تفسیر سوره مبارکه بقره آیه ۱۸۴ جلسه ۱ حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی ۱ جلسه تفسیر آیه صد و هشتاد و چهار بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ […]
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
۱ جلسه تفسیر آیه صد و هشتاد و چهار
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَهٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ (۱۷۸) وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۷۹) کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ (۱۸۰) فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ (۱۸۱) فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ (۱۸۲) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۸۳) أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۸۴)
اى اهل ایمان! در مورد کشته شدگان بر شما قصاص مقرّر و لازم شده: آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده، زن در برابر زن. پس کسى که [مرتکب قتل شده چنانچه] از سوى برادر [دینى] اش [که ولىِّ مقتول است] مورد چیزى از عفو قرار گرفت [که به جاى قصاص، دیه و خونبها پرداخت شود] پس پیروى از روش شایسته و پسندیده [نسبت به وضع مادى قاتل بر عهده عفو کننده است]، و پرداخت دیه و خونبها با نیکویى و خوشرویى [بر عهده قاتل است]. این [حکم] تخفیف و رحمتى است از سوى پروردگارتان؛ پس هر که بعد از عفو، تجاوز کند [و به قصاص قاتل برخیزد] براى او عذابى دردناک است. (۱۷۸) اى صاحبان خرد! براى شما در قصاص مایه زندگى است، باشد که [از ریختن خون مردم بدون دلیل شرعى] بپرهیزید. (۱۷۹) بر شما مقرّر و لازم شده چون یکى از شما را مرگ در رسد، اگر مالى از خود به جا گذاشته است، براى پدر و مادر و خویشان به طور شایسته و پسندیده وصیت کند. این حقّى است بر عهده پرهیزکاران. (۱۸۰) پس کسانى که بعد از شنیدن وصیت، آن را تغییر دهند، گناهش فقط بر عهده آنانى است که تغییرش مىدهند یقیناً خدا شنوا و داناست. (۱۸۱) پس کسى که از انحراف وصیت کننده [در مورد حقوق ورثه] یا از گناه او [که به کار نامشروع و ناحقّى وصیت کند] بترسد، و میان ورثه [با تغییر دادن وصیت بر اساس احکام دین] اصلاح دهد، گناهى بر او نیست یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۸۲) اى اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید. (۱۸۳) [در] روزهایى چند [روزه بگیرید] پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزههاى فوت شده] از روزهاى دیگر [را روزه بگیرد] و بر آنان که روزه گرفتن طاقتفرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جاى هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید براى شما بهتر است. (۱۸۴)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۸۴
آیه ۱۸۴ | ارزش در تسلیم به فرمان خداست روزه یا افطار ۱
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَهٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ (۱۷۸) وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۷۹) کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ (۱۸۰) فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ (۱۸۱) فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ (۱۸۲) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۸۳) أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۸۴)
اى اهل ایمان! در مورد کشته شدگان بر شما قصاص مقرّر و لازم شده: آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده، زن در برابر زن. پس کسى که [مرتکب قتل شده چنانچه] از سوى برادر [دینى] اش [که ولىِّ مقتول است] مورد چیزى از عفو قرار گرفت [که به جاى قصاص، دیه و خونبها پرداخت شود] پس پیروى از روش شایسته و پسندیده [نسبت به وضع مادى قاتل بر عهده عفو کننده است]، و پرداخت دیه و خونبها با نیکویى و خوشرویى [بر عهده قاتل است]. این [حکم] تخفیف و رحمتى است از سوى پروردگارتان؛ پس هر که بعد از عفو، تجاوز کند [و به قصاص قاتل برخیزد] براى او عذابى دردناک است. (۱۷۸) اى صاحبان خرد! براى شما در قصاص مایه زندگى است، باشد که [از ریختن خون مردم بدون دلیل شرعى] بپرهیزید. (۱۷۹) بر شما مقرّر و لازم شده چون یکى از شما را مرگ در رسد، اگر مالى از خود به جا گذاشته است، براى پدر و مادر و خویشان به طور شایسته و پسندیده وصیت کند. این حقّى است بر عهده پرهیزکاران. (۱۸۰) پس کسانى که بعد از شنیدن وصیت، آن را تغییر دهند، گناهش فقط بر عهده آنانى است که تغییرش مىدهند یقیناً خدا شنوا و داناست. (۱۸۱) پس کسى که از انحراف وصیت کننده [در مورد حقوق ورثه] یا از گناه او [که به کار نامشروع و ناحقّى وصیت کند] بترسد، و میان ورثه [با تغییر دادن وصیت بر اساس احکام دین] اصلاح دهد، گناهى بر او نیست یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۸۲) اى اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید. (۱۸۳) [در] روزهایى چند [روزه بگیرید] پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزههاى فوت شده] از روزهاى دیگر [را روزه بگیرد] و بر آنان که روزه گرفتن طاقتفرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جاى هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید براى شما بهتر است. (۱۸۴)
وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ۱
نکته ای که قابل توجه در این آیه است و ما آن را با مداقه کامل و تمام تمرکز باید آن را نظر و توجه کنیم این است که خداوند عباداتی که از بندگانش خواسته ، عباداتی را دوست دارد که از طیب نفس ، داوطلبانه ، مشتاقانه و بدون کراهت انجام شوند برای همه عبادات اینگونه خواسته و نسبت به همه چیز همینگونه در شرع مقدس خداوند فرمود.
برای مثال در ازدواج میگوید از زن یا مردی که او را دوست دارید اگر دوست نداشته باشید بی فایده است غذا که میخواهید بخورید فرمود به آنچه که اشتها داری بخور اگر اشتها ندارید و بخورید « یُورِثُ الحَماقَهَ و البَلَهَ» در روایت داریم در اینجا نیز فرمود روزهای که ما برای شما گفتیم برای شما دردسر ایجاد نکردیم.
اگر خواستید این عبادات را انجام دهید «فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً» ۲ اگر داوطلب این کار باشید همیشه همینگونه بوده کسانی که داوطلب جنگ بودند آن را به پایان رساندند نظامیان ارتشی که بالاجبار کاری را انجام میدادند متاسفانه راه به جایی نمیبردند و هرگاه زمان درگیریها میشد و اوج مقاومت فرامیرسید فرار میکردند.
ارتشیها شغلی را دنبال میکردند که اجبارا به آن میپرداختند کراهت به کار داشتند و بی فایده بود برای مثال من به طلبگی علاقه دارم اینکه آن را دنبال میکنم چون آن را دوست دارم اگر کسی شغل طلبگی را دوست داشت و از طیب نفس داوطلب آن بود همه چیز آن را قبول میکند.
اما اگر کاری داوطلبانه نباشد اجباری بود اجبار تا آن جبر بر او مستولی باشد مانند فنری که به کمک بار ایستاده اما اگر بار سبک شده فنر رها میشود پس فایده ندارد اگر طلبگی اجباری شد بی فایده بوده و باید مشتاق باشد خداوند به این علاقه دارد که افراد عبادات خود را مشتاقانه انجام دهند.
اگر کسی به هنگام خمس دادن لرزید این کار بی فایده خواهد بود فقیر و مسکینی که آن را گرفته خیر نمیبیند اکثرا اینگونه هستند اینجا بحث روزه و اینکه انسان از آنچه که اشتها دارد و همیشه به دنبال آن است مانند خوردن، آشامیدن و لذتهای جنسی، امساک کند اگر کسی داوطلب نباشد فایده ای ندارد.
اگر کسی داوطلب و مشتاق باشد که روزه بگیرد این برای او ارزش دارد و بهترین همین خواهد بود «فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً»۳ کلمه خیرا یعنی بهترین چون اخیر و افعل تفضیل میباشد یعنی اگر خواستید برای خود داشته باشید تطوع پیدا کنید.
یک نکته مهم در مشاوره دادن به افراد در این است که زن و مرد را عاشق هم کنید تا برای هم بمیرند اگر زن و شوهر عاشق اینگونه باشند بسیار ارزش دارند اما اگر اجبار باشد فایده نخواهد بود یکی از طلبهها میگفت من مجبورم طلبه باشم تا در این راه پوسیده شوم تعبیرات بدی بودند اگر کسی با ایشان مشورت میکرد از کار طلبگی فرار میکرد.
اگر کسی کاری را با عشق انجام ندهد فایده ندارد اما اگر علاقه باشد برای دیگران نیز ریشه میکند من به طلبگی عشق داشتم و فرزندم و برادرم جذب شدند اما اگر کسی برای مثال به خاطر پایان خدمت سراغ طلبگی آمد به اجبار کلاسهای درس را طی میکند تا شهریه او جاری بماند.
در روزه و سایر عبادات نیز اینگونه میباشد یکی از مراجع (رحمه الله) میگفت که اگر دعا کمیل خواندن ورق زدید که ببینید چند صفحه دیگر مانده همانجا توقف کنید یعنی مشتاق دعا خواندن نیستید! اگر من نصف شب بیدار شدم و به درگاه حضرت حق نماز خواندم با ارزش است وگرنه اگر برای اجبار، ریا یا امثالهم انجام دادم فایده ندارد.
در روز اینگونه میباشد که تشنگی و گرسنگی کشیدن باید با اشتیاق باشد من خودم برخی افراد حس میکنم که روزه را عاشقانه ادا میکنند چون علاقه دارند اذان صبح، سحر یا افطار نشاط دارند با اینکه به خاطر تشنگی و گرسنگی لبهای آنها خشک شده چهره با نشاط و راضی دارند که روزه بگیرند.
اگر انسان بفهمد خیلی اهمیت دارد «فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ» ۴ و می فرماید اگر کسی تطوع داشته باشد و داوطلب، مشتاق و از طیب نفس باشد میفرماید: «فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ» ۵ آن به سود خواهد بود یعنی گرسنگی و تشنگی خوردن مشتاقانه برای بدن سود دارد اما اگر اجباری بود مشکل ایجاد میشود بسیار اهمیت دارد.
زن و شوهر اگر مشتاقانه با یکدیگر زندگی کنند لذت میبرند اما اگر اجباری شد، هر دو نفر اعتراض میکنند «فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا»۶ تمام سورههای قرآن میگویند که اگر روزه را به خوبی یا سخت بگیرید «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» ۷ بهترین منافع و سود را برای شما دارد.
فرمود:«إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» ۸ میگوید اگر بفهمید! اگر معرفت داشته باشید که مشتاقانه و با اشتیاق روزه ماه مبارک رمضان را اداکنید یا هر عبادتی مثلا نماز بخوانید
در پایان سخنرانی که دعای آخر را میخواند و سخنانش به پایان میرسید ما ناراحت میشدیم علاقه داشتیم که صحبت کند و مشتاق بودیم سخنان او را بشنویم این چیزی بود که در خلقت و سرشت انسانی ما نوشته شده نسبت به عبادات نیز همین است.
مثلا به یاد دارم که وقتی امام راحل سخنرانی میکرد من مجرد بودم به حوزه یا جبهه میرفتم از رادیو یا تلویزیون آن را گوش میکردیم و به آن اشتیاق داشتیم ،در جنگ نیز که جهاد کبیره بود کسانی که داوطلبانه میآمدند به راحتی فتح میکردند هیچگاه چون و چرا نداشتند مشکلات را راحت تحمل میکردند در مواقعی که باید ایثار میکردند انجام میدادند بدون اجبار آن کار را انجام داده و ترسی نداشتند اگر ما ماه مبارک رمضان را دوست داشته باشیم بعد از اتمام آن ناراحت میشویم.
از وجود ناراحت میشویم که چرا ماه رمضان به پایان رسید چون در ماه رمضان مردم خوشحال هستند خصوصا زمانی که افطار فرا میرسد البته نه برای خوردن بلکه برای اینکه از ادای عبادت خود اطمینان دارد و باعث رضایت پروردگار خود میشود پس این بسیار ارزش دارد.
لذا در این آیه نکتهای که قابل تامل بود توجه بود که بیانگر این مطلب میباشد که همه عبادات را باید اینگونه انجام دهیم اگر کسی بخواهد کار خیر کند علامت آن این است که اگر مهمانی داشتید و در حد توان خود بهترین آن را آماده کردید و بابت آن خوشحال بودید، نشانگر ارزشمند بودن شما خواهد بود.
اگر نسبت به خوردن او خشم داشتید و نان را از او دریغ کردید تا خود بخورید این ارزش نخواهد داشت برخی افراد به حدی لئیم هستند که غذا را نه خود میخورند و نه به دیگران میبخشند چنین افرادی در اطراف خود میشناسیم که مال بسیار دارد و فرزندان او التماس میکنند پس بیتوجهی میکند اما اگر فرزندان زودتر از او فوت کنند تکلیف چیست؟
خداوند در آن دو آیه قبل میفرماید اگر بر مرگ مشرف شدید پس به سود نزدیکان خود یک وصیت کنید لکن به مسجد ساختن یا ساختن پل توصیه نکرده بلکه فرمود :« لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ »۹ برای والدین خود اگر زندهاند و برای نزدیکان خود مانند برادران، فرزندان و خواهران وصیت کنید!
اگر فرد ثروتمند باشد و فرزندان از همان ابتدای تولد این را بدانند با خود میگویند اگر ما نیاز داشته باشیم به ما خواهند داد اما چیزی نمیدهند پس این ندادن را ادامه میدهد تا جایی که ارزشش را برای دیگران از دست میدهد مالی که رفع نیاز نکند فایده ندارد.
ما اگر از مال استفاده نکنیم و آن از ما سواری بگیرد چه فایدهای دارد؟ اگر یک ماشین وبال داشته باشید پیاده بروید تا راحت باشید پس مالی که برای انسان ارزشمند است باید از آن لذت ببرد چون صرف آن لذت دارد من فردی را میشناختم که فقیر بود اما همه مردم روستا را هنگام عاشورا به خانه خود دعوت میکرد و زمانی که مردم از طعام او میخوردند لذت میبردند و با دیگران مراوده میکرد.
شخصی داشتیم که بخاطر دیگران یا قصد خیر افراد را به خانه خود دعوت میکرد اما به نحوی نگاه بد داشت که مردم از کار خود پشیمان میشدند یعنی نحوه نگاه او چنان بود که اطرافیان را ناراحت میکرد این بسیار مهم بود چون اهمیت ندارد با چه چیزی از مهمان خود پذیرایی میکنید اما چگونه ظاهر شدن شما اهمیت دارد!
اگر یک آب ساده برای او بردید و چنان برخورد کردید که او لذت ببرد، این ارزشمند خواهد بود اما در موقعیتی بهترین غذا را برای او میبرید اما چنان برخورد میکنید که مهمان از کار خود پشیمان گردد بنابراین همه چیز برای ما در این عالم چه آنچه که عبادت میباشد و چه آنچه که عمل برای خودمان باشد و آنچه که به اجتماع مربوط شود اگر مشتاقانه و داوطلبانه بوده و از طیب نفس و بدون کراهت انجام شود، این برای همه ارزش دارد وگرنه ارزشی ندارد!
۱_سوره بقره آیه ۱۸۴
۲_سوره بقره آیه ۱۸۴
۳_سوره بقره آیه ۱۸۴
۴_سوره بقره آیه ۱۸۴
۵_سوره بقره آیه ۱۸۴
۶_سوره بقره آیه ۱۸۴
۷_سوره بقره آیه ۱۸۴
۸_سوره بقره آیه ۱۸۴
۹_ سوره بقره آیه ۱۸۰
اهمیت اشتیاق در عبادات
۱٫ اشتیاق در شرع مقدس
در این آیه خداوند تأکید میکند که عبادات باید با اشتیاق و از طیب نفس انجام شوند. خداوند عباداتی را دوست دارد که داوطلبانه و بدون کراهت باشند.
۲٫ اشتهاء به غذا خوردن
برای مثال در ازدواج و غذا خوردن، خداوند فرموده است که به چیزی که اشتها دارید بخورید و ازدواج کنید، زیرا هر چیز بدون اشتیاق بیفایده است.
۳٫ اهمیت اشتیاق در عبادات
اگر عبادات با اشتیاق و از دل باشند، خداوند آنها را دوست دارد. در غیر این صورت، هیچ فایدهای ندارند.
۴٫ اجبار ارتشیها در شغل
ارتشیهایی که به اجبار کاری را انجام میدهند، اغلب در زمان درگیریها فرار میکنند زیرا به شغل خود علاقه ندارند.
۵٫ اشتیاق به طلبگی
طلبگی باید از روی علاقه باشد. اگر کسی این شغل را دوست نداشته باشد و به اجبار انجام دهد، بیفایده است.
۶٫ اشتیاق در خمس دادن
اگر کسی با لرزش خمس بدهد، فقیر و مسکین از آن خیر نمیبینند. عبادات باید با طیب نفس انجام شوند.
۷٫ تطوع و خیر در کار نیک
کسانی که داوطلبانه و با اشتیاق کار نیک انجام دهند، بهترین نتیجه را خواهند داشت
۸٫ عشق میان زوجین
در مشاورهها، زن و مرد باید عاشق یکدیگر باشند. اگر عشق نباشد، اجبار هیچ فایدهای ندارد.
۹٫ علاقه به انجام کارها
کسی که کاری را با عشق انجام دهد، آن کار برای دیگران نیز جذاب و الهامبخش خواهد بود.
۱۰٫ اشتیاق به دعا خواندن
اگر کسی مشتاقانه دعا بخواند، ارزشمند است. اما اگر از روی اجبار باشد، فایدهای ندارد.
۱۱٫ اشتیاق به روزه گرفتن
کسانی که با اشتیاق روزه میگیرند، از عبادت خود لذت میبرند و احساس رضایت میکنند.
۱۲٫ اهمیت اشتیاق در عبادات
اگر عبادات با اشتیاق انجام شوند، سودمند خواهند بود. در غیر این صورت، مشکلساز میشوند.
۱۳٫ اشتیاق زوجین در زندگی
زوجینی که با اشتیاق زندگی میکنند، لذت بیشتری از زندگی خود خواهند برد.
۱۴٫ معرفت نسبت به روزه
اگر افراد به ارزش روزه و سایر عبادات پی ببرند، با اشتیاق بیشتری آنها را انجام خواهند داد.
۱۵٫ علاقه به سخنان امام
در پایان سخنرانی امام، علاقهمندان به سخنان او مشتاقانه گوش میدادند و ناراحت میشدند که سخنرانی به پایان میرسد.
۱۶٫ فداکاری در جنگ
افراد داوطلب در جبههها با اشتیاق و ایثار به جنگ میرفتند و مشکلات را تحمل میکردند.
۱۷٫ ناراحتی برای اتمام رمضان
بسیاری از مردم از پایان ماه رمضان ناراحت میشوند زیرا از عبادت خود لذت بردهاند.
۱۸٫ علامت ارزشمند بودن انسان
اگر کسی از مهمان خود به بهترین نحو پذیرایی کند و از این کار خوشحال باشد، نشانگر ارزشمند بودن اوست.
۱۹٫ دریغ کردن غذا از مهمانان
برخی افراد به حدی خسیس هستند که نه خود غذا میخورند و نه به دیگران میبخشند. این رفتار نشاندهنده بیارزشی آنهاست.
۲۰٫ اهمیت وصیت به سود نزدیکان
خداوند توصیه کرده است که در وصیت به سود والدین و اقربین وصیت کنیم تا این عمل دارای ارزش واقعی باشد.
کلید واژهها
اشتیاق, شرع مقدس, عبادات, طیب نفس, داوطلبانه, ازدواج, اشتهاء, روزه, خمس, عشق, زوجین, دعا, معرفت, سخنان امام, فداکاری, جنگ, رمضان, مهمان, وصیت, والدین, اقربین, اجبار, طلبگی, کار نیک
سوالات علمی اجتماعی
مدت زمان روزهداری
روزهای معدود
آیه به روزهای معدودی که روزه بر مسلمانان مقرر شده است، اشاره دارد.
شرایط خاص
افرادی که بیمار یا در سفر هستند، به تعداد روزهای دیگر روزه بگیرند.
استثنائات در روزهداری
بیماران مزمن و سالمندان
افرادی که توان روزه گرفتن ندارند باید کفاره بدهند و مسکینی را اطعام کنند.
اهمیت کفاره
کفاره به عنوان جایگزینی برای روزه مقرر شده است.
انجام نیکیها
اهمیت انجام نیکی بیشتر
هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند، برای او بهتر است.
فواید نیکی بیشتر
نیکی بیشتر به بهبود وضعیت جامعه و افزایش رضایت خداوند کمک میکند.
فلسفه روزهداری
خیر بودن روزه
روزه گرفتن برای شما بهتر است اگر بدانید.
فواید روزهداری
روزه اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد.
تحلیل علمی آیه
فواید جسمی روزه
روزه به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن و سمزدایی از بدن کمک میکند.
فواید روحی روزه
روزه به افزایش توجه به مسائل روحی، تقویت اراده و نزدیکی به خداوند کمک میکند.
سوالات قرآنی تخصصی
۱٫ مفهوم جمله «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» چیست؟
– این جمله به اهمیت و فواید روزه اشاره دارد و میگوید که روزه برای شما بهتر است اگر بدانید.
۲٫ چه کسانی مکلف به روزه هستند؟
– افراد بالغ و سالم که توانایی روزه گرفتن دارند، مکلف به روزه هستند.
۳٫ در چه شرایطی روزه گرفتن واجب نیست؟
– در شرایط بیماری و سفر روزه گرفتن واجب نیست.
۴٫ افراد دارای مشکلات جسمانی چگونه میتوانند عمل کنند؟
– این افراد میتوانند روزه را به زمان دیگری موکول کنند یا فدیه دهند.
۵٫ چرا روزه برای انسانها بهتر است؟
– روزه اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد و به تقویت اراده و سلامت کمک میکند.
۶٫ فواید جسمی روزه چیست؟
– روزه به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن و سمزدایی از بدن کمک میکند.
۷٫ فواید روحی روزه چیست؟
– روزه به افزایش توجه به مسائل روحی، تقویت اراده و نزدیکی به خداوند کمک میکند.
۸٫ چگونه روزه باعث افزایش تقوا میشود؟
– روزه با محدود کردن لذات دنیوی به افزایش توجه به مسائل معنوی و تقوا کمک میکند.
۹٫ چرا خداوند روزه را واجب کرده است؟
– روزه به عنوان یک تمرین معنوی و جسمی به بهبود سلامت جسم و روح کمک میکند.
۱۰٫ چگونه میتوان روزه را به بهترین شکل ممکن انجام داد؟
– با رعایت اعتدال در خوردن و آشامیدن، توجه به نماز و ذکر خداوند و پرهیز از گناهان.
نتیجهگیری
روزه یک تمرین معنوی و جسمی است که به تقویت اراده، سلامت جسم و نزدیکی به خداوند کمک میکند. این آیه به اهمیت و فواید روزه اشاره دارد و افراد مکلف به روزه را مشخص میکند. روزه به عنوان یک عمل عبادتی اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد و به افزایش تقوا و تقویت ارتباط با خداوند کمک میکند.
کلیدواژهها
روزه، مکلفین روزه، احکام صیام، وجوب روزه، استثنائات روزه، روزه بیمار، روزه مسافر، فواید روزه، سلامت جسم، تقویت اراده، نزدیکی به خداوند، افزایش تقوا، فدیه، سیستم ایمنی، کاهش وزن، سمزدایی، مسائل روحی، تمرین معنوی، اعتدال، پرهیز از گناه، فواید جسمی، فواید روحی، تمرین معنوی، ارزشهای معنوی، تحلیل علمی، توجه به مسائل روحی، آرامش روحی، بازگشت به خداوند، تغذیه سالم، رعایت اعتدال، توجه به نماز، ذکر خداوند، تقویت روحیه، اثرات مثبت روزه، اهمیت روزه، سلامت روان، کمک به جسم و روح، فقه روزه، شرایط روزه، تفسیر آیه، ارتباط با خداوند، راهنمایی الهی
ساختار منظم و جذاب
فصل اول: مقدمه و کلیات
۱٫۱ مقدمهای بر آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»
آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» از سوره بقره، یکی از آیات کلیدی در بحث روزه و احکام آن است. این آیه به ظرافتهای فقهی و اخلاقی روزهداری اشاره میکند و اهمیت تطوع و اشتیاق در انجام عبادات را بیان مینماید.
۱٫۲ بیان مکلفین روزه
در این آیه، مخاطبان روزه به دو دسته تقسیم میشوند: کسانی که توانایی روزهگرفتن دارند و کسانی که به دلیل بیماری یا سفر از این تکلیف معاف هستند. این تقسیمبندی نشاندهنده انعطاف شریعت اسلام در برابر شرایط مختلف انسانهاست.
۱٫۳ وجوب یا عدم وجوب روزه؟
آیه بهصورت ظریف بیان میکند که روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر است. این عبارت نشاندهنده آن است که روزهگرفتن از باب وجوب نیست، بلکه از باب تطوع و اشتیاق است.
فصل دوم: تحلیل فقهی آیه
۲٫۱ احتمالات موجود در آیه
آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» ممکن است به استحباب روزه اشاره کند یا به بیان کلیتری از احکام روزه برای مریض و مسافر بپردازد. این احتمالها نیاز به بررسی دقیقتری دارد.
۲٫۲ مکلف بودن مریض و مسافر
مریض و مسافر از وجوب روزه معاف هستند، اما این معافیت به معنای سقوط کامل تکلیف نیست. آنها موظفند روزههای فوتشده را در روزهای دیگر قضا کنند.
۲٫۳ بحث طاقت و اطاقه
آیه به موضوع «طاقت» اشاره میکند. اگر فردی توانایی روزهگرفتن را داشته باشد، حتی اگر مریض باشد، میتواند روزه بگیرد. این موضوع نشاندهنده اهمیت تطوع در انجام عبادات است.
فصل سوم: تطوع و اشتیاق در عبادات
۳٫۱ تطوع در احکام شرعی
تطوع به معنای انجام کارهای نیک بدون الزام شرعی است. این مفهوم در آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» بهوضوح دیده میشود.
۳٫۲ تطوع و جلب رضایت خداوند
انجام کارهای نیک از روی اشتیاق و رغبت، رضایت خداوند را به همراه دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
۳٫۳ مثالهایی از تطوع
مثالهایی مانند تهیه شربت برای مولا یا حضور مجروحان در کلاسهای درس، نشاندهنده اهمیت تطوع در زندگی انسانهاست.
فصل چهارم: تحلیل روانشناختی و اخلاقی
۴٫۱ تطوع و احساس رضایت
انجام کارهای نیک از روی اشتیاق، احساس رضایت درونی را به همراه دارد. این موضوع در آیه بهصورت غیرمستقیم بیان شده است.
۴٫۲ تفاوت تطوع و انجام وظیفه
انجام کارها از روی وظیفه، هرچند لازم است، اما لذت و رضایت انجام کارهای داوطلبانه را ندارد.
۴٫۳ تطوع و سلامت روان
تطوع در عبادات و کارهای نیک، تأثیر مثبتی بر سلامت روان انسان دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
فصل پنجم: نتیجهگیری و تحلیل نهایی
۵٫۱ ارزش تطوع در عبادات
تطوع در عبادات، ارزش معنوی و اخلاقی بالایی دارد. این موضوع در آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» بهوضوح بیان شده است.
۵٫۲ اهمیت بصیرت در عبادات
انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد. این موضوع در آیه بهصورت غیرمستقیم بیان شده است.
۵٫۳ عبادت عاشقانه
عبادت عاشقانه و مشتاقانه، وزن معنوی بالاتری دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
سوالات قرآنی تخصصی
۱٫ سوال: معنای عبارت «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» چیست؟
پاسخ: این عبارت به معنای آن است که روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر و سودمند است.
۲٫ سوال: آیا روزهگرفتن برای مریض و مسافر واجب است؟
پاسخ: خیر، مریض و مسافر از وجوب روزه معاف هستند، اما باید روزههای فوتشده را قضا کنند.
۳٫ سوال: تطوع در عبادات چه اهمیتی دارد؟
پاسخ: تطوع در عبادات، رضایت خداوند و احساس رضایت درونی را به همراه دارد.
۴٫ سوال: تفاوت تطوع و انجام وظیفه چیست؟
پاسخ: انجام کارها از روی وظیفه، لذت و رضایت انجام کارهای داوطلبانه را ندارد.
۵٫ سوال: اهمیت بصیرت در عبادات چیست؟
پاسخ: انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد.
کلیدواژههای فارسی
روزه, تطوع, اشتیاق, رضایت, بصیرت, عبادت, مریض, مسافر, طاقت, اطاقه, وجوب, استحباب, سلامت روان, عبادت عاشقانه, وظیفه, رغبت, آگاهی, قضا, شریعت, انعطاف.
نتیجهگیری ناب
۱٫ روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر و سودمند است.
۲٫ تطوع در عبادات، رضایت خداوند و احساس رضایت درونی را به همراه دارد.
۳٫ انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد.
۴٫ عبادت عاشقانه و مشتاقانه، وزن معنوی بالاتری دارد.
۵٫ شریعت اسلام با انعطاف خود، شرایط مختلف انسانها را در نظر گرفته است.
۲۶ _۱۱_۱۴۰۱
:
بازدیدها: 32
فهرست مطالب
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.