بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

 وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی‏ وَ لْیُؤْمِنُوا بی‏ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ (۱۸۶) أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ (۱۸۷) وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (188)

و چون بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو که) من حتما (به همه) نزدیکم، دعاى دعاکننده را هنگامى که مرا بخواند اجابت مى‏کنم، پس دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، شاید که راه یابند.  ۱۸۷ براى شما در شب روزه همبستر شدن با زنانتان حلال شد، آنها لباسند براى شما و شما لباسید براى آنها (هر یک زینت دیگرى هستید و پوشاننده عیوب و حافظ از گناه او). خداوند مى‏دانست که شما (درباره حرمت آمیزش در شب روزه) به خود خیانت مى‏کردید، پس بر شما عطف توجه کرد و از شما درگذشت، پس اکنون (مى‏توانید) با آنها همبستر شوید و آنچه را خدا براى شما (درباره این عمل) مقرر داشته (از ثواب و عفّت از حرام و اولاد صالح) طلب کنید، و (در شب‏هاى روزه رواست که) بخورید و بیاشامید تا وقتى که رشته سپید صبح از رشته سیاه (شب) براى شما روشن گردد، سپس روزه را تا شب به اتمام رسانید. و با زنان در حالى که در مسجدها معتکفید همبستر نشوید. اینها مرزهاى (حلال و حرام) خداوند است، نزدیک آنها نروید (تخلف نکنید). این گونه خداوند آیات خود را براى مردم روشن مى‏سازد، شاید بپرهیزند. و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مى‏دانید (این کار، گناه است)! (188)

تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه  187

آیه ۱۸۷ . بیان مقررات شب‏هاى رمضان و هشدار به رعایت قوانین الهى‏ 

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

 وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی‏ وَ لْیُؤْمِنُوا بی‏ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ (۱۸۶) أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ (۱۸۷) وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (188)

و چون بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو که) من حتما (به همه) نزدیکم، دعاى دعاکننده را هنگامى که مرا بخواند اجابت مى‏کنم، پس دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، شاید که راه یابند.  ۱۸۷ براى شما در شب روزه همبستر شدن با زنانتان حلال شد، آنها لباسند براى شما و شما لباسید براى آنها (هر یک زینت دیگرى هستید و پوشاننده عیوب و حافظ از گناه او). خداوند مى‏دانست که شما (درباره حرمت آمیزش در شب روزه) به خود خیانت مى‏کردید، پس بر شما عطف توجه کرد و از شما درگذشت، پس اکنون (مى‏توانید) با آنها همبستر شوید و آنچه را خدا براى شما (درباره این عمل) مقرر داشته (از ثواب و عفّت از حرام و اولاد صالح) طلب کنید، و (در شب‏هاى روزه رواست که) بخورید و بیاشامید تا وقتى که رشته سپید صبح از رشته سیاه (شب) براى شما روشن گردد، سپس روزه را تا شب به اتمام رسانید. و با زنان در حالى که در مسجدها معتکفید همبستر نشوید. اینها مرزهاى (حلال و حرام) خداوند است، نزدیک آنها نروید (تخلف نکنید). این گونه خداوند آیات خود را براى مردم روشن مى‏سازد، شاید بپرهیزند. و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مى‏دانید (این کار، گناه است)! (188)

وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ  ۱

رابطه صوم و اعتکاف

در آیه ۱۸۷ سوره مبارکه بقره به دنبال بحث صیام و بحث حلال شدن جماع در شبهای ماه مبارک رمضان بودیم ، بعد به دنبال این آیه و به مناسبت همین آیه چون بحث اعتکاف را همیشه به دنبال صوم می اوردند.

حرمت مجامعت بر معتکف

لذا در این آیه شریفه به دنبال آن مطلب فرمود :«وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ»۲ و «وَ أَنْتُمْ عاکِفُونَ فِی الْمَساجِدِ»۳ شامل «لَیْلَهَ الصِّیامِ» و «أُحِلَّ» نمی شود چون کسی که در مسجد اعتکاف می کند شب و روز حق مجامعت ندارد .

کلی بودن حرمت مجامعت معتکف

بنابراین اگر کسی اعتکاف داشته باشد نه اینکه فکر کنید در مسجد شب ها«أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ»۴ اینطور نیست و شامل این مطلب نمی شود .

لزوم رعایت حدود الهی

در ادامه می فرماید:«تِلْکَ حُدُودُ اللَّـهِ فَلا تَقْرَبُوها»۵ آنچه که مسلم می باشد باید حد را رعایت کنیم و نکته ای که وجود دارد در جمله «فَلا تَقْرَبُوها» است که این در جلسه قبل عرض کردیم که اگر چیزی خداوند چبزی را حد قرار داد شما نباید روی حد بروید واگر روی حد رفتید ممکن است که مرتکب آن بشوید .

قول حکما برای رعایت حدود

مثلا حکما می گویند :« الشئ اذا جاوز حده انعکس الی ضده» یعنی اگر چیزی را شما از حدش تجاوز کردید ، نتیجه عکس می دهد لذا «فَلا تَقْرَبُوها» بدین خاطر می باشد که مبادا داخل آن شوید.

رعایت حدود در کلام امیرالمومنین (ع)

روایتی از امیرالمومنین علیه السلام نقل شده که فرموده اند:« فَمَنْ  یَرْتَعْ حَوْلَهَا یُوشِکْ أَنْ یَدْخُلَهَا»۶ شما اگر گوسفند های خود را بردید در مرز مردم و خواستید آنها را به چرا ببرید شک نکنید که ممکن است داخل آن بشوند .

چرای گوسفندان و رعایت حدود

بنده به یاد دارم در زمان بچگی در محله ما به مزرعه می رفتیم بعضی افراد می خواستند چوب و تیره مشترک را به چرا بیاورند لذا وقتی گوسفند ها را می آوردند ،گوسفند حد را رعایت نمی کرد و داخل در مزرعه بعدی می شد ، پس این حد را نباید کسی نزدیکش برود و هر کس نزدیک شد موجب می شود که انسان مرتکب آن شود .

توضیح رعایت حدود برای معتکف

بنابراین بحث جماع را چگونه می شود حدش را «فَلا تَقْرَبُوها» شامل آن شود ؟ اینکه شما معتکف هستید و به خانه میروید و میخواهید ملاعبه ای داشته باشید کم کم موجب می شود که انسان را بکشاند به جماع ،یا مثلا ماه مبارک رمضان است .

حکم ملاعبه،استمتاع و جماع روزه دار

اشکالی ندارد که شما با خانم خود ملاعبه داشته باشید و استمتاع ببرید فقط دخول و جماع حرام است اما این «فَلا تَقْرَبُوها»شامل آن میشود چون ممکن است او را به ارتکاب بکشاند ، مگر اینکه خیلی انسان با اراده ای باشد که شیطان نتواند او را وسوسه کند که کار را به آخر برساند ؛ لذا رعایت کردن حدود خداوند به این است که نزدیک حدود خداوند نباید شد .

ملازمه رعایت محرمات و رعایت حدود

آنچه که مسلم است ترک محرمات یکی از آن چیز هایی که باعث ترک میشود رعایت حدود است ،رعایت حدود باعث ترک محرمات می شود که اگر  ما حدود را رعایت نکنیم احتمال اینکه در محرمات داخل شویم وجود دارد .

تفسیر آیه ۱۸۸ سوره بقره

آیه بعدی خداوند متعال می فرماید:«وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِیقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»۷

چگونگی صرف مال خود

نکته ای وجود دارد که گاهی اوقات ما فکر می کنیم که چون مال خودمان می باشد پس به هر نحوی می توانیم آن را استفاده کنیم درصورتی که قرآن کریم این نکته بسیار زیبا را می فرماید .

مراد از مصرف باطل

خداوند متعال نفرموده :«وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَ الناس» بلکه فرمود:«وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ»۸ یعنی اموال خودتان را و یک سری راه هایی وجود دارد که شما اموال خود را به حرام میخورید که منظور از «بِالْباطِلِ» همین مطلب است .

صرف مال خود در باطل

مثلا در معامله و معاشرت هایی که ما داریم که مال خود ما می باشد اما این مال خود را به نحو صحیح مصرف و معامله نمی کنیم ؛ مثلا چیزی که الان در جامعه ما مبتلی به است این بحث نقد و نسیه می باشد .

حکم معامله نسیه ای

شما میخواهید ساعت اول مال خود را نسیه بفروشید ،هم در شرع تایید شده و هم در عرف این کار را می کرده که معامله نسیه باید گران تر بخرد خریدار تا آن کسی که نقد می خرند و این چیز عرفی است ،عقل نیز آن را قبول دارد و همچنین عرف به معنای عقلا آن را عمل می کردند .

صورت باطل معامله نسیه ای

 کسی بیاید این معامله را به صورت نقدی انجام دهد اما آن را ندهد و بعد جناب فروشنده بگوید چون پول من را الان نمی خواهید بدهید یا ده روز طول کشید ، باید پول اضافه تری بدهید این از مصادیق هم بحث می شود که الان مبتلی به هستیم .

لزوم معلوم کردن معامله در نسیه

لذا می خواهید نسیه بخرید یا بفروشید روز اول آن را معلوم کن تا نقد و نسیه آن مشخص باشد ،مسلما ما به التفاوت دارد ،اما اگر فروختید حقی ندارید و لو اینکه مشتری دیر تر پول شما را بدهد .

حکم و مصادیق معامله سلف

یا معامله سلف که شما یک چیزی را پیش‌فروش می کنید ، مانند کشاورز و صنعت گر که مثلا کمباین را به شما پیش فروش می کند ، پول آن را زودتر می گیرد و شما آن را میخرید خب باید ارزان تر بخرید چون مواد اولیه ای که برای ساخت آن جناب صانع بخرد از پول شما می خرید ، معطلی سرمایه ندارد .

نجس کردن نان خود

بنابراین این موارد را باید رعایت کرد و اگر این مطالب رعایت شود آن وقت انسان مال خودش را به حرام مصرف نمی کند ؛ البته بعضی افراد هستند که در عرف هم میگویند که شخص فلانی تا نان خود را نجس نکند نمیخورد ،یعنی تا یک شئ حرام را در کار نیاورد آن مال به دل او نمیچسبد ؛ پس می فرماید مال خودتان را اینگونه به حرام نیفکنید لذا فرمود:«وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ»۹

مراد از لفظ أکل

البته بحث کلی که در این آیه فرموده ،درست است که اکل و شرب معنای خاص خود را دارد و منظور خوردن است اما جمله «لا تَأْکُلُوا» از باب غلبه معنا می شود ،یعنی اینکه مال مثلا ماشین میخواهید بخرید که ماشین خوردنی نیست یا لباس ،خانه زمین میخواهید بخرید .

ملازمه أکل و مصرف مال

پس مراد از اینکه «لا تَأْکُلُوا» یعنی «لا تتصرفوا»اموال خودتان را  تصرف نکنید اعم از اینکه در خوردن باشد یا شرب و آشامیدن باشد و یا برای مصارف دیگر باشد لذا آنچه که متعارف می باشد بین خودتان مسلما آن را به گونه ای استفاده نکنید که آن را به حرام و باطل استفاده کنید .

خصوصیت نداشتن لفظ أکل

لذا «لا تَأْکُلُوا» ، اکل در این آیه خصوصیتی ندارد و القاء خصوصیت موجب می شود که شما تنقیح مناط کنید و مناط و ملاک را در آن پیاده کردید مربوط به همه مسائل می شود .

توضیح الغای خصوصیت

یعنی اگر یک موضوع خاصی را در یک حکمی که کلی است ،بیان میشود آن موضوع خاص مورد نظر نیست بلکه از باب مصداق آن را آورده اند لذا در این بحث چون مصارفی که انسان دارد ،یکی از مصرف های مال خصوصا خوردن است که انسان اولین چیزی که برای جسمی او می باشد ، خوردن و آشامیدن است .

مصادیق مصرف مال

بنابراین اگر کسی مال خودش را میخواهد بخورد نباید به باطل بخورد ولی خصوصیتی ندارد پس پوشیدن ،مرکب خریدن و منزل خریدن و… را نیز شامل می شود لذا می گویند الغاء خصوصیت یعنی خصوصیت ملغی می باشد و کاری به آن نداریم .

جریان حکم با تنقیح مناط

ملاک آن چیزی است که ما میخواهیم در این بحث داشته‌ باشیم که آن تصرف در اموال می باشد که ملاک و مناط می باشد لذا با تنقیح مناط ،یعنی با تثبیت آن مناط و ملاک آن حکم جاری می شود و با تنقیح مناط آن حکم جریان پیدا می کند .

استفاده فقها از تنقیح مناط

لذا دقت داشته باشید که بحث الغاء خصوصیت و تنقیح مناط در این موارد وجود دارد و فقها هم در راس استنباط خود در این موارد ،وقتی میخواهند استدلال به ادله کنند چون بعضی از  ادله نقلیه ما مصداقی بیان می شود و می گویند این ها  خصوصیتی ندارد و آنچه که وجود دارد ملاک و مناطی می باشد که در آن انجام دهند.

صورت باطل اخذ دستمزد

یا بحثی وجود دارد که مثلا شما میخواهید عملی را انجام دهید و در برابر آن اجرت بگیرید ، همان مورد را ممکن است به حرام کار را خراب کند ، کار را انجام داده  اما کاری می کند که آن را خرابش می کند ؛ مثلا ده ساعت کار کرده اما پنج دقیقه از آن را خراب میکند ، این پنج دقیقه خراب کردن نسبت به آن مابقی نجس می کند .

مصداق دیگر کار باطل

یک دیگ برنج را دم کرده یا به قول خودمان آش پخته اما مدفوع موش در آن می اندازد پس همه آن نجس می شود ،این کار خراب می شود لذا این نحوه «وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ»۱۰ لفظ «بِالْباطِلِ» یعنی به غیر شرعی و غیر آنچه که خداوند فرموده است .

اعتبار عرف در احکام شرعی

البته شرع هم اینطور نیست که یک چیزی از خودش بگوید بلکه واقعا در ادله ای که ما نسبت به همه مسائل اعم از  عبادی و معاملاتی فرقی نمی کند ، تماما روی عرف است لذا عرفیاتی می باشد که بشر انجام می دهد و شرع مقدس آنچه که معقول است را تأیید می کند .

ملازمه میان شرع و عقل

همان ملازمه میان شرع و عقل یعنی اینطور نیست که فکر کنید شرع یک چیزی را برای ما می آورد که عقل آن را قبول نداشته باشد بلکه همیشه شرع چیزی را بیان می کند که عقل را قبول دارد .

رابطه عقل و شرع

 پس اگر معقول نبود شک‌کنید که آن اصلا مشروع باشد و اگر چیزی معقول نبود در اینکه مشروع باشد شک نکنید که نیست  و هرچه مشروع می باشد قبل از آن معقول بوده است .

مرسوم بودن ازدواج در همه ملل

همه آنچه در جامعه اتفاق می افتد مانند بحث ازدواج در جامعه های انسانی به نحو های مختلف در ملل مختلف مسئله مرسومی بوده و اگر شرع هم بگوید به این نحو ازدواج کنید ، نحو خاص خودش را دارد لذا اسلام هیچ وقت ازدواج های ملل دیگر را رد نمی کند و لو اینکه شخص هیچ دینی نداشته باشد .

حکم ازدواج کافر

 زن و مردی با هم ازدواج کرده اند و اصلا کافر بوده اند و بچه ای به دنیا آمده ،نه تنها شرع ما بلکه هیچ شرعی نمی گوید که آن بچه حرام زاده است و حتما باید به شرع اسلام و به نحو اسلام بیایند صیغه بخوانند یا عقد بخوانند  که ازدواج آنها صحیح باشد ،اینطور نیست.

قبول تعهد در همه ازدواج ها

بنابراین آنچه در همه ملل انجام می شود بر امر ازدواج که تعهد و پیمان طرفین می باشد را قبول دارد ؛ هر دینی قبول دارد پس اسلام هم قبول دارد .

عدم انجام فعل عبث از سوی خداوند

مسام بدانید خداوند چیزی را عبث میان ما نیاورده ،به عبارت دیگر تمام آنچه که خداوند بر ما واجب میکند دارای مصلحت است ،مصلحت آن نیز برای ما  لازم می باشد پس آنچه که مستحب است دارای مصلحت راجحه می باشد ،یعنی مصلحتی است که اگر داشته باشیم نفع و سود ما در آن قرار دارد .

حکمت حرام بودن حرمت ها

آنچه که در شرع مقدس برای ما حرام کرده است ،نه اینکه فکر کنید این حرام را ریشه ای اسلام حرام کرده بلکه چون برای انسان مفسده دارد ،این مفسده مهلکه است برای انسان ،حتی مهلکه نیست اما زشتی دارد و برای انسان قباحت هایی دارد اعم از ظاهری و واقعی ،موجب مرض میشود لذا می فرماید که مکروه است یعنی مفسده مهلکه نیست اما مفسده وجود دارد .

 افعال مباح

یک فعلی هم نه برای شما مصلحت دارد و نه مفسده دارد یعنی میخواهید انجام دهید یا انجام ندهید

مخلوط شدن اموال ما با دیگران

اینکه فرمود:«وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ»۱۱ همه این موارد که گذشت را شامل می شود و باید مواظب باشیم ؛ بله بعضی اوقات هم اموال خود را با اموال دیگران نباید قاطی کنیم چون اگر قاطی کردیم خصوصا مال یتیم را اگر مرتکب شدیم مصداق «وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ» می شود .

منابع

۱_سوره بقره آیه ۱۸۷

۲_سوره بقره آیه ۱۸۷

۳_سوره بقره آیه ۱۸۷

۴_ سوره بقره آیه ۱۸۷

۵_سوره بقره آیه ۱۸۷

۶_ من لا یحضره الفقیه ج ۴ ص ۷۵

۷_سوره بقره آیه ۱۸۸

۸_سوره بقره آیه ۱۸۸

۹_سوره بقره آیه ۱۸۸

۱۰_سوره بقره آیه ۱۸۸

۱۱_سوره بقره آیه ۱۸۸

تفسیر آیه 187 سوره بقره: حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان

مقدمه

آیه 187 سوره بقره به موضوع آمیزش و روابط زناشویی در شب‌های ماه رمضان می‌پردازد. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. در این متن، به تفسیر و تحلیل این آیه و نکات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

1. حلالیت آمیزش در شب‌های رمضان

1.1. آمیزش با همسران

در شب‌های رمضان، آمیزش با همسران برای مسلمانان حلال شده است. این موضوع به عنوان یک نعمت الهی در نظر گرفته می‌شود که به خانواده‌ها آرامش و نزدیکی بیشتری می‌بخشد.

1.2. لباس بودن همسران

خداوند در این آیه همسران را به لباس تشبیه کرده است. این تشبیه نشان‌دهنده‌ی نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوجین است. همسران باید یکدیگر را در زندگی حمایت کنند و به یکدیگر آرامش ببخشند.

2. توبه و عفو الهی

2.1. علم خداوند به خیانت نفس

خداوند می‌داند که برخی از مسلمانان در گذشته به خود خیانت کرده و آمیزش را در شب‌های رمضان انجام داده‌اند. این آگاهی الهی نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش خداوند است.

2.2. توبه و عفو

خداوند در این آیه به مسلمانان می‌فرماید که توبه آن‌ها را پذیرفته و از خطاهای گذشته آن‌ها درگذشته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است که به بندگانش فرصت دوباره می‌دهد.

3. احکام روزه‌داری

3.1. زمان افطار

در این آیه، به مسلمانان اجازه داده شده است که تا زمان طلوع فجر بخورند و بیاشامند. این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند تا روزه‌داری را به راحتی انجام دهند.

3.2. اتمام روزه تا شب

مسلمانان باید روزه را تا شب به اتمام برسانند و در این مدت از آمیزش با همسران خود در حال اعتکاف در مساجد خودداری کنند.

4. اعتکاف و عبادت

4.1. مفهوم اعتکاف

اعتکاف به معنای بریدن از دنیا و پناهنده شدن به خداوند است. پیامبر اکرم (ص) در مواقعی به اعتکاف می‌پرداختند تا روح خود را صفا دهند.

4.2. آمیزش در حال اعتکاف

در حال اعتکاف، آمیزش با همسران ممنوع است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام است.

5. تشبیه همسر به لباس

5.1. نکات لطیف در تشبیه

تشبیه همسر به لباس نکات و لطایف زیادی را در بر دارد. لباس باید مناسب و زیبا باشد، همان‌طور که همسر نیز باید با شخصیت و فرهنگ فرد متناسب باشد.

5.2. آرامش و زینت

لباس به عنوان زینت و آرامش در زندگی انسان‌ها عمل می‌کند. همسران نیز باید به یکدیگر آرامش و زینت ببخشند.

6. پوشاندن عیوب

6.1. حفظ عیوب یکدیگر

لباس عیوب انسان را می‌پوشاند و همسران نیز باید عیوب یکدیگر را بپوشانند و از یکدیگر حمایت کنند.

6.2. حفظ از آلودگی

همسران باید یکدیگر را از آلودگی به گناه حفظ کنند و در زندگی مشترک به یکدیگر کمک کنند.

7. نتیجه‌گیری

آیه 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیه نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه چیزی در آیه 187 سوره بقره حلال شده است؟

پاسخ: در آیه 187 سوره بقره، آمیختگی با همسران در شب‌های رمضان حلال شده است. این آیه به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های این ماه مبارک با همسران خود آمیخته شوند و از این نعمت الهی بهره‌برداری کنند.

سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟

پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب و احترام در گفتگوهای مربوط به روابط زناشویی است.

سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟

پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. این توجه به نیازهای طبیعی نشان‌دهنده‌ی جامعیت دین اسلام است.

سوال 4: چه پیامی در مورد علم الهی در این آیه وجود دارد؟

پاسخ: آیه به این نکته اشاره دارد که خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. عبارت «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارها و نیازهای انسانی است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که خداوند بر اعمال آن‌ها نظارت دارد.

سوال 5: چه نکته‌ای در مورد هدف‌دار بودن آمیزش در این آیه وجود دارد؟

پاسخ: در آیه به این نکته اشاره شده است که آمیزش و فرزندخواهی باید هدف‌دار باشد. عبارت «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی این است که در روابط زناشویی باید به اهداف الهی توجه شود و از خداوند خواسته شود که آنچه را که برای انسان بهتر است، عطا کند.

تحلیل

آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند. دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد و به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

کلید واژه‌ها

تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد

نتیجه‌گیری

آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

نکات اجتماعی کاربردی

توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.

رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.

توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.

تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.

توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.

توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.

توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.

ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.

این نکات می‌توانند به عنوان راهکارهایی برای بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی در نظر گرفته شوند و به ایجاد یک جامعه سالم و متعادل کمک کنند. با توجه به آموزه‌های دین اسلام و آیات قرآن، می‌توان به زندگی‌ای با کیفیت و معنادار دست یافت که در آن احترام، محبت و درک متقابل در روابط انسانی حاکم باشد.

1. تخفیف و آسان‌گیری در احکام

1.1. ویژگی‌های دین اسلام

تخفیف و آسان‌گیری در احکام، از ویژگی‌های بارز دین اسلام است. خداوند در آیه می‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمْ» که نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است.

2. رعایت ادب در سخن

2.1. ادب در قرآن

رعایت ادب در سخن، یکی از ویژگی‌های قرآن است. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که در این آیه به کنایه از آمیزش آمده است.

3. باز گذاشتن راه‌های مشروع

3.1. محدودیت‌های الهی

هر جا که خواستید راهی را ببندید، یک راه مشروع را باز بگذارید. خداوند در روز رمضان آمیزش را ممنوع می‌کند، اما در شب آن را مجاز می‌شمرد.

4. عبادت روز و لذت شب

4.1. جامعیت دین

عبادت روز و لذت مشروع شب، نشانه‌ی جامعیت دین است. در یک آیه، هم احکام روزه و هم مسائل زناشویی آمده است.

5. توجه اسلام به نیازهای طبیعی

5.1. نیازهای انسانی

اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد. آیه به وضوح بیان می‌کند که «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به نیازهای زناشویی اشاره دارد.

6. نیاز دو طرفه

6.1. وابستگی متقابل

نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هر یک برای پوشش نیازهای طبیعی خود به دیگری نیازمند است. «هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ»

7. آگاهی خداوند از جزئیات

7.1. علم الهی

خداوند از جزئیات کارهای انسان آگاه است. «عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ» نشان‌دهنده‌ی علم الهی به رفتارهای انسان‌هاست.

8. جواز خطا و غریزه جنسی

8.1. خطاهای انسانی

انسان جایزالخطا است و غریزه جنسی در او قوی است. «کُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.

9. ترک فرمان خدا

9.1. خیانت به خود

ترک فرمان خدا، خیانت و ظلمی به خود ماست. «تَخْتانُونَ أَنْفُسَکُمْ» به این نکته تأکید می‌کند.

10. هدف‌دار بودن آمیزش

10.1. آمیزش با هدف

در آمیزش و فرزندخواهی، برای خداوند تکلیف معین نکنید که پسر باشد یا دختر. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» به این موضوع اشاره دارد.

11. هدف‌دار بودن آمیزش جنسی

11.1. آمیزش با هدف

حتی آمیزش جنسی باید هدف‌دار باشد. «وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت هدف در روابط زناشویی است.

12. معیارهای احکام اسلامی

12.1. سادگی و طبیعی بودن

معیار احکام اسلامی، معیارهای عمومی، طبیعی و ساده است. «یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ» به وضوح قابل درک است.

13. نقش زمان‌بندی در عبادات

13.1. اهمیت زمان

نقش زمان‌بندی را در عبادات فراموش نکنید. «أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ» به این نکته تأکید دارد.

14. مفهوم اعتکاف

14.1. سکونت در مسجد

اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَ

14. مفهوم اعتکاف

14.1. سکونت در مسجد

اعتکاف به معنای سکونت در مسجد است، مشروط به روزه گرفتن. «عاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ» به اهمیت عبادت و تمرکز بر خداوند در این ایام اشاره دارد.

15. پیشگیری از گناه

15.1. نزدیک نشوید

پیشگیری از گناه لازم است. قرآن می‌فرماید: به گناه نزدیک نشوید، زیرا نزدیک شدن به گناه همان و افتادن در آن همان. «فَلا تَقْرَبُوها» به این نکته تأکید می‌کند.

16. تقوا و فلسفه احکام الهی

16.1. هدف از روزه

تقوا، فلسفه احکام الهی است. روزه برای تقواست و آمیزش جنسی مشروع نیز برای تقواست. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» به این موضوع اشاره دارد.

17. عمل به دستورات الهی

17.1. بستر رشد و تقوا

عمل به دستورات الهی، بستر رشد و تقوا می‌باشد. «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» نشان‌دهنده‌ی اهمیت پیروی از احکام الهی در زندگی است.

18. نتیجه‌گیری

18.1. اهمیت آیات الهی

آیات الهی در این زمینه به مسلمانان یادآوری می‌کند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند و به نیازهای طبیعی و روحی یکدیگر توجه داشته باشند. این آیات به وضوح نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند.

سوالات و پاسخ‌ها

سوال 1: چه ویژگی‌هایی در دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام اشاره دارد؟

پاسخ: دین اسلام به تخفیف و آسان‌گیری در احکام توجه ویژه‌ای دارد. آیه «أُحِلَّ لَکُمْ» نشان‌دهنده‌ی رحمت و آسان‌گیری در دین است که به مسلمانان اجازه می‌دهد در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند.

سوال 2: چه نکته‌ای در مورد رعایت ادب در سخن در قرآن وجود دارد؟

پاسخ: قرآن به رعایت ادب در سخن تأکید دارد. واژه «رفث» به معنای سخن گفتن پیرامون مسائل زناشویی است که به کنایه از آمیزش آمده است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت ادب در این موضوع است.

سوال 3: چرا اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه دارد؟

پاسخ: اسلام به نیازهای طبیعی انسان توجه کامل دارد و آیه «الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ» به وضوح بیان می‌کند که نیازهای زناشویی و عاطفی انسان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

تحلیل

آیات 187 سوره بقره به مسلمانان اجازه می‌دهد تا در شب‌های رمضان با همسران خود آمیخته شوند و به بیان احکام و حدود الهی در این زمینه می‌پردازد. این آیات نشان‌دهنده‌ی رحمت و بخشش الهی هستند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند. همچنین، این آیات به اهمیت رعایت ادب، توجه به نیازهای طبیعی و پیشگیری از گناه تأکید دارند.

کلید واژه‌ها

تخفیف, آسان‌گیری, ادب, قرآن, آمیختگی, نیازهای طبیعی, تقوا, عبادت, اعتکاف, گناه, رحمت, بخشش, احکام, زناشویی, علم الهی, خطا, هدف‌دار, زمان‌بندی, سادگی, رشد

نتیجه‌گیری

آیات الهی در سوره بقره به مسلمانان یادآوری می‌کند که دین اسلام با توجه به نیازهای انسانی و طبیعی، احکام را به گونه‌ای آسان و قابل فهم ارائه می‌دهد. این آیات به اهمیت تقوا و عمل به دستورات الهی تأکید دارند و به مسلمانان یادآوری می‌کنند که باید از فرصت‌های الهی بهره‌برداری کنند.

نکات اجتماعی کاربردی

توجه به نیازهای عاطفی: در روابط زناشویی، توجه به نیازهای عاطفی یکدیگر اهمیت دارد.

رعایت ادب در گفتگو: در بحث‌های زناشویی و خانوادگی، رعایت ادب و احترام به یکدیگر ضروری است.

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی

پیشگیری از گناه: نزدیک نشدن به گناه و حفظ حریم‌های الهی باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد.

توجه به زمان‌بندی: در انجام عبادات و فعالیت‌های روزمره، زمان‌بندی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

آموزش و آگاهی: آگاهی از احکام و دستورات الهی می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.

تقویت روابط خانوادگی: ایجاد فضایی محبت‌آمیز و صمیمی در خانواده می‌تواند به تقویت روابط و کاهش تنش‌ها کمک کند.

توجه به نیازهای طبیعی: درک نیازهای طبیعی و غریزی یکدیگر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مشترک کمک کند.

توسعه تقوا: تقویت تقوا و پرهیز از گناه می‌تواند به رشد فردی و اجتماعی افراد کمک کند.

توجه به جزئیات: توجه به جزئیات در روابط زناشویی و خانوادگی می‌تواند به ایجاد یک زندگی سالم و شاداب کمک کند.

ترویج فرهنگ گفتگو: ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در خانواده می‌تواند به حل مشکلات و تقویت روابط کمک کند.

 ۰۰ _ ۲۳ _ ۰۳ _ ۱۴۰۲