تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ
مقدمه تفسیر کلمه حدود
پیرامون جمله «تِلْکَ حُدُودُ اللَّـهِ» مرحوم علامه دو نکته را بیان می کند در بحث روایی آن که اشاره می کنیم و یکی هم کلمه «حُدُودُ و حد» به معنای منع است ،یعنی چیزی که منع می شود در همه موارد .
مستعملات کلمه حدود
البته مشتقات حدود همگی بدین گونه هستند ،مثلا «حد السیف» یعنی تیزی لبه شمشیر و «حدالفجور» آن شکنجه و مکافات هایی می باشد که از طرف حاکم بر کسی که گناهی را مرتکب شده است ،انجام می دهند و همچنین «حدالدار» دیوار و مرز خانه را گویند و خود کلمه «حدید» هم که صفت مشبهه حد می باشد به معنای آهن است یعنی چیزی که بین دو چیز را می برد .
معنای واژه حدود و حدّ
بنابراین تمام مشتقات کلمه حَدّ را اگر دقت کنیم در زبان عربی استعمالاتی که دارد به همان معنای منع است یعنی چیزی که چیز دیگر را از هم منع می کند .
عدم نزدیکی به حدّ
جمله «فَلا تَقْرَبُوها»۲ را هم قبلا گفتیم که اگر نزدیک حد شدید در واقع وارد در محدوده ممنوعه می شوید ، به همین جهت آن را حد گفته اند .
بحث روایی رعایت حدود
روایتی را مرحوم علامه طباطبایی آورده اند که در تفسیر قمی ج ۱ ص ۶۶ نقل شده که این روایت را مرحوم قمی در تفسیرش از امام صادق(علیه السلام) نقل فرموده است که فرمودند:« این خوردن و آشامیدن که فرمود :«وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ»۳ و بحث زن ها که فرمود:«أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ»۴ قصه این بوده که در شب های ماه مبارک رمضان جوان ها معمولا هر دو را مرتکب می شدند .
شرح قانونی در ماه مبارک رمضان
چون می دانید قانون بر این بوده کسی که ماه مبارک رمضان روزه دارد اذان مغرب که شد بعد تا زمانی که نخوابیده می تواند بخورد و بیاشامد و شب اگر خوابید بعد از خواب حق خوردن و آشامیدن نداشت و لو اینکه چیزی نخورده باشد یا بعد از مغرب خوابیده باشد لذا بعد از مغرب هر وقت خوابش برد و هر وقت بیدار شد حق خوردن نداشت .
اعتراض به حکم خداوند
لذا خیلی سخت بوده و اعتراضات مختلفی دارد در این بحث عمربن خطاب که روایات آورده اند که محضر رسول اکرم رسیدند و معترض شدند از جمله آن روایتی که معروف است در این بحث خوات بن جبیر انصاری که برادر عبدالله بن جبیر می باشد .
شأن نزول آیه
خوات بن جبیر انصاری می گوید در جنگ خندق پیرمردی ناتوان شده بود و آمد غذایی بخورد که شب افطار کند اما غذا نبود و خوابش برد و بعد نتوانست بیدار شود و غذا بخورد به همین جهت فردا که در خندق باید کلنگ میزد و کار می کرد بیهوش شد ؛ لذا یکی از موارد این بوده که معروف است که بخاطر ضعف بیهوش شد و رسول خدا وضع او را دید و به حال او حضرت خیلی ناراحت شد.
عدم رعایت حدود توسط جوان ها
از طرف دیگر هم زن ها را مورد استمتاع قرار می داند یعنی جوان ها همسران خود را مورد استمتاع قرار می دادند که این در ماه مبارک رمضان حرام بود ،یعنی شبانه روز حق تصرف زن های خود را نداشتند و حتی زن ها حق استمتاع از همسران خود را نداشتند و نمی‌توانستند جماع کنند.
دلیل تخفیف خداوند برای مسلمین
به این دو جهت در آیه این تخفیف را پیامبر اکرم برای مسلمین و امت آورد که هم نسبت به همسران خود دچار خیانت نشوند که بخواهند حد و حدود خدا را بر هم زنند و هم چیزی بخورند چون میخوردند و گوش نمی دادند ، به هر حال گرسنه می شدند و به خواب می رفتند بعد بیدار می شدند می خواستند غذا و آب بخورند لذا رعایت نمی کردند .
برداشتن بار از دوش مسلمانان
این مسائل همه جمع شد و آیه «أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ»۵ و خداوند توسط پیامبر بار را از دوش مسلمین برداشت و واقعا محدوده ها تسهیل شد .
روزه سکوت در امت های سابق
البته ماه مبارک رمضان در امم سابق حرف زدن ممنوع بوده است و نمی توانستند حرف بزنند که این مورد بدتر است چون حرف نزدن خیلی سخت است و ما هنوز امتحان نکردیم که از اذان صبح تا اذان مغرب حق سخن گفتن نداشته باشیم ؛ حرف زدن بیان خواسته ها و پیام های هر کسی به مخاطب خود می باشد .
برداشتن حکم روزه سکوت
این مورد در امم سابق بوده اما در امت اسلام به واسطه پیامبر برداشته شد و برای مسلمانان آسان شد.
نیاز های اولیه بشر
بحث آیه «وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ»۶ در جلسه قبل مطالبی را اشاره کردیم ؛ اینکه فرموده :«لا تَأْکُلُوا» اولین نیاز بشر وقتی وارد در دنیا می شود خوردن است البته تنفس زود تر می باشد اما بعد از تنفس و اکسیژن نیاز برای انسان أکل و شرب است .
صرف مال برای نیاز های اولیه
لذا انسان ها اولین بار اموال را بیشتر برای چه چیزی استفاده می کردند ؟ برای اکل و شرب پس کسی در همین باب هر تصرفی را در اموال کند به او اکل می گویند ؛ به فرض پول من را گرفتید و ماشین خریدید و پس نمی دهید ؟! به شما میگویند مال مردم را نخور ! شما نخورده اید بلکه ماشین خریده اید .
معنای لا تَأْکُلُوا
بنابراین از همین باب است که میگویند اموال مردم را نخورید ، تفاوتی نمی کند تصرف أکلی ، شربی ،پوششی ،منزل ،مسافرت و… هر کاری با آن کنید تمامی این موارد را شامل می شود و فرقی نمی کند .
معنا و ریشه کلمه مال
کلمه اموال از مال گرفته شده چرا به مال ،مال گفته می شود ؟ کلمه مال و اموال از کلمه میل گرفته شده است که میل یعنی چیزی که انسان به سمت و سوی آن تمایل پیدا می کند پس مال به معنای تمایل انسان به چیزی می باشد و هر چیزی که موجب شود انسان به سمت آن تمایل پیدا کند را این کلمه مال به او گفته می شود .
عدم مصرف مال خود به باطل
جمله «أَمْوالَکُمْ» آن چیزی که می گوییم مال های دیگران را مثلا نخورید این مطلب واضحی است و در این آیه آنچه که بیشتر به ذهن می خورد و در واقع مطلب تازه ای برای ما می باشد این است که مال های خودمان به باطل نخوریم .
حرمت اکل مال خود و دیگران
آنچه که مال دیگران را نخورید محرز است و آنچه که در این آیه مراد می باشد که گاهی اوقات حرام خواری کار به جایی می رسد که مال خودمان را به حرام میخوریم.
ورود مال رشوه به زندگی انسان
البته جمله «وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِیقاً مِنْ أَمْوالِ » ۷ نشان‌دهنده این است که در زندگی شما مالی را وارد می کنید مانند رشوه اینکه رشوه میگیرید ،آنهایی که دست اندرکاران دولتی هستند .
معنا و ریشه فعل تُدْلُوا
لذا اینکه می فرماید:«وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ»۸ کلمه «تُدْلُوا» به معنای دلالت و دلو است و اینکه میگویند دلو بدین دلیل است که دلو می فرستند درون چاه و از وسط چاه آب می کشند و دلال هم که مشتری و فروشنده را کنار هم می نشاند و معامله را انجام می دهد به همین معناست ،یعنی دلال خیلی کشنده می باشد و مشتری و بایع را می کشاند و معامله را میچسباند برای اینکه خودش بتواند به نوایی برسد .
الغای خصوصیت أکل
پس ببینید «وَ لا تَأْکُلُوا» کلمه أکل در اینجا خصوصیتی ندارد لذا از خصوصیت خود ملغی و الغای خصوصیت شامل آن میشود و کلمه اموال جمع مال ، مال به معنای آن چیزی است که انسان به سمت و سوی آن میل پیدا می کند .
معنای جمله «بَیْنَکُمْ»
کلمه «بَیْنَکُمْ» در این آیه یعنی آن چیزی که واصل می شود به خودتان آن را هم به معنای دو چیز که بیشتر نسبت به هم داده می شوند که آنها را از هم جدا کنند .
حل و فصل کار ها به وسیله رشوه
بنابراین جمله «وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ» ۹ برای اینکه مال مردم را بخورید آن را به طرف حکام سوق ندهید که بخواهید کار آنها را حل و فصل کنید ،منظور بحث رشوه است پس رشوه بدهید که کار شخص را نزد دولتی ها و حکومتی ها حل و فصل کنید.
تصرف اموال مردم به رشوه و ظلمت
لذا فرمود:«لِتَأْکُلُوا فَرِیقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ»۱۰ یعنی به کدام غایتی این کار را می کنید ؟ برای حکومتی ها و مردم دلال می شوید برای اینکه بتوانید یک فرقه ای از اموال مردم را «بِالْإِثْمِ» یعنی به ظلم و ظلمت تصرف کنید.
ظلم کدخداها به مردم روستایی
خیلی مهم است که بعضی از افراد در زمان های قدیم و در روستاها خیلی مرسوم بوده که کدخداها باعث می‌شدند که دولتی ها و امنیه ها می آمدند و به ظلمت اموال مردم را به غارت می بردند و مردم بیچاره نمی توانستند حرفی بزنند چون زور و تفنگ دست آنها بود.
خوردن مال مردم توسط دولت ها
لذا کدخداها و یا بعضی از آنهایی که در روستاها بین مردم و دولتی ها واسطه می شدند تا مال و اموال مردم را به ظلمت ببرند لذا آن زمان کلا دولتی ها که سر کار می آمدند محرز بود که از مردم باید ذره ذره جمع می کردند و میخوردند ، اجیر مردم بودند اما الان تمام منابع مردم در دست دولتی ها است .
معنای دلو و دلالی
اصلا کلمه دلو هم که آورده اند یعنی همین کسی را آویزان مردم نکنید که پول ها و اموال مردم را بالا بکشند ،دلو هم به همین خاطر دلو گویند که طناب را می فرستند به واسطه ان دلو وسط عمق چاه و اب را از وسط چاه بالا میکشند لذا اینکه می فرماید:«وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ»۱۱ یعنی واسطه نشوید که اموال مردم را بالا بکشید .
رشوه و آویزان کردن دیگران
البته کلمه «تُدْلُوا» فعل مضارع از باب افعال است که به معنای آویزان کردن می باشد ،یعنی مردم نیایند بعضی اشخاص را آویزان دیگران کنند که بتوانند انجام اموال مردم را به دست آورند .
از بین بردن حق دیگران توسط رشوه
در واقع در کلام مرحوم علامه کنایه از رشوه است ،یعنی دادن رشوه به حکام تا طبق آن میلی که دارند بتوانند به خواسته های خود برسند لذا رشوه می دهند که حق دیگران را از بین ببرند و به دست آورند .
ملاک بودن حق دیگران
لذا اینکه الان هم وجود دارد میگویند رشوه ای که می دهید اگر حق دیگران ضایع نشود رشوه نیست بلکه رشوه در جایی است که حق دیگران ضایع را به نفع شخص دیگر ضایع کنید لذا شاید اینجا رشوه نباشد .
رشوه و از بین بردن حق دیگران
رشوه یعنی کاری کنید تا حق دیگری را از بین ببرید مثلا کاری کنید که از بیت المال به شما برسد و یا پولی می دهید تا نوبت شما را زودتر بیندازد پس نوبت شخص دیگری عقب تر می افتد لذا تایم استیفای حق کسی را من به نفع خودم ببرم .
اشاره قرآن به گروه خاص
فرمود:«وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِیقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ»۱۲ که «لِتَأْکُلُوا فَرِیقاً» همان گروه خاصی می باشد که آنها مال و اموال مردم را بخورند و عرض کردیم که «لِتَأْکُلُوا» نه اینکه ملاک فقط خوردن باشد بلکه از باب اینکه اولین چیزی که انسان در دنیا که باید استفاده و تصرف می کرد خوردن بوده است .
منابع
۱_سوره بقره آیه ۱۸۷
۲_ سوره بقره آیه ۱۸۷
۳_ سوره بقره آیه ۱۸۷
۴_ سوره بقره آیه ۱۸۷
۵_سوره بقره آیه ۱۸۷
۶_ سوره بقره آیه ۱۸۸
۷_ سوره بقره آیه ۱۸۸
۸_ سوره بقره آیه ۱۸۸
۹_ سوره بقره آیه ۱۸۸
۱۰_ سوره بقره آبه ۱۸۸
۱۱_ سوره بقره آیه ۱۸۸
۱۲_سوره بقره آیه ۱۸۸
تفسیر آیه 187 سوره بقره: حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان
مقدمه
آیه 187 سوره بقره به موضوع آمیزش و روابط زناشویی در شب‌های ماه رمضان می‌پردازد. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. در این متن، به تفسیر و تحلیل این آیه و نکات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
1. حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان
1.1. آمیزش با همسران
در شب‌های رمضان، آمیزش با همسران برای مسلمانان حلال شده است. این موضوع به عنوان یک نعمت الهی در نظر گرفته میشود که به خانواده‌ها آرامش و نزدیکی بیشتری می‌بخشد.
1.2. لباس بودن همسران
خداوند در این آیه همسران را به لباس تشبیه کرده است. این تشبیه نشان‌دهنده‌ی نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوجین است. همسران باید یکدیگر را در زندگی حمایت کنند و به یکدیگر آرامش ببخشند.
2. توبه و عفو الهی
2.1. علم خداوند به خیانت نفس
خداوند می‌داند که برخی از مسلمانان در گذشته به خود خیانت کرده و آمیزش را در شب‌های رمضان انجام داده‌اند. این آگاهی الهی نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش خداوند است.
2.2. توبه و عفو
خداوند در این آیه به مسلمانان می‌فرماید که توبه آنها را پذیرفته و از خطاهای گذشته آنها درگذشته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است که به بندگانش فرصت دوباره می‌دهد.
3. احکام روزه‌داری
3.1. زمان افطار
در این آیه، به مسلمانان اجازه داده شده است که تا زمان طلوع فجر بخورند و بیاشامند. این موضوع به آنها کمک می‌کند تا روزه‌داری را به راحتی انجام دهند.
3.2. اتمام روزه تا شب
مسلمانان باید روزه را تا شب به اتمام برسانند و در این مدت از آمیزش با همسران خود در حال اعتکاف در مساجد خودداری کنند.
4. اعتکاف و عبادت
4.1. مفهوم اعتکاف
اعتکاف به معنای بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداوند است. پیامبر اکرم (ص) در مواقعی به اعتکاف می‌پرداختند تا روح خود را صفا دهند.
4.2. آمیزش در حال اعتکاف
در حال اعتکاف، آمیزش با همسران ممنوع است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام است.
5. تشبیه همسر به لباس
5.1. نکات لطیف در تشبیه
تشبیه همسر به لباس نکات و لطایف زیادی را در بر دارد. لباس باید مناسب و زیبا باشد، همان‌طور که همسر نیز باید با شخصیت و فرهنگ فرد متناسب باشد.
5.2. آرامش و زینت
لباس به عنوان زینت و آرامش در زندگی انسان‌ها عمل می‌کند. همسران نیز باید به یکدیگر آرامش و زینت ببخشند.
6. پوشاندن عیوب
6.1. حفظ عیوب یکدیگر
لباس عیوب انسان را می‌پوشاند و همسران نیز باید عیوب یکدیگر را بپوشانند و از یکدیگر حمایت کنند.
6.2. حفظ از آلودگی
همسران باید یکدیگر را از آلودگی به گناه حفظ کنند و در زندگی مشترک به یکدیگر کمک کنند.
7. نتیجه‌گیری
آیه 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیه نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
سوالات و پاسخ‌ها
سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است
سوالات و پاسخ‌ها
سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است؟
پاسخ: در آیه 187 سوره بقره، آمیختگی با همسران در شب‌های رمضان حلال شده است. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های این ماه مبارک با همسران خود آمیخته شوند و از این نعمت الهی بهره‌برداری کنند.
سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟
پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب و احترام در گفتگوهای مربوط به روابط زناشویی است.
سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟
پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. این توجه به نیازهای طبیعی نشان‌دهنده‌ی جامعیت دین اسلام است.
سوال 4: چه پیامی در مورد علم الهی در این آیه وجود دارد؟
پاسخ: آیه به این نکته اشاره دارد که خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. عبارت «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارها و نیازهای انسانی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که خداوند بر اعمال آنها نظارت دارد.
سوال 5: چه نکته‌ای در مورد هدف‌دار بودن آمیزش در این آیه وجود دارد؟
پاسخ: در آیه به این نکته اشاره شده است که آمیزش و فرزندخواهی باید هدف‌دار باشد. عبارت «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی این است که در روابط زناشویی باید به اهداف الهی توجه شود و از خداوند خواسته شود که آنچه را که برای انسان بهتر است، عطا کند.
تحلیل
آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند. دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
کلید واژه‌ها
تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد
نتیجه‌گیری
آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
نکات اجتماعی کاربردی
توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.
رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.
توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.
آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.
تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.
توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.
توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.
ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.
این نکات می‌توانند به عنوان راهکارهایی برای بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی در نظر گرفته شوند و به ایجاد یک جامعه سالم و متعادل کمک کنند. با توجه به آموزه‌های دین اسلام و آیات قرآن، می‌توان به زندگی‌ای با کیفیت و معنادار دست یافت که در آن احترام، محبت و درک متقابل در روابط انسانی حاکم باشد.
1. تخفیف و آسان‌گیری در احکام
1.1. ویژگی‌های دین اسلام
تخفیف و آسان‌گیری در احکام، از ویژگی‌های بارز دین اسلام است. خداوند در آیه می‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمْ» که نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است.
2. رعایت ادب در سخن
2.1. ادب در قرآن
رعایت ادب در سخن، یکی از ویژگی‌های قرآن است. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که در این آیه به کنایه از آمیزش آمده است.
3. باز گذاشتن راه‌های مشروع
3.1. محدودیت‌های الهی
هر جا که خواستید راهی را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. خداوند در روز رمضان آمیزش را ممنوع می‌کند، اما در شب آن را مجاز می‌شمرد.
4. عبادت روز و لذت شب
4.1. جامعیت دین
عبادت روز و لذت مشروع شب، نشانه‌ی جامعیت دین است. در یک آیه، هم احکام روزه و هم مسائل زناشویی آمده است.
5. توجه اسلام به نیازهای طبیعی
5.1. نیازهای انسانی
اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد. آیه به وضوح بیان می‌کند که «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به نیازهای زناشویی اشاره دارد.
6. نیاز دو طرفه
6.1. وابستگی متقابل
نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هر یک برای پوشش نیازهای طبیعی خود به دیگری نیازمند است. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ»
7. آگاهی خداوند از جزئیات
7.1. علم الهی
خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارهای انسان‌هاست.
8. جواز خطا و غریزه جنسی
8.1. خطاهای انسانی
انسان جایزالخطا است و غریزه جنسی در او قوی است. «کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.
9. ترک فرمان خدا
9.1. خیانت به خود
ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمی به خود ماست. «تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این نکته تأکید می‌کند.
10. هدف‌دار بودن آمیزش
10.1. آمیزش با هدف
در آمیزش و فرزندخواهی، برای خداوند تکلیف معین نکنید که پسر باشد یا دختر. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.
11. هدف‌دار بودن آمیزش جنسی
11.1. آمیزش با هدف
حتی آمیزش جنسی باید هدف‌دار باشد. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت هدف در روابط زناشویی است.
12. معیارهای احکام اسلامی
12.1. سادگی و طبیعی بودن
معیار احکام اسلامی، معیارهای عمومی، طبیعی و ساده است. «یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» به وضوح قابل درک است.
13. نقش زمان‌بندی در عبادات
13.1. اهمیت زمان
نقش زمان‌بندی را در عبادات فراموش نکنید. «أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ» به این نکته تأکید دارد.
14. مفهوم اعتکاف
14.1. سکونت در مسجد
اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَ
14. مفهوم اعتکاف
14.1. سکونت در مسجد
اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» به اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام اشاره دارد.
15. پیشگیری از گناه
15.1. نزدیک نشوید
پیشگیری از گناه لازم است. قرآن می‌فرماید: به گناه نزدیک نشوید، زیرا نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فَلا تَقْرَبُوها» به این نکته تأکید می‌کند.
16. تقوا و فلسفه احکام الهی
16.1. هدف از روزه
تقوا، فلسفه احکام الهی است. روزه برای تقواست و آمیزش جنسی مشروع نیز برای تقواست. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» به این موضوع اشاره دارد.
17. عمل به دستورات الهی
17.1. بستر رشد و تقوا
عمل به دستورات الهی، بستر رشد و تقوا می‌باشد. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت پیروی از احکام الهی در زندگی است.
18. نتیجه‌گیری
18.1. اهمیت آیات الهی
آیات الهی در این زمینه به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند و به نیازهای طبیعی و روحی یکدیگر توجه داشته باشند. این آیات به وضوح نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند.
سوالات و پاسخ‌ها
سوال 1: چه ویژگی‌هایی در دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام اشاره دارد؟
پاسخ: دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام توجه ویژه‌ای دارد. آیه «أُحِلَّ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است که به مسلمانان اجازه می‌دهد در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند.
سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟
پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب در این موضوع است.
سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟
پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
تحلیل
آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند.
کلید واژه‌ها
تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد
نتیجه‌گیری
آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.
نکات اجتماعی کاربردی
توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.
رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی
پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.
توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.
آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.
تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.
توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.
توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.
ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.
