1369/8/24 نماز و تربيت - 2 بايگاني سالانه - 1369



بسم الله الرحمن الرحيم

در جلسه امروز در دانشگاه در خدمت برادران دانشجو هستيم ولى بحث ما ادامه بحث هفته قبل است. چون اين بحث جاذبه دارد مقدارى از بحث هفته گذشته را با بحثهاى ديگر تلفيق مى‏كنيم ولى بحث ادامه همان بحث است و به صورت سلسله‏اى است. آن بحث ارتباط مردم با خداست و موضوع بحث نماز و تربيت است. ادامه بحث هفته گذشته نماز و تربيت را مطرح مى‏كنيم.
گفتيم كه هر چيزى يك مزه‏اى دارد. ترياك براى ترياكى مزه دارد. فوتبال براى فوتباليست مزه دارد. براى بعضى شهوت، براى بعضى مقام و. . . هر كسى براى هر چيزى مزه اى پيدا مى‏كند و يك شيرينى دارد. براى اولياى خدا، حرف زدن با خدا مزه دارد و آن به خاطر شناخت است. مثلاً گفتيم اگر حضرت امام الان زنده بود و مى‏آمد دانشگاه شما همه شما دوست داشتيد كنار امام باشيد ولو آدم كنار امام دوزانو بنشيند و ساكت باشد و اگر آن آخرها بنشيند پايش را دراز مى‏كند و متلك هم به رفيقهايش مى‏گويد و جك هم مى‏گويد اما آدم ترجيح مى‏دهد كه آن خوش و بش را كنار بگذارد و آدم در كنار امام بنشيند. چرا؟ چون ما نسبت به امام بالغ شده‏ايم. مى‏دانستيم كه امام نجات دهنده نسل ايران است از شر طاغوت. وضو گرفتن و لباس تميز پوشيدن و بلند شدن در سرما و گرما اينها يك مشكلاتى دارد اما اين كه آدم با خداى خودش حرف مى‏زند مزه دارد.
اين كه قرآن مى‏گويد: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» عنكبوت/45 رابطه نماز و تربيت است. نماز آدم را از فساد بازمى دارد.
يك وقتى زمان شاه، رييس شهربانى قم به همه شوفرها گفته بود كه همه شما كراوات بزنيد. بندگان خدا بلد نبودند كراوات بزنند. من ديدم گفتم اين چه دستورى است؟ گفت: رييس شهربانى گفت كراوات كه زديد مجبور هستيد كه ديگر دستهايتان روغنى و گازوييلى نباشد. آدم وقتى قيافه مذهبى گرفت عملاً خودش مذهبى مى‏شود.
حلقومى كه گفت: «إِيَّاكَ نَعْبُدُ» فاتحه/5 و توجه داشت اين حلقوم خجالت مى‏كشد بگويد جاويد شاه. زبانى كه در خدمت حق بود در خدمت باطل نمى‏رود.
خوب پس چرا نمازخوانهاى ما بعضى‏هاى آنها هم اهل فحشاء هستند و هم اهل منكر. جوابش اين است كه گياه پوك سبز نمى‏شود.
نمازها همه نماز است منتها ضلعهايش فرق مى‏كند، در يك مثلث. در يك ضلع همه همه نماز است اما در ضلعهاى ديگر فرق مى‏كند.
همه نماز درس است.
نماز شرايط دارد. شرايط صحت، شرايط قبولى، شرايط كمال. در همه اينها جلوگيرى از فحشاء و منكر است. اگر بخواهى نمازت صحيح باشد بايد مكان، زمان، آب، حق الناس. همه چيز صحيح باشد.
پس حفظ حقوق در آن است.
شرايط قبولى: اگر كسى غيبت بكند نمازش قبول نيست. شما اگر بخواهيد نمازت قبول باشد از منكر بايد دست بردارى.
اگر كسى حق مستضعفين را بخورد يعنى ماليات اسلامى و زكات ندهد نمازش قبول نيست. اينها را حديث داريم.
اگر زن و شوهرى به هم نيش بزنند، نماز هيچكدامشان قبول نيست. حديث داريم كه اگر كسى رهبرش رهبر آسمانى و حق نباشد نمازش قبول نيست.
يعنى اگر شما بخواهى نمازت درست باشد نمى‏توانى دزد باشى. بايد خط فكرى، مسأله داخلى و خانوادگى، مسأله اجتماعى درست باشد. (مثلاً شراب را بايد كنار بگذارى.)
«إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ»
نماز چگونه آدم را از فساد بازمى دارد؟ هستى براى بشر. ابر و باد و مه و خورشيد و فلك براى انسان. قرآن هم مى‏گويد: «خَلَقَ لَكُمْ» بقره/29، «سَخَّرَ لَكُمْ» حج/65، «مَتاعٌ لَكُمْ» نور/29. هستى براى بشر. خب بشر براى چه؟ «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ» ذاريات/56 الا، براى عبادت. نتها عبدت فقط نماز نيست. هر كارى رنگ خدا داشته باشد عبادت است. از پزشكى، تا نظافت يك كوچه، تا يك تدريس آن چيزى كه كار را عبادت مى‏كند رنگ خدايى است. «صِبْغَةَ اللَّهِ» بقره/138 يعنى رنگ خدايى. كسى كه روزى 5 مرتبه با توجه نماز بخواند رنگ خدايى پيدا مى‏كند. وقتى رنگ خدايى پيدا كرد ديگر رنگ طاغوت را نمى‏پذيرد. بچه‏اى كه شير مادر خورد پستان دايه به دهن نمى‏گيرد.
«وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ» حج/31 كسى كه از خدا قيچى شد مثل كسى است كه از آسمان به زمين بيفتد و لاش خورها دورش جمع مى‏شوند.
ما اگر روزى 5 مرتبه با خدا پيوند بزنيم «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذينَ آمَنُوا» بقره/257، ما به عنوان اين كه تحت ولايت خدا هستيم با وليمان رابطه داشته باشيم. ما ولى داريم. كسى كه ولى دارد طاغوتها، شيطانها، ديگر كارى ندارند.
شيطان گفت: «فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعينَ إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصينَ» ص/83-82 قسم به خودت همه را گمراه مى‏كنم. «إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصينَ» شيطان مثل سگ است. مى‏پرد به پاى كسى كه اهل خانه نباشد.
آنهاى كه «أهْلُ الله»، «عِبادُ اللَّه»، «وَلِىُّ الله»، «صِبْغَةَ اللَّهِ» بقره/138، «في‏ سَبيلِ اللَّهِ» هستند ديگر شيطان به آنها كارى ندارد. البته گاهى هم ممكن است كه قلقلك بدهد.
ما چند رقم شيطان داريم. گاهى شيطان از دور وسوسه مى‏كند. گاهى شيطان از كمر وسوسه مى‏كند. گاهى شيطان نفوذ مى‏كند ولى خارج مى‏شود. گاهى نفوذ مى‏كند و خارج هم نمى‏شود. اينها شوخى نيست. اينها وحى است. آن كه قرآن مى‏گويد: «فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطانُ» طه/120
انبياء را شيطان نمى‏تواند پهلويشان برود ولى از دور يك سنگى مى‏زند. درباره مؤمنين شيطان تا كنارشان مى‏رود. «إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ» اعراف/201 درباره آدم عادى داريم «يُوَسْوِسُ في‏ صُدُورِ النَّاسِ» ناس/5، يعنى نفوذ مى‏كند. درباره آدم بدجنس داريم «فَهُوَ لَهُ قَرينٌ» زخرف/36 مى‏رود داخل و ديگر بيرون نمى‏آيد.
يك كسى گفت: آقاى قرائتى شما خيلى با سياست هستيد. گفتم اتفاقاً كسى لقب سياست به من نداده. گفت: تو براى اين بچه هايى كه اصول دين مى‏گويى اينها چهل سال ديگر تاجر و پولدار بشوند سهم امام و خمسشان را به تو مى‏دهند.
وقتى ديد، ديد اسكناس شد اصلاً باور نمى‏كند كه يك كسى يك حديثى بخواند و نظرى به پول نداشته باشد. وقتى فكر خراب شد، درست مثل اين كه عينك قرمز مى‏زنند و همه شلغمها را لبو مى‏بينند.
هستى براى بشر. بشر براى عبادت و گل عبادت نماز است.
من رابطه بين نماز و تربيت را فشرده برايتان بگويم. به عنوان يك طلبه اگر دستگاه قضايى به ما بگويند: چه كار كنيم كه جرم كم شود من مى‏گويم اگر مى‏خواهيد فتيله جرم پايين بيايد بايد فتيله نماز را بالا بكشيد. قرآن مى‏گويد: بهشتيها و جهنميها با هم حرف مى‏زنند مى‏گويند: «يَتَساءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمينَ ما سَلَكَكُمْ في‏ سَقَرَ» مدثر/42-40 چطور شد كه شما جهنم رفتيد. «قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ» مدثر/43، مى‏گويند مى‏دانيد چرا؟ ما اهل نماز نبوديم.
پس معلوم مى‏شود كه مصلين با مجرمين رابطه دارند. كسى كه با خدا قيچى شد همه كارها را مى‏كند. يك بچه‏اى روزى 5 بار نماز مى‏خواند نمى‏توانيد ببريدش پاى ويدئو. گناه مثل سيگار است. دفعه اول آدم گناهكار ناراحت است. اول كه آدم سيگار مى‏كشد دستگاه تنفس او اذيت مى‏شود. سرفه مى‏كند. آنقدر ممكن است كه بكشد كه آخر سر وقتى سيگار مى‏كشد انگار كليد فتح هندوستان را به او داده‏اند.
يك كسى را ديدم كه 25 تا مؤمن حزب اللهى را ترور كرده بود. قاضى به من گفت از او پرسيدم احساست چه بود وقتى ترور مى‏كردى؟ گفت: اولى را تا زدم تكان خوردم. ولى بقيه را برايم عادى شده بود. مثل تخمه كدو كه مى‏شكستم.
گناه اول خطرناك است. پرده كه پاره شد آدم دست به همه كارها مى‏زند. و لذا امير المؤمنين عليه السلام در دعاى كميل اولين جمله‏اش اين است «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ»(مصباح‏المتهجد، ص‏844) يعنى خدايا پرده باز نشود. رويمان باز نشود.
پس نماز و تربيت: اگر بخواهيم جرم كم بشود بايد به مسأله نماز بها بدهيم.
يكى از پيغمبرها حضرت شعيب عليه السلام است. در قرآن نام 25 تا از پيغمبرها آمده. بقيه‏را هم خدا گفته كه برايت نمى‏گويم. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِكَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ» غافر/78.
يكى از پيغمبرها شعيب عليه السلام بود. شعيب عليه السلام نماز مى‏خواند چون نماز مربوط به اسلام نيست چون همه اديان نماز داشتند. آمدند پهلوى شعيب عليه السلام گفتند: «أَ صَلاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ في‏ أَمْوالِنا» هود/87 اى شعيب آيا نماز تو تو را وادار مى‏كند كه به ما دستور بدهي كه ما در اموال هر كارى كه دلمان مى‏خواهد نكنيم. پيداست كه نماز شعيب جلوى ولخرجى جامعه را مى‏گرفت. اين نمازهايى كه ما مى‏خوانيم و ولخرجى هم مى‏كنيم نمازمان نماز نيست.
برادرها و خواهرها! مگر قرآن نمى‏گويد نماز آدم را از فحشا بازمى دارد. اگر نماز يك نفرى انسان يك نفرى را از فحشا بازمى دارد پس اگر گروه شديم و نماز جماعت خوانديم نماز اجتماعى بايد فساد اجتماعى را كم بكند. اگر گفتند يك سوزن يك خط كش را روى خودش سوار مى‏كند پس پيداست يك راه آهن بايد يك ساختمان را حمل بكند.
يك نماز جلوى فساد را مى‏گيرد پس اگر امت نماز بخوانند، در امت نمازخوان بى حجاب وجود ندارد. اين كه مى‏بينى بى حجاب، فساد، رشوه، اعتياد، هر جا ديديد فساد بيشتر است، معلوم مى‏شود تارك الصلوة بيشتر است. بابا، خدا نعوذ بالله دروغ نمى‏گويد. پس مساجد مى‏شود سنگر، نماز جماعت سنگر مى‏شود. مبارزه عليه فساد و فحشاء.
حديث داريم در نهج البلاغه امير المؤمني عليه السلام ن فرمود: اگر گناهى بكنم دوست دارم كه خدا اين مقدار مهلت به من بدهد، فورى لااقل دو ركعت نماز بخوانم.
يعنى تا لباس لك شد فورى بروم و بشويم.
پس «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» عنكبوت/45 يعنى نماز نه فقط دعاهاى آينده را جلوگيرى مى‏كند بلكه اگر گناه قبلى كردى باز هم آن را مى‏شويد. يعنى هم بهداشت است و هم بهدارى و هم درمان و هم پيشگيرى.
قرآن مى‏فرمايد: «إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ» آل عمران/135 مؤمن كسى است كه اگر يك دسته گلى به آب داد به خودش ظلم كرد به جامعه ظلم كرد سريع ذكر خدا را بگويد يعنى نماز بخواند. چون قرآن مى‏گويد: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري» طه/14 بهترين ذكر الله اين است كه نماز بخواند.
قرآن مى‏فرمايد نماز بخوانيد. چرا؟ «إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئات» هود/114 نماز اثرآن كارها را پاك مى‏كند. حديث داريم نماز پنج گانه مثل اين است كه انسان روزى 5 مرتبه صورتش را مى‏شويد پس اگر گناه بكنيم نماز بخوانيم و اگر هم گناه نمى‏كنيم نماز است كه ما را از گناه بازمى دارد. شما در نماز چه مى‏گوييد. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» قرآن يك آيه دارد مى‏گويد «اَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» مريم/59 كسى كه پيرو شهوات شد يعنى شهوت پرست است كسى است كه حتماً قبل از اين كه شهوت پرست شود نمازش را ضايع كرده است.
در مورد نماز چند تا جمله داريم. يك جا «استخف بالصلوة»كافي/ ج3/ص270 نماز را سبك مى شمارد. امام سجاد عليه السلام وقتى مى‏رفت مسجد چنان لباس تميز و نو مى‏پوشيد يك كسى مى‏خواست شوخى كند گفت آقا مى‏روى به خانه عروس. گفت: بله مى‏روم خانه خدايى كه خالق حور العين است.
در مكه، يك سال همسفر ما يك پزشكى بود. ديديم اين پزشك يك گوسفند خريده اندازه يك گاو. گفتم: بابا يك دقيقه ديگر مى‏كشندش و مى‏اندازند در كوره‏هاى صعودى. گفت: من مى‏خواهم هديه بدهم به محبوب. وقتى شما يك مهمان عزيزى دارى جلوى پايش قالى مى‏اندازى گرچه مى‏دانى كه قاليها گلى مى‏شود ولى فداى محبوب.
قرآن هم مى‏گويد وقتى مى‏گوييم گوسفند بكش «لَنْ يَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لكِنْ يَنالُهُ التَّقْوى‏ مِنْكُمْ» حج/37 من كه كارى با پوست و گوشتش ندارم. مى‏خواهم ببينم چقدر دل مى‏كنى. دل كندن مهم است نه خون ريختن.
خدمت حضرت امام مى‏رفتند مى‏گفتند دعا كن شهيد شويم. امام مى‏گفت خدا ثواب شهادت به شما بدهد. يعنى خدا يك روحيه‏اى به شما بدهد كه دل از خودت بكنى.
تمام كمالاتى كه خدا به اوليايش مى‏دهد براى آنهايى است كه از يك چيزى دل كندند.
از خواب دل كندن براى نماز شب. «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ» سجده/17 هيچ كس نمى‏داند كه چه اجرى دارد. ابراهيم عليه السلام از اسماعيل عليه السلام دل كند. «إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» بقره/124 تو حقت اين است كه رهبر شوى چون از بچه‌ات دل كندى.
يوسف عليه السلام از زليخا دل كند. «وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنينَ» يوسف/22 به مقامى رسيد كه تأويل رؤيا مي‌كرد و به علومى رسيد.
و هر كس دل بكند به جايى مى‏رسد. آدم بايد از ماديات خودش را بكند.
«اَضاعُوا الصَّلاةَ» تا نماز ضايع نشود. «وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» نيست.
قرآن يك آيه دارد اذا مسه شر وقتى شر به انسان رسيد، جيغ مى‏زند. «وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً» معارج/21 و اگر خيرى به آن رسيد به كسى نمى‏گويد. بعد مى‏گويد «إِلاَّ الْمُصَلِّينَ» معارج/22 مگر آنهايى كه اهل نماز هستند. يعنى نمازگزار واقعى كسى است كه در مقابل سختيها جيغ نمى‏زند و در مقابل خير منعى ندارد.
قرآن مى‏گويد يك كارى كنيد كه مثل كارمندهاى بانك باشيد. «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‏ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ» حديد/23 اگر يك چيزى فوت شد غصه نخوريد. اگر هم به شما دادند خوشحال نشويد.
قرآن مى‏گويد: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً» طه/124 كسى كه اعراض كند از ياد خدا زندگى آن تلخ است.
يك پسرى بود نه شكل داشت نه پول. رفت خانه پدر زنش گفت: ما مى‏خواهيم داماد شويم. دخترت را به ما مى‏دهى يا نه. اگر دخترت را به ما مى‏دهى ان تزوجونا اگر دخترت را به ما تزويج مى‏كنى الحمد لله. و ان تمنعونا اگر ممانعت مى‏كنى الله اكبر. اين شخص بند به خدا است. بدهند يا ندهند ناراحت نمى‏شود.
اما ما مي‌گوييم: ما را به نوكرى بپذيريد. ما را، ما را. مثل گربه تملق مى‏گوييم. چه خبر است؟
فقط با ياد خدا زندگى شيرين است. نماز، نماز، نماز.
اصولاً همه اعمال ما بند به نماز است. نماز كارت ورودى است. قال الصادق عليه السلام: فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ مَا سِوَاهَا الكافي ج: 3 ص: 268
اگر نماز قبول شود بقيه كارها هم قبول است. و لذا گفته‏اند اگر خواستى بدانى نمازت قبول است يا نه ببين اين نماز چقدر تو را ساخته است.
برادران، شما در دانشگاه، دبيرستان، مدير كل، مدير دانشگاه، نماز جماعت را برپاداريد.
به كار بگو نماز دارم به نماز نگو كار دارم.
بحث ما تمام شد اما. اين روزها آخرين روزهاى اسم نويسى بى سوادى در شهرها است.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»