این نکته اشاره دارد که خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. عبارت «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارها و نیازهای انسانی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که خداوند بر اعمال آن‌ها نظارت دارد.

سوال 5: چه نکته‌ای در مورد هدف‌دار بودن آمیزش در این آیه وجود دارد؟

پاسخ: در آیه به این نکته اشاره شده است که آمیزش و فرزندخواهی باید هدف‌دار باشد. عبارت «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی این است که در روابط زناشویی باید به اهداف الهی توجه شود و از خداوند خواسته شود که آنچه را که برای انسان بهتر است، عطا کند.

تحلیل

آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند. دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

کلید واژه‌ها

تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد

نتیجه‌گیری

آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

نکات اجتماعی کاربردی

توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.

رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.

توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.

تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.

توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.

توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.

توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.

ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.

این نکات می‌توانند به عنوان راهکارهایی برای بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی در نظر گرفته شوند و به ایجاد یک جامعه سالم و متعادل کمک کنند. با توجه به آموزه‌های دین اسلام و آیات قرآن، می‌توان به زندگی‌ای با کیفیت و معنادار دست یافت که در آن احترام، محبت و درک متقابل در روابط انسانی حاکم باشد.

1. تخفیف و آسان‌گیری در احکام

1.1. ویژگی‌های دین اسلام

تخفیف و آسان‌گیری در احکام، از ویژگی‌های بارز دین اسلام است. خداوند در آیه می‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمْ» که نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است.

2. رعایت ادب در سخن

2.1. ادب در قرآن

رعایت ادب در سخن، یکی از ویژگی‌های قرآن است. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که در این آیه به کنایه از آمیزش آمده است.

3. باز گذاشتن راه‌های مشروع

3.1. محدودیت‌های الهی

هر جا که خواستید راهی را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. خداوند در روز رمضان آمیزش را ممنوع می‌کند، اما در شب آن را مجاز می‌شمرد.

4. عبادت روز و لذت شب

4.1. جامعیت دین

عبادت روز و لذت مشروع شب، نشانه‌ی جامعیت دین است. در یک آیه، هم احکام روزه و هم مسائل زناشویی آمده است.

5. توجه اسلام به نیازهای طبیعی

5.1. نیازهای انسانی

اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد. آیه به وضوح بیان می‌کند که «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به نیازهای زناشویی اشاره دارد.

6. نیاز دو طرفه

6.1. وابستگی متقابل

نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هر یک برای پوشش نیازهای طبیعی خود به دیگری نیازمند است. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ»

7. آگاهی خداوند از جزئیات

7.1. علم الهی

خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارهای انسان‌هاست.

8. جواز خطا و غریزه جنسی

8.1. خطاهای انسانی

انسان جایزالخطا است و غریزه جنسی در او قوی است. «کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.

9. ترک فرمان خدا

9.1. خیانت به خود

ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمی به خود ماست. «تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این نکته تأکید می‌کند.

10. هدف‌دار بودن آمیزش

10.1. آمیزش با هدف

در آمیزش و فرزندخواهی، برای خداوند تکلیف معین نکنید که پسر باشد یا دختر. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.

11. هدف‌دار بودن آمیزش جنسی

11.1. آمیزش با هدف

حتی آمیزش جنسی باید هدف‌دار باشد. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت هدف در روابط زناشویی است.

12. معیارهای احکام اسلامی

12.1. سادگی و طبیعی بودن

معیار احکام اسلامی، معیارهای عمومی، طبیعی و ساده است. «یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» به وضوح قابل درک است.

13. نقش زمان‌بندی در عبادات

13.1. اهمیت زمان

نقش زمان‌بندی را در عبادات فراموش نکنید. «أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ» به این نکته تأکید دارد.

14. مفهوم اعتکاف

14.1. سکونت در مسجد

اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَ

14. مفهوم اعتکاف

14.1. سکونت در مسجد

اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» به اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام اشاره دارد.

15. پیشگیری از گناه

15.1. نزدیک نشوید

پیشگیری از گناه لازم است. قرآن می‌فرماید: به گناه نزدیک نشوید، زیرا نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فَلا تَقْرَبُوها» به این نکته تأکید می‌کند.

16. تقوا و فلسفه احکام الهی

16.1. هدف از روزه

تقوا، فلسفه احکام الهی است. روزه برای تقواست و آمیزش جنسی مشروع نیز برای تقواست. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» به این موضوع اشاره دارد.

17. عمل به دستورات الهی

17.1. بستر رشد و تقوا

عمل به دستورات الهی، بستر رشد و تقوا می‌باشد. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت پیروی از احکام الهی در زندگی است.

18. نتیجه‌گیری

18.1. اهمیت آیات الهی

آیات الهی در این زمینه به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند و به نیازهای طبیعی و روحی یکدیگر توجه داشته باشند. این آیات به وضوح نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند.

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه ویژگی‌هایی در دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام اشاره دارد؟

پاسخ: دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام توجه ویژه‌ای دارد. آیه «أُحِلَّ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است که به مسلمانان اجازه می‌دهد در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند.

سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟

پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب در این موضوع است.

سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟

پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

تحلیل

آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند.

کلید واژه‌ها

تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد

نتیجه‌گیری

آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

نکات اجتماعی کاربردی

توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.

رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.

توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.

تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.

توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.

توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.

توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.

ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.

 ۱۶ _ ۰۳ _ ۱۴۰۲