تفسیر سوره مبارکه بقره آیه ۱۸۴ جلسه ۱ حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی ۱ جلسه تفسیر آیه صد و هشتاد و چهار بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ […]
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
۱ جلسه تفسیر آیه صد و هشتاد و چهار
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَهٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ (۱۷۸) وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۷۹) کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ (۱۸۰) فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ (۱۸۱) فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ (۱۸۲) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۸۳) أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۸۴)
اى اهل ایمان! در مورد کشته شدگان بر شما قصاص مقرّر و لازم شده: آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده، زن در برابر زن. پس کسى که [مرتکب قتل شده چنانچه] از سوى برادر [دینى] اش [که ولىِّ مقتول است] مورد چیزى از عفو قرار گرفت [که به جاى قصاص، دیه و خونبها پرداخت شود] پس پیروى از روش شایسته و پسندیده [نسبت به وضع مادى قاتل بر عهده عفو کننده است]، و پرداخت دیه و خونبها با نیکویى و خوشرویى [بر عهده قاتل است]. این [حکم] تخفیف و رحمتى است از سوى پروردگارتان؛ پس هر که بعد از عفو، تجاوز کند [و به قصاص قاتل برخیزد] براى او عذابى دردناک است. (۱۷۸) اى صاحبان خرد! براى شما در قصاص مایه زندگى است، باشد که [از ریختن خون مردم بدون دلیل شرعى] بپرهیزید. (۱۷۹) بر شما مقرّر و لازم شده چون یکى از شما را مرگ در رسد، اگر مالى از خود به جا گذاشته است، براى پدر و مادر و خویشان به طور شایسته و پسندیده وصیت کند. این حقّى است بر عهده پرهیزکاران. (۱۸۰) پس کسانى که بعد از شنیدن وصیت، آن را تغییر دهند، گناهش فقط بر عهده آنانى است که تغییرش مىدهند یقیناً خدا شنوا و داناست. (۱۸۱) پس کسى که از انحراف وصیت کننده [در مورد حقوق ورثه] یا از گناه او [که به کار نامشروع و ناحقّى وصیت کند] بترسد، و میان ورثه [با تغییر دادن وصیت بر اساس احکام دین] اصلاح دهد، گناهى بر او نیست یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۸۲) اى اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید. (۱۸۳) [در] روزهایى چند [روزه بگیرید] پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزههاى فوت شده] از روزهاى دیگر [را روزه بگیرد] و بر آنان که روزه گرفتن طاقتفرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جاى هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید براى شما بهتر است. (۱۸۴)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۸۴
آیه ۱۸۴ | ارزش در تسلیم به فرمان خداست روزه یا افطار
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی
«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى بِالْأُنْثى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَهٌ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ (۱۷۸) وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاهٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۷۹) کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ (۱۸۰) فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ (۱۸۱) فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ (۱۸۲) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۱۸۳) أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۱۸۴)
اى اهل ایمان! در مورد کشته شدگان بر شما قصاص مقرّر و لازم شده: آزاد در برابر آزاد، برده در برابر برده، زن در برابر زن. پس کسى که [مرتکب قتل شده چنانچه] از سوى برادر [دینى] اش [که ولىِّ مقتول است] مورد چیزى از عفو قرار گرفت [که به جاى قصاص، دیه و خونبها پرداخت شود] پس پیروى از روش شایسته و پسندیده [نسبت به وضع مادى قاتل بر عهده عفو کننده است]، و پرداخت دیه و خونبها با نیکویى و خوشرویى [بر عهده قاتل است]. این [حکم] تخفیف و رحمتى است از سوى پروردگارتان؛ پس هر که بعد از عفو، تجاوز کند [و به قصاص قاتل برخیزد] براى او عذابى دردناک است. (۱۷۸) اى صاحبان خرد! براى شما در قصاص مایه زندگى است، باشد که [از ریختن خون مردم بدون دلیل شرعى] بپرهیزید. (۱۷۹) بر شما مقرّر و لازم شده چون یکى از شما را مرگ در رسد، اگر مالى از خود به جا گذاشته است، براى پدر و مادر و خویشان به طور شایسته و پسندیده وصیت کند. این حقّى است بر عهده پرهیزکاران. (۱۸۰) پس کسانى که بعد از شنیدن وصیت، آن را تغییر دهند، گناهش فقط بر عهده آنانى است که تغییرش مىدهند یقیناً خدا شنوا و داناست. (۱۸۱) پس کسى که از انحراف وصیت کننده [در مورد حقوق ورثه] یا از گناه او [که به کار نامشروع و ناحقّى وصیت کند] بترسد، و میان ورثه [با تغییر دادن وصیت بر اساس احکام دین] اصلاح دهد، گناهى بر او نیست یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۸۲) اى اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید. (۱۸۳) [در] روزهایى چند [روزه بگیرید] پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزههاى فوت شده] از روزهاى دیگر [را روزه بگیرد] و بر آنان که روزه گرفتن طاقتفرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جاى هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید براى شما بهتر است. (۱۸۴)
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ۱
گفتیم که در نیت صیام علاوه بر اینکه توجه به عمل باید باشد ،باید قصد قربت نیز لحاظ شود چون صیام از تعبدیات است ؛ البته بحث تطوع که فرمودند :« فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً»۲ جزء نیت می باشد ؛ زیرا تطوع ، داوطلب بودن و نیت طیب و پاکیزه داشتن بر یک عمل ،آن هم قصد تقرب الی الله در تعبدیات ، در نیت گنجانده می شود .
نکته بعدی در بحث وجوب صیام برای مکلفین ،قدرت بر انجام است زیرا کسیکه توان انجام امساک را دارد باید روزه بگیرد اما اگر کسی از نظر آن شرایط عمومی تکلیف در صیام قدرت بر انجام صیام را ندارد ،یعنی توان در تشنگی و گرسنگی ندارد ؛ این از جهت وجوب ، وجوبی گردن او نیست .
البته قدرت بر انجام صیام داشتن یا نداشتن فقط منحصر به این باشد که بتواند خوردن و نوشیدن را ترک کند ،حتی اگر در بحث جماع اگر کسی در حال اضطرار قرار گیرد مثلا پروستات او بسیار مشکل درست کرده و حتما باید جماع کند این هم قدرت بر انجام روزه را در حین روز ندارد و تشخیص موضوع بر عهده خود مکلف است .
چون روزه فقط بر خوردن و آشامیدن نیست بلکه موارد دیگری که انسان از قدرت و توانش خارج باشد و نتواند آن را رعایت کند و قدرت بر انجام یا ترک آن را نداشته باشد ،آن هم مصداق همین قسمت می باشد ؛ یعنی جزء قدرت بر انجام عمل می شود پس فرقی نمی کند .
آنچه که در خوردن و آشامیدن خیلی روشن است در دیگر موارد نسبت به قدرت مکلف آنگونه مبین نیست ولی اگر واقعا اینطور باشد ، برداشته می شود .
منتهی بحثی وجود دارد که اگر کسی آن فعل را انجام داد میتواند بعد از آن بخورد یا بیاشامد ،یعنی اگر کسی نمیتواند روزه بگیرد به جهت اینکه نمی تواند مشکلی را در بدن خودش درمان کند و علاجی برای او و لو به طبیعی باشد آیا میتواند بقیه مفطرات را مرتکب شود یا خیر؟
اگر بگوییم نمیتواند ، صائم هم نیست و امساکی هم برای او نیست ،بنابراین بخورد و بیاشامد هم اشکالی ندارد اما اگر به اندازه باشد که ضرورت را رفع کند نسبت به مابقی مفطرات باید حتما امساک داشته باشد .
اما آنچه که از ادله برمی آید اعم از آیات و روایات از ادله نقلیه صیام بما هو صیام یعنی امساک از همه مفطرات لذا اگر برای کسی یک مفطر به یک دفعی ضروری شد و باید آن را مرتکب شود و انجام دهد ،نمیتواند روزه بگیرد پس صومی برای او دیگر لحاظ نمی شود .
به همین دلیل هم با کلمه کتابت نوشته شده وگرنه اگر غیر کتابت بود باید مثلا یا امر حاضر می آورد یا با کلمه «همزه ،میم ،راء_ أمر» می آورد ،یا «واو،جیم ،باء _ وجب» می آورد .
پس آنچه که مسلم می باشد در «کتبَ» وجوب را اعلام می کند یعنی قبلا واجب شده و همچنین جمله «کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ»۳ را اگر نگوییم دلیل بر این مطلب می شود ،قرینه است بر اینکه صیام را که فرمود«کُتِبَ» یعنی میخواهد عَلَم ان را برپا کند ،یعنی ببینید که قبلا واجب بوده و خداوند تکلیف فرموده است .
ولی کلا صیام بما هو هو که آن صیام معنا داشته باشد مجموع مفطرات را باید انجام ندهد پس اگر یکی از آن ها را انجام دهد در هنگام ضرورت مصداق مکلفین به واجب صوم و صیام نمی شود بنابراین همین که یک عذر داشته باشد کافی است .
مثلا اگر کسی کلیه درد داشته باشد و دکتر به او گفته حتما باید آب بخورید پس آب نوشیدن برای او ضروری می شود اما اگر آب بنوشد او صائم است ؟ خیر ؛ نمی شود گفت آب بخورد در حدی که ضرورت برطرف شود همچنین صائم نیز باشد .
بله آنچه که مسلم می باشد و در بحث حدود هم آن را لحاظ می کنند این است که کسی حق در تظاهر به روزه خوردن در ماه مبارک رمضان را ندارد ،یعنی ظاهری و در ملأ عام بخواهد مفطرات را ؛ مثلا نوشیدن یا خوردن را بخواهد رعایت نکند، حد بر او جاری می شود یعنی جایی می باشد که حد بر آن قرار گرفته است .
پس اگر کسی تظاهر به روزه خواری داشته باشد ولو اینکه روزه بر گردن او واجب نباشد ،حرام است لذا از آن جهت بله اگر کسی یکی از مفطرات برای او ضروری شد و آن مفطر را مجبور شد انجام دهد حکم صیام بر او فعلا نیست ،یعنی الان بر او وجوب نیست چون متنجز نیست زیرا قدرت ندارد .
بنابراین یکی از شرایط متنجز شدن تکلیف بر مکلفین قدرت بر انجام و توان انجام صیام است و از ادله ای که در این دو آیه وجود دارد جمله :« وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ» ۴ است ، یعنی کسانی که طاقت و توان انجام آن را ندارد ؛ در جلسه قبل گفتیم که یعنی به سختی باید روزه بگیرد .
بنده به یاد دارم که اوایل انقلاب که تازه حدود دوازده سال داشتم دوست داشتم که روزه بگیرم اما طاقت ما سر آمد چون تیرماه و خیلی گرم بود ، امکانات الان هم مانند امکانات سرمایشی و کولر آن زمان وجود نداشت و خیلی سخت میشد که روزه بگیریم پس طاقت ما سر می رفت و بعدالظهر دیگر حال ما خراب می شد و رو به ضعف و ناتوانی می رفت ، باید آب به خودمان می زدیم و پاهای خود را در جوی آب می گذاشتیم تا خنک شویم .
بعضی افراد را من میشناسم که اگر بخواهند صبح تا شب به دنبال کار و زندگی باشند نمیتوانند روزه بگیرند لذا ماه مبارک رمضان را شب بیدار می مانند و بعد از نماز صبح میخوابند تا نماز ظهر و دیگر طاقت می آورند لذا اگر کسی بتواند این مقدمات را فراهم کند که طاقت او سر نرود و کار سخت نکند در هوای گرم و اگر ماه مبارک رمضان در هوای گرم بود و می تواند رعایت کند که روزه را بگیرد اشکالی ندارد بلکه بعید نیست که بگوییم تکلیف متوجه او و وجوب بر ذمه او ثابت شده است .
ولی اگر واقعا مشکل داشته باشد که نتواند روزه بگیرد و طاقت روزه گرفتن ندارد چون ضعیف است ؛ مثلا بعضی از دخترها که مکلف می شوند در نه سالگی بنابر قول مشهور ،واقعا توان جسمی برای روزه گرفتن ندارند ولی اگر کسی بتواند به نحوی مدارا کند و طاقت بیاورد « أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»۵ یعنی اگر روزه بگیرید برای شما بهترین است.
ولی از لحاظ وجوب گردن آن ها نیست مثلا این پیرزن ها و پیرمردهایی که واقعا نمیتوانند روزه بگیرد اما می گیرند به طوری که حال آنها خراب می شود و بعدالظهر نمیتوانند راه بروند و روزه ها را درست به پایان برسانند ،بر آنها واجب نیست اما اگر کسی روزه گرفت کار حرام انجام نداده است .
یکی از عباداتی که اگر کسی نتواند ولی آن را انجام دهد اشکالی ندارد روزه است و نمیتوان گفت چون روزه بر شما واجب نیست پس حرام است که روزه بگیرید بلکه حرام نیست اگر روزه بگیرید و از مواردی می باشد که امر به شئ نفی از ضد آن نمی کند .
لذا بحث «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»۶مراد از جمله «إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» این است که بگوید شما بروید اثرات روزه و برکاتی که روزه برای صائم دارد آن هم در ماه مبارک رمضان را یاد بگیریم و به صرف اینکه بگوییم به چه دلیل گشنگی بکشیم و برای خدا چه ثمراتی دارد و… فایده ای ندارد .
آنچه که مسلم می باشد باطن انسان از نظر جسمی اگر روزه گرفتی آمادگی خاصی پیدا می کند نسبت به عبادت و بندگی حضرت جل و اعلی که این نکات مهم و ظریفی است .
بر عکس این مطلب را هم داریم که برخی افراد هستند که میتوانند روزه بگیرند اما به بهانه ای کار خود را درست می کنند مثلا سفر می روند .
البته این را بگوییم که در سفر روزه مستحبی گرفتن راجح و مستحب است اما حکم آن در ماه مبارک رمضان چیست؟ در ماه مبارک رمضان جای تامل است که اگر کسی مسافر می باشد روزه بر او نیست که آیا آن روزه مستحبی را میتواند بگیرد؟ ماه مبارک رمضان ظرف زمانی صیام واجب است و اگر کسی عهد ببندد یا نذر کند که در این سفری که میخواهد پنج روزه به مشهد برود و برگردد روزه مستحبی بگیرد ،آیا امکان دارد ؟
آنچه که مسلم می باشد کسی که باید ماه مبارک رمضان روزه بگیرد روزه استیجاری نمیتواند بگیرد و حرام است و باید فقط برای خودش روزه بگیرد چون متعین و از واجبات عینی می باشد اما آیا اگر کسی در ماه مبارک رمضان مسافر است می تواند نذر کند که در مسافرت روزه مستحبی بگیرد ؟
آنچه که به نظر میرسد در ماه مبارک رمضان روزه ی مستحبی جایگاهی ندارد کما اینکه نمی شود روزه استیجاری گرفت ،این هم بنابر اجماع آنچه که وجود دارد روزه به نیت مستحبی نمی شود گرفت .
بنابراین «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» ۷ که ما باید به کنه آن پی ببریم و علم و دانش لازم آن را برای خود اخذ کنیم لذا یکی از چیزهایی که در عبادات برای انسان عالی است و باعث تشویق و ترغیب انسان می شود به اینکه آنها را انجام دهد، لحاظ کردن آثار آن اعمال است.
یعنی اگر آثار صیام و روزه را ما بتوانیم مطالعه کنیم ، به دست بیاوریم و تحقیق کنیم که چه ثمراتی عالی دارد آنوقت به دنبال آن هستیم که آن را انجام دهیم و به دنبال فرار از آن نیستیم .
مثلا اگر شما بدانید دائم الوضو بودن چقدر ثمرات دارد که اقا شیخ علی سنایی فرمود صد و سه اثر برای انسانی که وضو گرفته است ، وجود دارد مانند اینکه مبیح صلاه است ، مبیح دست کشیدن روی خطوط قران ،مبیح این است که انسان میتواند خدمت امام زمانش برسد و می تواند درک کند معانی قران را و آیه «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»۸ این موارد را شامل می شود ، لذا اگر خواستید امام زمان را ببینید و به چشم سر ایشان را بشناسید باید مطهر باشد ،یعنی با وضو باشید .
این موارد اشاره دارد به اینکه ما باید به مسائلی که پیرامون یک واجب برای ما حاصل می شود پی ببریم و جمله «إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»۹ که باید «إِنْ» داشته باشد .
هر کاری که در دنیا وجود دارد مانند کار اقتصادی ،اگر کسی نداند که این کاری که میخواهد انجام دهد چه ثمره و خروجی برای دارد انجام نمی دهد ولی وقتی می داند خروجی آن چیست پای آن می ایستد ، شاید ده بار هم شکست بخورد ،ضرر و زیان هم بدهد اما آن را بالاخره به نهایت می رساند و انجام می دهد چون اثر آن را می داند .
شما وقتی بدانید که اگر قله دماوند را فتح کردید به شما سکه ای می دهند و اسم شما نیز در طومار آن کسانی قرار میگیرد که فتح قله دماوند کرده اند و در تلویزیون و رادیو کشور هم شما را نشان می دهند ،می گوید این صخره ها را در مینوردم و سختی های طی دامنه کوه تا برسد به قله را به جان می خرد .
در بحث شهادت که آن مقام شهید را بیان می کنند برای آنهایی که در جهاد فی سبیل الله هستند ،خود به خود به جنگ میروند بماند که مثلا بعضی از فرقه های ضاله مانند داعشی ها که میگویند اگر شما چهارده شیعه را بکشید بهشت بر شما واجب می شود و امثال این حرف ها …
پس آثار هر چیزی را که انسان بداند که آثارش چیست ،خود به خود انگیزه سازی می کند که آن عمل را انجام دهد و بهترین چیزی شما می توانید جوانان و نوجوانان را ترغیب کنید این است که آثار عبادات را برای آنها بگویید ؛ اثر وضو، طهارت داشتن و مطهر بود و همچنین اثر نماز ،خمس ،روزه و زکات را برای آنها بگویید .
دیروز یکی از جانبازان جنگ نقل می کرد که میگفت یک روزی من به مسجد رفتم که نماز بخوانم دیدم پیرمردی گریه می کند ،گفتم چرا گریه می کنید؟ گفت دختری دارم که میخواهم آن را شوهر دهم اما پول ندارم ،من هم حسابی در قرض الحسنه داشتم پس برگه ای نوشتم و گفتم برو از این قرض الحسنه وام بگیر ،خود شخص جانباز هم ضامن او شده بود ، مثلا به او صد تومان وام داده بودند .
گفت بعد از چند روز دوباره گذر بنده به آن مسجد خورد و دیدم دو مرتبه آن پیرمرد گریه می کند ،پرسیدم پس چرا گریه می کنید؟! گفت حاج آقا وامی که برای من گرفتی کار من حل نشد و بخشی از کار من درست شد فقط ، گفتم چکار کنیم تا شما دیگر گریه نکنید ؟ گفت من یک زمین دارم شما این زمین را بخر تا کار من حل شود اما زمین من کاملا در خیابان افتاده ،نمیتوانم آن را بسازم یا بفروشم گفتم ایرادی ندارد فلان جا برو و کاغذ آن را بنویس و بیاور تا پول آن را بدهم ؛ گفت رفت و زمین را خودش قرار داد نوشت که ۴۵۰ متر مساحت داشت و در محدوده ملک شهر واقع شده بود ،گفتیم چقدر ؟ گفت متری دو هزار تومن که نهصد هزار تومن میشود که نصف آن را نقدا و نصف دیگر را به صورت چک ماهانه پرداخت کردیم و رفت .
گفت کار طی شد و یک روز هم دیدیم که خاک برداری می کنند و جاده سازی می کنند سند زمین که نشان آنها دادم گفت دیدم بر خیابان افتاده و حتی یک متر آن در خیابان نمی افتد و آن را به ۴۵۰ میلیون فروختم ،رفتم به آن پیرمرد گفتم آن زمینی که به من ۴۵۰ هزار تومن فروختی را ۴۵۰ میلیون فروختم ،پیرمرد گفت من از ان روز تا الان فقط شما را دعا می کنم که خدا به شما خیر و برکت دهد و هیچ چیزی هم از شما نمیخواهم ، نوش جان شما که آبروی من را حفظ کردید .
لذا اگر گاهی اوقات انسان یک اثری در عمل خود ببیند که بداند اگر اینجا کار خیری انجام داد چه آثاری حتی در این دنیا برای او وجود دارد ،آن وقت ترغیب می شود و میفهمد که «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»۱۰
۱_ سوره بقره آیه ۱۸۳
۲_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۳_ سوره بقره آیه ۱۸۳
۴_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۵_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۶_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۷_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۸_ سوره واقعه آیه ۷۹
۹_ سوره بقره آیه ۱۸۴
۱۰_ سوره بقره آیه ۱۸۴
فصل اول: وجوب روزه در اسلام
۱٫۱ حکم شرعی روزه
خداوند در آیه ۱۸۳ سوره بقره میفرماید: «ای کسانی که ایمان آوردهاید، روزه بر شما واجب شده است، همانگونه که بر پیشینیان شما واجب بود، تا پرهیزگار شوید.» این آیه نشاندهنده وجوب روزه به عنوان یک فریضه الهی است که برای تقویت تقوا و پرهیزگاری در انسانها تشریع شده است.
۱٫۲ نیت و قصد قربت در روزه
در انجام روزه، نیت و قصد قربت به خداوند شرط اساسی است. روزه از عبادات تعبدی است که علاوه بر توجه به عمل، باید با نیت خالص و برای تقرب به خدا انجام شود. حتی در روزههای مستحبی، نیت طیب و پاکیزه داشتن، ارزش عمل را افزایش میدهد.
فصل دوم: شرایط وجوب روزه
۲٫۱ لزوم توانایی مکلفین
وجوب روزه برای کسانی است که توانایی انجام آن را دارند. اگر فردی به دلیل بیماری یا ضعف جسمی قادر به تحمل گرسنگی و تشنگی نباشد، روزه از او ساقط میشود. این حکم بر اساس عدالت الهی و رعایت حال بندگان است.
۲٫۲ مصادیق امساک در روزه
امساک در روزه تنها به ترک خوردن و آشامیدن محدود نمیشود، بلکه شامل ترک سایر مفطرات مانند جماع نیز میشود. اگر فردی به دلیل شرایط خاص (مانند بیماری پروستات) نتواند از این مفطرات پرهیز کند، روزه بر او واجب نیست.
فصل سوم: حکمتهای روزه
۳٫۱ تقویت تقوا و پرهیزگاری
هدف اصلی روزه، تقویت تقوا و پرهیزگاری در انسان است. روزه با کنترل شهوات و تمایلات نفسانی، انسان را به سمت تعالی روحی و اخلاقی سوق میدهد.
۳٫۲ آثار جسمی و روحی روزه
روزه علاوه بر فواید معنوی، تأثیرات مثبتی بر سلامت جسمی دارد. امساک از خوردن و آشامیدن به بدن فرصت میدهد تا سموم را دفع کند و سیستم گوارش استراحت کند.
فصل چهارم: استثنائات و احکام خاص روزه
۴٫۱ حکم روزه برای بیماران و مسافران
افرادی که به دلیل بیماری یا سفر نمیتوانند روزه بگیرند، میتوانند روزه خود را در زمان دیگری قضا کنند. این حکم نشاندهنده رحمت و مهربانی خداوند نسبت به بندگان است.
۴٫۲ حکم روزه برای افراد مسن
افراد مسنی که توانایی روزه گرفتن ندارند، میتوانند به جای روزه، فدیه بپردازند. این حکم نیز بر اساس رعایت حال افراد ضعیف و ناتوان تشریع شده است.
فصل پنجم: روزه مستحبی و احکام آن
۵٫۱ روزه مستحبی در سفر
روزه مستحبی در سفر جایز است، اما در ماه مبارک رمضان، روزه مستحبی برای مسافر جایز نیست، زیرا روزه در این ماه یک فریضه واجب است.
۵٫۲ حکم روزه استیجاری
روزه استیجاری در ماه رمضان جایز نیست، زیرا روزه این ماه یک واجب عینی است و هر فرد باید خودش آن را انجام دهد.
سوالات قرآنی و تفسیری
۱. سوال: چرا روزه بر مسلمانان واجب شده است؟
پاسخ: برای تقویت تقوا و پرهیزگاری، همانگونه که در آیه ۱۸۳ سوره بقره آمده است.
۲. سوال: حکم روزه برای کسانی که توانایی انجام آن را ندارند چیست؟
پاسخ: روزه از آنها ساقط میشود و میتوانند در زمان دیگری قضا کنند یا فدیه بپردازند.
تحلیلهای علمی و دقیق
۱. تحلیل: روزه به عنوان یک فریضه الهی، نه تنها تأثیرات معنوی دارد، بلکه فواید جسمی مانند دفع سموم و استراحت سیستم گوارش را نیز به همراه دارد.
۲. تحلیل: وجوب روزه برای افراد توانا و سقوط آن برای افراد ناتوان، نشاندهنده عدالت و رحمت الهی است.
کلیدواژههای فارسی
روزه، تقوا، امساک، مفطرات، قضا، فدیه، مستحبی، واجب، تقرب، عدالت، رحمت، سلامت، جسم، روح، تقویت، پرهیزگاری، بیماری، سفر، مسن، نیت، قصد، قربت، حکمت، آثار، استثنائات، احکام، قرآن، تفسیر، تحلیل، علمی، دقیق، جذاب.
نتیجهگیری
روزه به عنوان یک فریضه الهی، نقش مهمی در تقویت تقوا و پرهیزگاری انسان دارد. این عبادت نه تنها فواید معنوی و روحی دارد، بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت جسمی نیز بر جای میگذارد. احکام روزه با در نظر گرفتن شرایط مختلف افراد، نشاندهنده عدالت و رحمت بیپایان خداوند است.
فصل ۱: نیت و قصد قربت در صیام
اهمیت نیت
در نیت صیام علاوه بر توجه به عمل، باید قصد قربت نیز لحاظ شود. صیام از تعبدیات است و نیت پاک و خالصانه اهمیت دارد: «فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً» (بقره، ۱۸۴).
فصل ۲: قدرت مکلفین در صیام
لزوم قدرت برای روزهداری
برای وجوب صیام، مکلفین باید توان انجام روزه را داشته باشند. کسی که توان امساک از خوردن و نوشیدن را ندارد، مشمول وجوب روزه نمیشود.
فصل ۳: مصادیق امساک در روزه
گستردگی امساک
امساک در روزه تنها به ترک خوردن و نوشیدن محدود نمیشود؛ بلکه شامل همه مواردی است که مکلف توان انجام یا ترک آن را ندارد، مثل جماع در موارد اضطراری.
فصل ۴: عمومیت قدرت مکلفین در امساک
رعایت تمامی مفطرات
مکلف باید قدرت رعایت تمام مفطرات را داشته باشد. اگر توانایی انجام یا ترک یکی از آنها را نداشته باشد، نمیتواند روزه بگیرد.
فصل ۵: ارتکاب مفطرات
برخورد با مفطرات
اگر مکلفی به دلیل اضطرار مجبور به انجام یکی از مفطرات شود، نمیتواند بقیه مفطرات را رعایت کند و باید روزه خود را بشکند.
فصل ۶: حکمت استفاده از لفظ «کُتِبَ»
دلیل استفاده از «کُتِبَ»
استفاده از لفظ «کُتِبَ» برای نشان دادن وجوب روزه است. «کُتِبَ» به معنای واجب شدن است و نشان میدهد که این واجب از قبل تعیین شده است.
فصل ۷: لزوم پرهیز از مجموع مفطرات
پرهیز کامل از مفطرات
برای صحیح بودن روزه، مکلف باید از تمام مفطرات پرهیز کند. اگر یکی از مفطرات را انجام دهد، دیگر روزه او معتبر نیست.
فصل ۸: حکم روزه در مشکلات کلیوی
موارد خاص بیماری
اگر مکلف به دلیل بیماری مثل درد کلیه مجبور به نوشیدن آب باشد، روزه او صحیح نیست و نباید روزه بگیرد.
فصل ۹: حرمت تظاهر به روزهخواری
حکم تظاهر به روزهخواری
تظاهر به روزهخواری در ماه رمضان حرام است و حد بر آن جاری میشود، حتی اگر روزه بر شخص واجب نباشد.
فصل ۱۰: شرایط متنجز شدن روزه
شرط قدرت و توان
برای وجوب روزه، یکی از شرایط اساسی قدرت و توانایی مکلف بر انجام روزه است.
فصل ۱۱: روزه در گرمای تابستان
تجربه سختی روزه
در گرمای تابستان، روزه گرفتن سختیهای زیادی دارد و ممکن است مکلفین به دلیل ضعف و ناتوانی نتوانند روزه بگیرند.
فصل ۱۲: فراهم کردن مقدمات روزهداری
تدابیر لازم برای روزهداری
برخی افراد برای توانایی روزه گرفتن، شبها بیدار میمانند و روزها استراحت میکنند تا بتوانند روزه بگیرند.
فصل ۱۳: روزه گرفتن برای دختران ضعیف
حکم روزه برای دختران
دخترانی که به تازگی مکلف شدهاند و توان جسمی کافی ندارند، میتوانند روزه نگیرند و در صورت توانایی روزه بگیرند.
فصل ۱۴: روزه برای افراد مسن
حکم روزه برای افراد مسن
پیرزنان و پیرمردانی که توانایی روزهداری ندارند، میتوانند روزه نگیرند. اما اگر توانایی داشته باشند، روزه گرفتن برایشان بهتر است.
فصل ۱۵: روزه گرفتن در صورت ناتوانی
اجتناب از روزه در ناتوانی
روزه گرفتن برای کسانی که توانایی ندارند، حرام نیست؛ اما در صورت ناتوانی، بهتر است روزه نگیرند.
فصل ۱۶: یادگیری آثار روزه
اهمیت آموزش آثار روزه
شناخت آثار و برکات روزه به درک بهتر این عبادت کمک میکند و انسان را به انجام آن تشویق میکند.
فصل ۱۷: اثرات روزه بر جسم و باطن
تأثیر روزه بر روح و جسم
روزهداری علاوه بر اثرات جسمی، آمادگی روحی و معنوی برای عبادت و بندگی خداوند ایجاد میکند.
فصل ۱۸: بهانه آوردن برای روزه نگرفتن
مسافرت به عنوان بهانه
برخی افراد با مسافرت از روزهداری خودداری میکنند. در حالی که روزه مستحبی در سفر جایگاه دارد، روزه واجب در ماه رمضان مستثنی است.
فصل ۱۹: حکم روزه استیجاری در ماه رمضان
روزهداری برای دیگران
در ماه مبارک رمضان، کسی نمیتواند روزه استیجاری بگیرد و باید فقط برای خودش روزه بگیرد.
فصل ۲۰: اهمیت لحاظ کردن آثار عبادات
توجه به آثار عبادات
شناخت و توجه به آثار مثبت عبادات میتواند انسان را به انجام آنها ترغیب کند و برکات بیشتری در زندگی به ارمغان بیاورد.
سوالات قرآنی و تفسیری اجتماعی
1. چرا نیت قربت در صیام اهمیت دارد؟
– پاسخ: نیت قربت باعث اخلاص در عبادت میشود و صیام را از سایر اعمال متمایز میکند.
2. چگونه میتوان قدرت مکلفین در انجام صیام را سنجید؟
– پاسخ: قدرت مکلفین بر اساس توانایی جسمی و روانی آنها در امساک از مفطرات سنجیده میشود.
3. چرا تظاهر به روزهخواری در ماه رمضان حرام است؟
– پاسخ: تظاهر به روزهخواری نه تنها حکم شرعی دارد، بلکه میتواند باعث تشویق دیگران به انجام گناه شود.
4. چگونه میتوان اثرات روزه بر روح و جسم را توضیح داد؟
– پاسخ: روزهداری باعث تقویت اراده، پاکسازی جسم و ارتقای معنویت انسان میشود.
5. چه راهکارهایی برای فراهم کردن مقدمات روزهداری در گرمای تابستان وجود دارد؟
– پاسخ: استفاده از خنککنندهها، استراحت در ساعات گرم روز و تنظیم برنامه خواب میتواند به روزهداری در گرما کمک کند.
تحلیلهای علمی و دقیق
1. تحلیل نیت و قصد قربت در صیام
– نیت و قصد قربت از ارکان اساسی صیام است و به عبادت معنای خاصی میبخشد.
2. بررسی قدرت مکلفین در انجام صیام
– قدرت مکلفین به توانایی جسمی و روانی آنها بر میگردد که در انجام یا ترک مفطرات نقش دارد.
3. تأثیر شرایط جسمی بر توانایی روزهداری
– شرایط جسمی مانند بیماریها و ناتوانیها میتواند تأثیر زیادی بر توانایی مکلفین در انجام صیام داشته باشد.
4. اهمیت جلوگیری از تظاهر به روزهخواری
– جلوگیری از تظاهر به روزهخواری به حفظ احترام ماه رمضان و جلوگیری از تشویق دیگران به گناه کمک میکند.
6. تحلیل آثار روزهداری بر جسم و روح
– روزهداری باعث تقویت اراده، پاکسازی جسم و ارتقای معنویت میشود.
7. راهکارهای عملی برای روزهداری در گرما
– استفاده از خنککنندهها، استراحت در ساعات گرم و تنظیم برنامه خواب از جمله راهکارهای عملی برای روزهداری در گرما است.
8. بررسی حکم روزه برای افراد مسن
– روزهداری برای افراد مسن با توجه به تواناییهای جسمی و شرایط آنها متفاوت است و میتواند بسته به تواناییهای فرد انجام شود.
9. نقش روزه در تقویت اراده و معنویت
– روزهداری باعث تقویت اراده و افزایش معنویت و نزدیکی به خداوند میشود.
10. تحلیل حکم روزه استیجاری در ماه رمضان
– در ماه رمضان تنها روزه واجب بر فرد مکلف است و روزه استیجاری جایگاهی ندارد.
11. اهمیت شناخت آثار و برکات روزه
– شناخت آثار و برکات روزه به درک بهتر این عبادت کمک میکند و انسان را به انجام آن ترغیب میکند.
کلیدواژههای مهم
صیام، روزهداری، نیت، قصد قربت، مکلفین، امساک، مفطرات، کتابت، قرآن، شرایط جسمی، بیماریها، تظاهر به روزهخواری، آثار روزه، جسم، روح، معنویت، خنککنندهها، روزه استیجاری، ماه رمضان، برکات.
نتیجهگیری
روزهداری از اعمال مهم عبادی است که علاوه بر تأثیرات جسمی
مدت زمان روزهداری
روزهای معدود
آیه به روزهای معدودی که روزه بر مسلمانان مقرر شده است، اشاره دارد.
شرایط خاص
افرادی که بیمار یا در سفر هستند، به تعداد روزهای دیگر روزه بگیرند.
استثنائات در روزهداری
بیماران مزمن و سالمندان
افرادی که توان روزه گرفتن ندارند باید کفاره بدهند و مسکینی را اطعام کنند.
اهمیت کفاره
کفاره به عنوان جایگزینی برای روزه مقرر شده است.
انجام نیکیها
اهمیت انجام نیکی بیشتر
هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند، برای او بهتر است.
فواید نیکی بیشتر
نیکی بیشتر به بهبود وضعیت جامعه و افزایش رضایت خداوند کمک میکند.
فلسفه روزهداری
خیر بودن روزه
روزه گرفتن برای شما بهتر است اگر بدانید.
فواید روزهداری
روزه اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد.
تحلیل علمی آیه
فواید جسمی روزه
روزه به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن و سمزدایی از بدن کمک میکند.
فواید روحی روزه
روزه به افزایش توجه به مسائل روحی، تقویت اراده و نزدیکی به خداوند کمک میکند.
سوالات قرآنی تخصصی
۱٫ مفهوم جمله «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» چیست؟
– این جمله به اهمیت و فواید روزه اشاره دارد و میگوید که روزه برای شما بهتر است اگر بدانید.
۲٫ چه کسانی مکلف به روزه هستند؟
– افراد بالغ و سالم که توانایی روزه گرفتن دارند، مکلف به روزه هستند.
۳٫ در چه شرایطی روزه گرفتن واجب نیست؟
– در شرایط بیماری و سفر روزه گرفتن واجب نیست.
۴٫ افراد دارای مشکلات جسمانی چگونه میتوانند عمل کنند؟
– این افراد میتوانند روزه را به زمان دیگری موکول کنند یا فدیه دهند.
۵٫ چرا روزه برای انسانها بهتر است؟
– روزه اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد و به تقویت اراده و سلامت کمک میکند.
۶٫ فواید جسمی روزه چیست؟
– روزه به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن و سمزدایی از بدن کمک میکند.
۷٫ فواید روحی روزه چیست؟
– روزه به افزایش توجه به مسائل روحی، تقویت اراده و نزدیکی به خداوند کمک میکند.
۸٫ چگونه روزه باعث افزایش تقوا میشود؟
– روزه با محدود کردن لذات دنیوی به افزایش توجه به مسائل معنوی و تقوا کمک میکند.
۹٫ چرا خداوند روزه را واجب کرده است؟
– روزه به عنوان یک تمرین معنوی و جسمی به بهبود سلامت جسم و روح کمک میکند.
۱۰٫ چگونه میتوان روزه را به بهترین شکل ممکن انجام داد؟
– با رعایت اعتدال در خوردن و آشامیدن، توجه به نماز و ذکر خداوند و پرهیز از گناهان.
نتیجهگیری
روزه یک تمرین معنوی و جسمی است که به تقویت اراده، سلامت جسم و نزدیکی به خداوند کمک میکند. این آیه به اهمیت و فواید روزه اشاره دارد و افراد مکلف به روزه را مشخص میکند. روزه به عنوان یک عمل عبادتی اثرات مثبت جسمی و روحی فراوانی دارد و به افزایش تقوا و تقویت ارتباط با خداوند کمک میکند.
کلیدواژهها
روزه، مکلفین روزه، احکام صیام، وجوب روزه، استثنائات روزه، روزه بیمار، روزه مسافر، فواید روزه، سلامت جسم، تقویت اراده، نزدیکی به خداوند، افزایش تقوا، فدیه، سیستم ایمنی، کاهش وزن، سمزدایی، مسائل روحی، تمرین معنوی، اعتدال، پرهیز از گناه، فواید جسمی، فواید روحی، تمرین معنوی، ارزشهای معنوی، تحلیل علمی، توجه به مسائل روحی، آرامش روحی، بازگشت به خداوند، تغذیه سالم، رعایت اعتدال، توجه به نماز، ذکر خداوند، تقویت روحیه، اثرات مثبت روزه، اهمیت روزه، سلامت روان، کمک به جسم و روح، فقه روزه، شرایط روزه، تفسیر آیه، ارتباط با خداوند، راهنمایی الهی
ساختار منظم و جذاب
فصل اول: مقدمه و کلیات
۱٫۱ مقدمهای بر آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»
آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» از سوره بقره، یکی از آیات کلیدی در بحث روزه و احکام آن است. این آیه به ظرافتهای فقهی و اخلاقی روزهداری اشاره میکند و اهمیت تطوع و اشتیاق در انجام عبادات را بیان مینماید.
۱٫۲ بیان مکلفین روزه
در این آیه، مخاطبان روزه به دو دسته تقسیم میشوند: کسانی که توانایی روزهگرفتن دارند و کسانی که به دلیل بیماری یا سفر از این تکلیف معاف هستند. این تقسیمبندی نشاندهنده انعطاف شریعت اسلام در برابر شرایط مختلف انسانهاست.
۱٫۳ وجوب یا عدم وجوب روزه؟
آیه بهصورت ظریف بیان میکند که روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر است. این عبارت نشاندهنده آن است که روزهگرفتن از باب وجوب نیست، بلکه از باب تطوع و اشتیاق است.
فصل دوم: تحلیل فقهی آیه
۲٫۱ احتمالات موجود در آیه
آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» ممکن است به استحباب روزه اشاره کند یا به بیان کلیتری از احکام روزه برای مریض و مسافر بپردازد. این احتمالها نیاز به بررسی دقیقتری دارد.
۲٫۲ مکلف بودن مریض و مسافر
مریض و مسافر از وجوب روزه معاف هستند، اما این معافیت به معنای سقوط کامل تکلیف نیست. آنها موظفند روزههای فوتشده را در روزهای دیگر قضا کنند.
۲٫۳ بحث طاقت و اطاقه
آیه به موضوع «طاقت» اشاره میکند. اگر فردی توانایی روزهگرفتن را داشته باشد، حتی اگر مریض باشد، میتواند روزه بگیرد. این موضوع نشاندهنده اهمیت تطوع در انجام عبادات است.
فصل سوم: تطوع و اشتیاق در عبادات
۳٫۱ تطوع در احکام شرعی
تطوع به معنای انجام کارهای نیک بدون الزام شرعی است. این مفهوم در آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» بهوضوح دیده میشود.
۳٫۲ تطوع و جلب رضایت خداوند
انجام کارهای نیک از روی اشتیاق و رغبت، رضایت خداوند را به همراه دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
۳٫۳ مثالهایی از تطوع
مثالهایی مانند تهیه شربت برای مولا یا حضور مجروحان در کلاسهای درس، نشاندهنده اهمیت تطوع در زندگی انسانهاست.
فصل چهارم: تحلیل روانشناختی و اخلاقی
۴٫۱ تطوع و احساس رضایت
انجام کارهای نیک از روی اشتیاق، احساس رضایت درونی را به همراه دارد. این موضوع در آیه بهصورت غیرمستقیم بیان شده است.
۴٫۲ تفاوت تطوع و انجام وظیفه
انجام کارها از روی وظیفه، هرچند لازم است، اما لذت و رضایت انجام کارهای داوطلبانه را ندارد.
۴٫۳ تطوع و سلامت روان
تطوع در عبادات و کارهای نیک، تأثیر مثبتی بر سلامت روان انسان دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
فصل پنجم: نتیجهگیری و تحلیل نهایی
۵٫۱ ارزش تطوع در عبادات
تطوع در عبادات، ارزش معنوی و اخلاقی بالایی دارد. این موضوع در آیه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» بهوضوح بیان شده است.
۵٫۲ اهمیت بصیرت در عبادات
انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد. این موضوع در آیه بهصورت غیرمستقیم بیان شده است.
۵٫۳ عبادت عاشقانه
عبادت عاشقانه و مشتاقانه، وزن معنوی بالاتری دارد. این موضوع در آیه بهصورت ضمنی بیان شده است.
سوالات قرآنی تخصصی
۱٫ سوال: معنای عبارت «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» چیست؟
پاسخ: این عبارت به معنای آن است که روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر و سودمند است.
۲٫ سوال: آیا روزهگرفتن برای مریض و مسافر واجب است؟
پاسخ: خیر، مریض و مسافر از وجوب روزه معاف هستند، اما باید روزههای فوتشده را قضا کنند.
۳٫ سوال: تطوع در عبادات چه اهمیتی دارد؟
پاسخ: تطوع در عبادات، رضایت خداوند و احساس رضایت درونی را به همراه دارد.
۴٫ سوال: تفاوت تطوع و انجام وظیفه چیست؟
پاسخ: انجام کارها از روی وظیفه، لذت و رضایت انجام کارهای داوطلبانه را ندارد.
۵٫ سوال: اهمیت بصیرت در عبادات چیست؟
پاسخ: انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد.
کلیدواژههای فارسی
روزه, تطوع, اشتیاق, رضایت, بصیرت, عبادت, مریض, مسافر, طاقت, اطاقه, وجوب, استحباب, سلامت روان, عبادت عاشقانه, وظیفه, رغبت, آگاهی, قضا, شریعت, انعطاف.
نتیجهگیری ناب
۱٫ روزهگرفتن برای کسانی که توانایی آن را دارند، خیر و سودمند است.
۲٫ تطوع در عبادات، رضایت خداوند و احساس رضایت درونی را به همراه دارد.
۳٫ انجام عبادات با آگاهی و بصیرت، تأثیر بیشتری دارد.
۴٫ عبادت عاشقانه و مشتاقانه، وزن معنوی بالاتری دارد.
۵٫ شریعت اسلام با انعطاف خود، شرایط مختلف انسانها را در نظر گرفته است.
۸ _۱۲_۱۴۰۱
بازدیدها: 26
فهرست مطالب
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.